Φαίνεται, τελικά, ότι αυτά που ένας κανονικός άνθρωπος θεωρεί αυτονόητα, όταν είναι να εφαρμοστούν σε μεγάλη κλίμακα στον δημόσιο χώρο, είναι μάλλον αδύνατα ή έστω εξαιρετικά περίπλοκα στη δική μας κοινωνία. Περπάτησα προχθές στο κέντρο της Αθήνας ακολουθώντας την εξής διαδρομή: Πλατεία Συντάγματος – Βασιλίσσης Σοφίας – Κολωνάκι – Πανεπιστημίου – Κλαυθμώνος – Σταδίου – Βουλής – Μητροπόλεως – Πλάκα – Μουσείο Ακρόπολης.
Το αναφέρω λεπτομερώς για να δείξω το εύρος της απόστασης, που δεν περιελάμβανε όμως την Ομόνοια. Στο Μεταξουργείο έμεναν, δυστυχώς, οι συνοδοιπόροι μου, δημοσιογράφοι από χώρα της Βόρειας Ευρώπης που ήρθαν στην Αθήνα για ρεπορτάζ. Βγήκαν με μετρό στο Σύνταγμα για να περπατήσουμε στο κέντρο, ώστε να πάρουν μια ιδέα της πόλης.
Ενθουσιασμένοι που ζούσαν την καθημερινότητα της Αθήνας, ενθουσιασμένοι που δεν είχε τόσο πολλή ζέστη όσο φοβούνταν, ενθουσιασμένοι που μετά τη βόλτα θα κατέληγαν κάπου για φαγητό να γευτούν την ελληνική γαστρονομία, ενθουσιασμένοι που ένιωσαν την ποικιλία της Αθήνας. Ευγενέστατοι που δεν σχολίασαν την ατελείωτη μάκα στους δρόμους, τα γκράφιτι και τις μουντζούρες, τα σπασμένα πεζοδρόμια, τα αυτοκίνητα που δεν περίμεναν τους πεζούς και τα θρασύτατα μηχανάκια παντού. Ισως τα θεωρούσαν αναμενόμενα φαινόμενα ενός ημι-εξωτικού τόπου.
Η δική μου ματιά, ανθρώπου που, όπως και εσείς, έχει ανανεώσει πάμπολλες φορές την αισιοδοξία του, παρότι κάθε φορά διαψεύδεται, σκάλωνε διαρκώς σε εκείνη την αίσθηση αταξίας και βρωμιάς. Λυπάμαι που εκφράζομαι έτσι για την Αθήνα, που είναι κομμάτι του εαυτού μου, αλλά πρέπει, οφείλουμε, δεν έχουμε πλέον άλλα περιθώρια, να σοβαρευτούμε ως πολίτες, ως κοινωνία, ως δημοτική και πολιτική αρχή.
Η Αθήνα έχει προοδεύσει σε πολλά και θα βελτιωθεί ακόμη περισσότερο σε άλλα τόσα τα επόμενα χρόνια, αλλά χάνει κάθε μέρα τη μάχη της καθημερινότητας. Εκεί, στον πολιτισμό του δρόμου, η πόλη παίρνει μηδέν. Δυστυχώς. Και είναι δική μας ευθύνη, όπως είναι και δική μας ντροπή (γιατί αυτή η υστέρηση φανερώνει ανοησία, εγωισμό, αντικοινωνικότητα, άγνοια, ανικανότητα και οκνηρία) να σώσουμε αυτήν την πόλη από την υπανάπτυξη. Τόσοι άνθρωποι παλεύουν και επενδύουν και εργάζονται και νοιάζονται για την πόλη, και είναι άλλοι τόσοι που κάνουν το αντίθετο. Αλλά τουλάχιστον δεν χρειάζεται φιλοσοφία για να σκεφτεί ο δήμος της Αθήνας ότι πρέπει να πάρει τις μάνικες και να πλένει –τουλάχιστον– κάθε μέρα την πόλη.
