Στην «Κ» της 24ης Μαΐου 2025 διάβασα το ρεπορτάζ της Ευγενίας Τζώρτζη με τίτλο: «Αύξηση των ασφαλισμένων Ι.Χ. κατά 200.000 ενόψει διασταυρώσεων». Στο κείμενο υπάρχει και ένα κτύπημα «Ο πρώτος έλεγχος από την ΑΑΔΕ για τα ανασφάλιστα οχήματα που δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ θα γίνει στις 16 Ιουνίου».
Στις 16/5/2017, σε αυτή τη στήλη είχα γράψει ένα κείμενο με τίτλο: «Κυνηγώντας τα ανασφάλιστα με… τρύπια απόχη». Για την ιστορία, θυμίζω ότι τότε μας κυβερνούσε ένα τσούρμο αριστερών ερασιτεχνών. Από το κείμενο αυτό σας παραθέτω το μεγαλύτερο τμήμα:
«Τον Ιούνιο του 2017 παρακολουθήσαμε μια ιλαροτραγική ιστορία σχετικά με την προσπάθεια της κυβέρνησης να εντοπίσει και να επιβάλει πρόστιμα στα ανασφάλιστα οχήματα. Μετά από τα πολλά λάθη που εντοπίστηκαν, αναγκάστηκε να κάνει πίσω, να δώσει παρατάσεις και να καλέσει τους πολίτες να διορθώσουν τα λάθη που έκαναν οι ίδιοι οι κυβερνώντες και κατά συνέπεια να χάσει πολλά έσοδα, γιατί οι περισσότεροι θα τρέξουν να ασφαλίσουν τα οχήματά τους προκειμένου να γλιτώσουν το πρόστιμο. Ετσι ενώ περίμεναν να εισπράξουν περίπου 250 εκατομμύρια ευρώ από τα ανασφάλιστα οχήματα, από επιπολαιότητα και προχειρότητα θα εισπράξουν πολύ λιγότερα και θα αναζητούν άλλους τρόπους για να καλύψουν το κενό.
Η χρονική εξέλιξη (time-line) της ιστορίας αυτής είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική. Ετσι αναζήτησα στο Google το λήμμα “ανασφάλιστα οχήματα”. Βρήκα πολλές αναφορές, αλλά επέλεξα μόνο μερικές από τις αναρτήσεις για το θέμα από το iefimerida.gr. Σας παραθέτω τους τίτλους ορισμένων αναρτήσεων και την ημερομηνία δημοσίευσής των:
9-6-2012 “Φακέλωμα” αυτοκινήτων για να πιάσουν τα 2 εκατ. ανασφάλιστα οχήματα.
20-8-2012 Σαφάρι για ανασφάλιστα οχήματα – Ερχονται πρόστιμα “μαμούθ”.
26-9-2012 Πρόστιμα “φωτιά” για τα 2 εκατ. ανασφάλιστα οχήματα.
7-6-2013 Ραβασάκια στους ιδιοκτήτες ανασφάλιστων οχημάτων – Ερχονται και τα πρόστιμα.
23-1-2014 Και τώρα πρόστιμα 1.000 ευρώ – Σαρωτικοί έλεγχοι για τα ανασφάλιστα οχήματα.
19-6-2014 Ούτε μία ημέρα χάριτος για τα ανασφάλιστα ΙΧ – Βροχή τα πρόστιμα, θα φτάνουν τα 750 ευρώ.
16-7-2014 Σε 600.000 μειώθηκαν τα ανασφάλιστα οχήματα – Είχαν φτάσει το 1,5 εκατομμύριο στο παρελθόν.
17-6-2015 Ξεκινούν οι έλεγχοι για τα ανασφάλιστα οχήματα.
17-2-2016 «Μπλόκο» στα ανασφάλιστα οχήματα μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.
23-2-2016 «Ραβασάκια» σε 1 εκατ. οδηγούς για τα ανασφάλιστα οχήματα – Πόσο είναι το πρόστιμο.
13-3-2016 Σχέδιο του ΥΠΟΙΚ: Με τσιπάκι θα εντοπίζονται τα ανασφάλιστα οχήματα.
2-6-2017 Ραβασάκια σε 1 εκατ. ιδιοκτήτες ανασφάλιστων ΙΧ – Πρώτο πρόστιμο 250 ευρώ.
6-6-2017 Λάθη στο σύστημα βγάζουν ανασφάλιστα 200.000 οχήματα – Τι πρέπει να ξέρουν οι ιδιοκτήτες.
20-6-2017 Πονοκέφαλος για την κυβέρνηση τα λάθη στα ανασφάλιστα ΙΧ – Στα χέρια Τσακαλώτου και Σπίρτζη οι αποφάσεις.
22-6-2017 Τι πρέπει να κάνουν όσοι έλαβαν ειδοποιητήριο για ανασφάλιστο όχημα – Τι ισχύει με το πρόστιμο.
Μια πρόχειρη επισκόπηση των παραπάνω αναδεικνύει τρία θέματα:
“Ολο θα και θα και θα, πάψε βρε παραμυθά”. Από το 2012 όλοι οι «αρμόδιοι» εξαγγέλλουν την αποκάλυψη και επιβολή προστίμων στα ανασφάλιστα οχήματα και ύστερα από πέντε και κάτι χρόνια κατέληξαν σε φιάσκο. Αυτό είναι χαρακτηριστικό όλων των πολιτικών μας. Βιάζονται να αναγγείλουν κάποιο έργο, σπάνια προετοιμάζονται κατάλληλα και συνήθως καταλήγουν σε αποτυχία.
Η έλλειψη σχεδιασμού είναι ολοφάνερη από την προχειρότητα που αναγγέλλονται οι ημερομηνίες, οι οποίες συνεχώς αναβάλλονται, αλλά κυριότερα από το ύψος των προστίμων.
Η έλλειψη σχεδιασμού είναι ολοφάνερη από την προχειρότητα που αναγγέλλονται οι ημερομηνίες, οι οποίες συνεχώς αναβάλλονται αλλά κυριότερα από το ύψος των προστίμων. Τα πρόστιμα μεταβάλλονται από 1.000 ευρώ, σε 750 ευρώ και στο τέλος σε 250 ευρώ.
Δεν είχαν την παραμικρή εκτίμηση για τα ανασφάλιστα οχήματα. Το πλήθος παλινδρομεί από 2 εκατ. σε 1,5 εκατ., μετά σε 600.000 και τέλος σε 1 εκατ. με πάρα πολλά λάθη, τα οποία εκτιμάται ότι κυμαίνονται μεταξύ 200.000 και 300.000 οχημάτων.
Πάμε τώρα στην ουσία του προβλήματος. Ομολογώ ότι δεν έχω την παραμικρή ιδέα για τη μεθοδολογία που εφάρμοσαν στη διασταύρωση των διαφόρων αρχείων οχημάτων ώστε να εντοπίσουν τα ανασφάλιστα, αλλά ελάχιστη σημασία έχει.[…]
Είναι όντως πολύ περίεργο το πώς κατέληξαν στο φιάσκο. Δεν έχω κανένα σκοπό να σας ταλαιπωρήσω με μηχανογραφική ανάλυση του προβλήματος. Πάντως χρειάζεται εντελώς ιδιαίτερη προσπάθεια για δημιουργηθεί τέτοιο θέμα, ενώ όλα τα στοιχεία (θεωρητικά) υπάρχουν σε ψηφιακή μορφή και παράλληλα διαθέτουν ένα κοινό και μοναδικό κλειδί, τον Αριθμό Κυκλοφορίας του οχήματος. Αντί να προσπαθήσουν να διασταυρώσουν πολλά αρχεία, μπορούσαν να ξεκινήσουν με μόνο δύο αρχεία: Το αρχείο του Taxis, βάσει του οποίου πληρώνουμε τα τέλη κυκλοφορίας, το οποίο θεωρητικά είναι ενημερωμένο για τα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα και το αρχείο των ασφαλισμένων οχημάτων από την Ενωση Ασφαλιστικών εταιρειών. Οσα υπάρχουν στο Taxis, αλλά δεν υπάρχουν στο αρχείο των Ασφαλιστικών είναι ανασφάλιστα. Σε επόμενο στάδιο μπορούσαν να αναζητηθούν και τα οχήματα που υπάρχουν στο αρχείο του υπουργείου Μεταφορών και δεν υπάρχουν στο αρχείο του Taxis. Αλλά είπαμε, στο Δημόσιο ισχύει ο κανόνας του 100% και αγνοείται παντελώς η Αρχή του Vilfredo Pareto*. […]».
Αυτά, λοιπόν, έγραφα τότε, αλλά είμαι απολύτως βέβαιος ότι και η νέα προσπάθεια θα αποτύχει. Υπάρχει ένα βασικό λάθος στη μεθοδολογία. Οταν προαναγγέλλεις ελέγχους, δίνεις τη δυνατότητα στους παραβάτες να «καλυφθούν». Θα πάνε να κάνουν μια 3μηνη ασφάλεια και όταν θα ολοκληρωθούν οι έλεγχοι δεν θα ανανεώσουν το συμβόλαιό τους και έτσι θα είναι και πάλι ανασφάλιστοι.
Το δεύτερο λάθος στη μεθοδολογία αφορά τον αποσπασματικό και περιπτωσιακό έλεγχο. Οι έλεγχοι για τα ανασφάλιστα, αυτά που δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ, αυτά που θεωρητικά είναι ακινητοποιημένα σε ιδιωτικούς χώρους, αλλά είτε κυκλοφορούν είτε είναι παρκαρισμένα στους δρόμους κ.ά., θα πρέπει να είναι συνεχείς και καθημερινοί.
Και έτσι φτάνουμε στο καίριο ερώτημα. Γιατί αυτή τη δραστηριότητα να μην την αναθέσει (outsourcing) η πολιτεία σε ιδιώτες; Προσοχή, δεν μιλάμε για την επιβολή προστίμων, αλλά για τον εντοπισμό και την υπόδειξη των παραβατικών οχημάτων. Σήμερα, η τεχνολογία παρέχει όλες τις δυνατότητες για την υλοποίηση του συστηματικού ελέγχου των οχημάτων.
Εξηγούμαι: Κινητά τηλέφωνα είτε σε αυτοκίνητα είτε σε μοτοσικλέτες μπορούν να εστιάζουν στην πινακίδα του οχήματος και σε πραγματικό χρόνο να επικοινωνούν με τις βάσεις Πληροφοριών στο Κέντρο Διαλειτουργικότητας της ΓΓΠΣ (Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων), ώστε να αντλήσουν όλες τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν το όχημα. Σε περίπτωση παραβατικού οχήματος η φωτογραφία και η γεωγραφική θέση του οχήματος θα αποστέλλεται στην αρμόδια αρχή ελέγχου, π.χ. στο ΣΔΟΕ, στη ΓΓΠΣ ή στην ΑΑΔΕ για την επιβολή του σχετικού προστίμου. Ο «εργολάβος» μπορεί να αμείβεται με ένα πολύ μικρό ποσό για κάθε ελεγχόμενο όχημα και ένα σημαντικά μεγαλύτερο ποσό για τα παραβατικά οχήματα. Δεν είναι ο σκοπός αυτού του σημειώματος να αναλύσει την προτεινόμενη διαδικασία, αλλά να δώσει ένα γενικό περίγραμμα.
Το βασικό πλεονέκτημα της εργολαβίας των υπηρεσιών είναι ότι δεν υπάρχουν σταθερά έξοδα, αλλά μόνο αμοιβή για μετρήσιμες υπηρεσίες. Η δραστηριότητα μπορεί να ανατεθεί σε διαφορετικό εργολάβο σε κάθε μεγάλη πόλη της χώρας. Και ξέρετε ποιο θα είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της διαδικασίας; Μέσα στο πολύ δύο χρόνια οι παραβάτες θα είναι πραγματικά ελάχιστοι!
Αλλά το πάω ακόμη ένα βήμα. Θυμάστε την επιτυχία που είχε η ΑΑΔΕ με το appodixi και το mycoast; Οι πολίτες ανταποκρίθηκαν και κατήγγειλαν παραβατικές συμπεριφορές οι οποίες κατέληξαν σε σημαντικές αποκαλύψεις φοροδιαφυγής και παραβατικότητας. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με μια παρόμοια εφαρμογή. Απλά, φωτογραφίζοντας με το κινητό την πινακίδα του αυτοκινήτου η εφαρμογή θα μπορούσε να τον ενημερώνει αν το όχημα είναι εντάξει ή όχι, χωρίς να αποκαλύπτει οτιδήποτε για τον ιδιοκτήτη του.
Στην Ουψάλα της Σουηδίας οι πολίτες μπορούν μέσω της εφαρμογής Scout Park να καταγγέλλουν παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα και να αμείβονται με 8,55 ευρώ για κάθε καταγγελία!
Αποτελεσματικές λύσεις υπάρχουν. Ακούει κανείς;
ΥΓ.: Οταν τελείωσα το κείμενο βρήκα μια ενδιαφέρουσα πληροφορία στο iefimerida.gr: «Αμείωτο συνεχίζεται το “σαφάρι” της ΑΑΔΕ για την καταπολέμηση της παραβατικότητας στον τομέα των οχημάτων, πραγματοποιώντας, μέσα σε μία εβδομάδα, 426 στοχευμένους ελέγχους σε όλη τη χώρα.
Οι έλεγχοι είχαν στόχο την αντιμετώπιση των φαινομένων, όπως:
Η παράνομη άρση ακινησίας οχημάτων […]
Από τους 426 ελέγχους, σε 10 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν άμεσα παραβάσεις, ενώ σε 78 ύποπτες υποθέσεις συνεχίζονται οι αναγκαίοι έλεγχοι και επαληθεύσεις».
Από δειγματοληπτικούς ελέγχους, τα οχήματα που υποτίθεται ότι είναι σε «ψηφιακή ακινησία» στο λεκανοπέδιο, αλλά κυκλοφορούν ή είναι παρκαρισμένα στους δρόμους, είναι 150.000. Με την έλλειψη χώρων στάθμευσης αυτό το πρόβλημα θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί το ταχύτερο και αποτελεσματικά και όχι αποσπασματικά.
*Αρχή Vilfredo Pareto (1828-1923): Με το 20% της προσπάθειας αντιμετωπίζεις το 80% του προβλήματος.
**Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
