Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των χωρών-μελών της εξαρτάται από το ενδιαφέρον των νέων για την πολιτική, και δη για τη δημοκρατία. Ομως, η ολοένα μεγαλύτερη αποχή σε εκλογές (η οποία στις ευρωεκλογές έφθασε στο πρωτοφανές για την Ελλάδα 58,8%) δείχνει πως, όπως και αλλού, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Για να επιχειρήσουμε να εντάξουμε περισσότερους νέους στην πολιτική ζωή, είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε τι σκέφτονται οι ίδιοι και οι συνομήλικοί τους σε άλλες χώρες. Ετσι, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον έρευνα στην οποία συμμετείχαν 6.703 νέοι, ηλικίας 16-26 ετών, από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Πολωνία, τη Βρετανία και την Ελλάδα. Η «Ερευνα Νέων 2025», που διεξήχθη τον Απρίλιο και τον Μάιο από το YouGov για λογαριασμό του γερμανικού Ινστιτούτου TUI, βρήκε πως οι νέοι Ευρωπαίοι είναι υπέρ της δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όμως δεν γνωρίζουν αρκετά για την Ε.Ε. και θέλουν να αλλάξει. Επιπλέον, λίγοι έχουν εμπιστοσύνη στην πολιτική σκηνή της χώρας τους, και πολλοί φοβούνται πως η δημοκρατία κινδυνεύει. Ενώ το 57% πιστεύει πως η δημοκρατία είναι το προτιμότερο πολίτευμα, το 21% πιστεύει πως «κάτω από κάποιες συνθήκες, μια αυταρχική μορφή διακυβέρνησης είναι προτιμότερη της δημοκρατίας». Υπάρχει και μια σαφής κίνηση προς τα δεξιά του πολιτικού φάσματος, κυρίως νέων ανδρών.
Οσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1999 και 2009 έχουν ζήσει μέσα σε οικονομική κρίση και πανδημία. Εχουν ανάγκη να ακούσουν προτάσεις που τους αφορούν, να πεισθούν πως η χώρα τους και η Ε.Ε. ξέρουν πού βαδίζουν.
Ιδιαίτερη σημασία για εμάς έχει ότι μόλις 12% των Ελλήνων που έλαβαν μέρος στην έρευνα είναι ικανοποιημένοι από το σημερινό πολιτικό σύστημα στη χώρα μας (το χαμηλότερο ποσοστό), με την Ιταλία να ακολουθεί με 17%. Μόλις το 14% αισθάνεται πως το εκφράζει η Βουλή των Ελλήνων, και 13% το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι Ελληνες και οι Γερμανοί νέοι ανησυχούν περισσότερο ότι η δημοκρατία στη χώρα τους κινδυνεύει (62% και 61%, αντιστοίχως, με μέσο όρο το 48%). Ενώ το 61% των Ελλήνων προτιμάει τη δημοκρατία απ’ οποιοδήποτε άλλο πολίτευμα, το 22% θα συμφωνούσε με «αυταρχική μορφή διακυβέρνησης». Στο σύνολο του δείγματος, οι μισοί (46%) δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί η Ε.Ε. και σχεδόν το ίδιο ποσοστό (53%) θεωρεί ότι η Ενωση καταπιάνεται με ήσσονος σημασίας ζητήματα. Θα ήθελαν να ασχολείται περισσότερο με την οικονομία, με τη μετανάστευση και το άσυλο, με την εξωτερική πολιτική, και με το περιβάλλον και το κλίμα. Καθώς η Ε.Ε. ασχολείται εντατικά με αυτούς τους τομείς, φαίνεται πως οι νέοι ή δεν έχουν πεισθεί για τη σοβαρότητα της προσπάθειας, ή αυτή δεν δημοσιεύεται επαρκώς. Εξάλλου, οι περισσότεροι θεωρούν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και τη Ρωσία ισχυρότερες δυνάμεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αυτά τα στοιχεία αποτελούν βάση για μια εθνική συζήτηση με στόχο την ένταξη περισσότερων νέων στην πολιτική. Είναι φανερό ότι τους απασχολεί το ζήτημα. Οι νέοι Ελληνες εκφράζουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για αλλαγή του πολιτικού συστήματος της χώρας τους, και μεγάλη ανησυχία για την Ευρώπη. Αυτοί οι νέοι, που γεννήθηκαν μεταξύ του 1999 και του 2009, έχουν ζήσει μέσα σε οικονομική κρίση και πανδημία. Είδαν αδέλφια και φίλους να μεταναστεύουν. Τραυματίστηκαν βαθιά από τα Τέμπη. Ακούν και βλέπουν ατελείωτες πολιτικές συγκρούσεις χωρίς ουσία, όπου η συλλογική κινητοποίηση συχνότερα εκφράζει διαμαρτυρία και αγανάκτηση παρά δημιουργία. Εχουν ανάγκη να ακούσουν προτάσεις που τους αφορούν, να πεισθούν πως η χώρα τους και η Ε.Ε. ξέρουν πού βαδίζουν. Και μέσα στα πολλά στοιχεία της έρευνας αξίζει να κρατήσουμε πως οι νέοι Ελληνες (σε ποσοστό 68%) είναι και οι πιο αισιόδοξοι απ’ όσους συμμετείχαν στην έρευνα. Αξίζουν καλύτερα απ’ όσα ζουν.
