Θα πω κάτι πολύ κοινότοπο. Εμφανίστηκαν και πάλι αυτοί που με την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ έπεσαν από τα σύννεφα. Στη διαδικτυακή αργκό τους αποκαλούμε «πεφτοσυννεφάκηδες». Εκαναν σαν να μη γνώριζαν τι συνέβαινε με τις αγροτικές επιδοτήσεις της πάλαι ποτέ ΕΟΚ και στη συνέχεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα ελαιόδεντρα της Κρήτης έφταναν μέχρι τη Σαχάρα. Αυτό το σκηνικό, άμεσα συνδεδεμένο με το πολιτικό μας σύστημα, σε καμία περίπτωση δεν δίνει συγχωροχάρτι στην παρούσα κυβέρνηση. Αλλωστε το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Το ερώτημα είναι αν θέλουμε να κτυπηθεί το κακό στη ρίζα του ή απλώς να τιμωρηθούν κάποια φυσικά πρόσωπα και ύστερα από λίγο καιρό να ξαναβρεθούμε στο ίδιο έργο θεατές.
Είμαι σίγουρος πως ο αναγνώστης θα προκρίνει την πρώτη λύση. Δεν γνωρίζω όμως αν θα εξακολουθήσει να την υποστηρίζει, εφόσον συνειδητοποιήσει πως τελικά ακουμπά την ίδια τη δομή του κράτους. Διότι η διαφθορά και τα πελατειακά δίκτυα είναι αποτέλεσμα του διαρκώς διευρυνόμενου ρόλου της κρατικής μηχανής. Η εντιμότητα κάποιων κρατικών λειτουργών δεν αρκεί, διότι αυτά τα συστήματα βρίσκουν τρόπους και τους παρακάμπτουν. Το πρόβλημα βρίσκεται στις δομές και στους μηχανισμούς. Και στην πατρίδα μας, εδώ και τουλάχιστον σαράντα χρόνια, έχει αναπτυχθεί ένα κράτος το οποίο εισχωρεί με διάφορους τρόπους στην ιδιωτική σφαίρα και ως εκ τούτου απαιτεί τη δημιουργία νέων δομών και μηχανισμών ελέγχου ώστε να επιτελεί πιο «αποτελεσματικά» το έργο του.
Υπάρχει η επίσημη, θεσμικά κατοχυρωμένη, κρατική δραστηριότητα και η ανεπίσημη, που διευθετεί τις σχέσεις της πολιτικής εξουσίας με τους πολίτες.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν ένας τέτοιος μηχανισμός. Ηταν ο θεσμικός μεσάζων για τη διεκπεραίωση, σε πρώτο επίπεδο, της διανομής κοινοτικών επιδοτήσεων και σε δεύτερο επίπεδο στη συντήρηση και αναπαραγωγή των πελατειακών σχέσεων. Δύο σε ένα, κάτι απολύτως αποδεκτό από το πολιτικό σύστημα συνολικά, καθώς έτσι έχει μάθει να λειτουργεί. Υπάρχει η επίσημη, θεσμικά κατοχυρωμένη, κρατική δραστηριότητα και η ανεπίσημη, που διευθετεί τις σχέσεις της πολιτικής εξουσίας με τους πολίτες. Να υπενθυμίσω τι συνέβαινε στο παρελθόν με τις υπερτιμολογήσεις των ιδιωτικών επενδύσεων που είχαν ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο. Κάτι που επιβεβαιώνει το γεγονός ότι όπου μπλέκεται το κράτος δημιουργούνται εστίες διαφθοράς.
Μπορούμε να έχουμε μικρότερο κράτος; Στα όνειρά μας, μπορούμε. Στην πραγματική ζωή, ούτε κατά διάνοια. Διότι μικρότερο κράτος σημαίνει, σε τελική ανάλυση, και άλλη μορφή πολιτικής εξουσίας. Αλλο πλέγμα σχέσεων πολιτικού – πολίτη, κάτι αδιανόητο τόσο για τους πολιτικούς όσο και για σημαντική μερίδα πολιτών. Στο κάτω κάτω, στον συλλογισμό μας πάντα να λαμβάνουμε υπόψη πως μέσω της διαφθοράς τακτοποιούνται υποθέσεις χιλιάδων πολιτών. Αυτό που μετράει πρωτίστως είναι να τελειώσει η δουλειά. Το πώς μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Ετσι, είναι επόμενο όσοι προσπάθησαν στοιχειωδώς να αλλάξουν αυτό το κράτος να εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους μπροστά στις αντιστάσεις που συνάντησαν. Το βόλεμα είναι ο κλασικότερος παράγοντας της ακινησίας.
