Οι διαπιστώσεις που ακολουθούν προέρχονται από μια πρόσφατη συνέντευξη ενός διακεκριμένου αρχιτέκτονα, του Ανδρέα Κούρκουλα: «Η Αθήνα είναι άσχημη γιατί εμείς είμαστε άσχημοι, επειδή δεν είχαμε αστική παιδεία, οι κοινωνικές πιέσεις ήταν μεγάλες και τα στρώματα που την κατοίκησαν δεν είχαν εμπειρία κοινωνικής ζωής». Στη φράση αυτή περιλαμβάνεται η καθημερινή πραγματικότητα της Αθήνας, που φυσικά μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο σε κάποιον που τη ζει, που εργάζεται σε αυτήν, που βασανίζεται. Δεν πιστεύω ότι υπουργοί, πολιτικά στελέχη ή άλλοι παράγοντες μπορούν να δείξουν κατανόηση για τα προβλήματα που έχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που τελειώνοντας τη δουλειά τους, μέσα στον μεσημεριανό ήλιο, περιμένουν τις δημόσιες συγκοινωνίες για να πάνε σπίτι τους, ή μπαίνουν στα βαγόνια του ηλεκτρικού, ο ένας πάνω στον άλλο, χωρίς κλιματισμό.
Δυστυχώς για αυτήν, η κυβέρνηση αλλά και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα δεν θα πληρώσουν το πολιτικό κόστος του ΟΠΕΚΕΠΕ –ο κυνισμός του Ελληνα ψηφοφόρου είναι πολύ μεγάλος– αλλά την αδυναμία του πολιτικού κόσμου να δώσει λύσεις στα καθημερινά προβλήματα. Ποδήλατα και πατίνια που δεν λαμβάνουν υπόψη τους κανέναν κανόνα οδικής κυκλοφορίας, μηχανάκια και μοτοσικλέτες που ανεβαίνουν στα πεζοδρόμια για να πάνε στον προορισμό τους, αυτοκίνητα που παρκάρουν όπου βρουν, ακόμη και αν η θέση αυτή είναι πάνω σε διάβαση πεζών, σε πέρασμα για άτομα με ειδικές ανάγκες, και μια δημοτική αστυνομία που δείχνει να αποφεύγει τα πολλά πολλά γιατί υπάρχουν και οι μαγαζάτορες που πρέπει για τους δικούς της λόγους να λάβει υπόψη της. Και φυσικά υπάρχουν και τα ατελείωτα τραπεζοκαθίσματα που κάνουν τη ζωή του πεζού δύσκολη. Τέλος, τα αυτοκίνητα ανεφοδιασμού των καταστημάτων παρκάρουν όπου θέλουν, ακόμη και αν εμποδίζουν τη διάβαση των πεζών ή αν αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος, καθώς οι οδηγοί δεν βλέπουν ούτε αν μπορούν να διασχίσουν μια διασταύρωση, ούτε το φανάρι. Και αν διαμαρτυρηθείς, η απάντηση είναι πάντα η ίδια: «Πέντε, βρε αδελφέ, το μεροκάματο να βγάλω». Αυτό στην καλύτερη περίπτωση· στη χειρότερη, θα σε βρίσουν. Ολα αυτά συμβαίνουν ακόμη και αν δεν υπάρχει κάποια συγκέντρωση πενήντα ατόμων που κλείνουν τους δρόμους του κέντρου. Ας προσθέσω ακόμη τον ανεξέλεγκτο θόρυβο, πρόσφατα η Ε.Ε. υπέδειξε ότι η χώρα μας δεν εφαρμόζει κανέναν κανόνα για τον έλεγχο του θορύβου.
Προφανώς δεν χρειάζεται να αναφερθώ στα προβλήματα της υπερβολικής κίνησης, τα οποία γίνονται καθημερινά όλο και χειρότερα. Δεν έχω ακούσει προτάσεις από την πλευρά της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης για το πώς θα λυθούν. Φοβάμαι γιατί φοβούνται να ξεστομίσουν τα μόνα μέτρα που θα έδιναν λύσεις και τα οποία θα είναι σκληρά. Εχουν επιλέξει τοv τρόπο της ήπιας μεταρρύθμισης που εντυπωσιάζει χωρίς να δίνει λύσεις.
H κυβέρνηση αλλά και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα θα πληρώσουν την αδυναμία του πολιτικού κόσμου να δώσει λύσεις στα προβλήματα μιας καθημερινότητας χωρίς κανόνες.
Πρόκειται για μια καθημερινότητα χωρίς κανόνες, που μεταφέρει, για να επαναλάβω τα λόγια του Κούρκουλα, όλη την ασχήμια μας. Αλλά και την αδιαφορία του ελληνικού κράτους να δώσει λύσεις στην καθημερινότητα. Το κόστος είναι μεγάλο, κοινωνικό και πολιτικό, μόνο που τα πολιτικά κόμματα δεν το λαμβάνουν υπόψη τους, γιατί εξακολουθούν και πιστεύουν ότι μας έχουν εγκλωβίσει στο παιγνίδι τους – και το έχουν κάνει ώς ένα βαθμό. Μόνο που όλα αυτά τα προβλήματα συσσωρεύονται, κουράζουν και οδηγούν σε πολιτική αδιαφορία. Δεν θα αρνηθώ ότι και οι πολίτες έχουν τις ευθύνες τους. Ο εξαιρετικά χαμηλός βαθμός κοινωνικού κεφαλαίου που χαρακτηρίζει τη χώρα υπογραμμίζει την αδιαφορία του μέσου Ελληνα για τον συμπολίτη του. Αλλά σε τελική ανάλυση τους κανόνες του παιγνιδιού τούς καθορίζει το πολιτικό σύστημα και πιο ειδικά η κυβέρνηση.
Κάποια στιγμή θα έρθει ο λογαριασμός. Και δεν θα είναι ένα πρόστιμο 415 εκατ. ευρώ όπως αυτό που μας επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ενωση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το οποίο κανείς δεν πιστεύει ότι δεν θα πληρωθεί από τον προϋπολογισμό. Αν οι πολιτικές ηγεσίες μας έβλεπαν τι συμβαίνει στις άλλες χώρες του κόσμου και δεν αισθάνονταν τόσο ερωτευμένες με τον εαυτό τους, ίσως να ενδιαφέρονταν για την καθημερινότητα του πολίτη και να αποφεύγαμε τις απρόβλεπτες αλλά καθ’ όλα πιθανές συνέπειες που θα κληθούμε να υποστούμε κάποια στιγμή.
*Ο κ. Κώστας Κωστής είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
