Οταν η Μαδρίτη του σοσιαλδημοκράτη Πέδρο Σάντσεθ τραντάζεται από το σύνθημα «Μαφία ή Δημοκρατία», σε αντικυβερνητική διαδήλωση κατά της διαφθοράς που διοργάνωσε το δεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης, μειώνεται το ενδιαφέρον των πολιτικών επιστημόνων για την ανάλυση της αποσύνθεσης του προοδευτικού χώρου στην Ελλάδα.
Οταν η Ελι Σλάιν, γραμματέας τoυ Δημοκρατικού Κόμματος στην Ιταλία, δέχεται κριτική για δήλωσή της στην ιταλική Vogue ότι έχει στυλίστα (personal shopper), γίνεται πιο κατανοητή η απάντηση του Μπέρνι Σάντερς, στην εκδήλωση του Ινστιτούτου Τσίπρα, για το τι πρέπει να κάνει η Αριστερά για να ανακάμψει: να αλλάξει πνευματικό υπόδειγμα.
Ο καθηγητής στο Χάρβαρντ, Στίβεν Λεβίτσκι, έχει καταλήξει ότι δεν υπάρχει πια άξονας Δεξιάς – Αριστεράς, αλλά μόνο κοσμοπολιτισμού – εθνολαϊκισμού και δημοκρατίας – αυταρχισμού.
Είτε είναι έτσι είτε όχι, ο μαρασμός του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να ερμηνευτεί με επιστημονικούς όρους και διεθνείς κανόνες ανάλυσης γιατί συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ιδιαίτερη παθολογία της ελληνικής Αριστεράς, που απορρέει από την ιστορία της (διαγενεακή μεταφορά του τραύματος της ήττας στον εμφύλιο, του ηθικού πλεονεκτήματος των αγωνιστών που υπέστησαν διώξεις δεκαετών από το μετεμφυλιακό κράτος, της ενοχής για την ανοχή στην τρομοκρατία από ένα κομμάτι της, της ταύτισης με τον επιτιθέμενο το «βρώμικο ’89» και άλλα πολλά).
Το πρώτο, το ιδρυτικό, συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ έγινε πριν από 12 χρόνια. Είχαν προηγηθεί οι δεύτερες εκλογές του 2012 στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας πάρει για πρώτη φορά μέρος ως ενιαίο κόμμα, βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 26,8%. Ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη αρχηγός με 74% και ξεκίνησε τη θορυβώδη πορεία που τον οδήγησε στο Μέγαρο Μαξίμου το 2015 και τον έκανε γνωστό παγκοσμίως ως Νοτιοευρωπαίο ηγέτη της κυβερνώσας Αριστεράς.
Το πέμπτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που ολοκληρώνεται σήμερα, μπορεί και να είναι το τελευταίο. Ενας θαμπός πρόεδρος, χαμηλής αναγνωρισιμότητας, πόσο μάλλον δημοτικότητας, ο Σωκράτης Φάμελλος προσπαθεί να πείσει ότι συντελείται επανεκκίνηση, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τάση εξαΰλωσης, μεσαία στελέχη αποχωρούν ή σκέφτονται να αποχωρήσουν, απλά μέλη παραιτούνται με συναισθηματικά φορτισμένες αναρτήσεις.
Η συζήτηση για τη δημιουργία νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα υπονομεύει οποιαδήποτε προσπάθεια ανάκαμψης του ΣΥΡΙΖΑ.
Η παρουσία του προέδρου της Νέας Αριστεράς Αλέξη Χαρίτση στην εκδήλωση του Ινστιτούτου Τσίπρα και η απουσία του από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ επισημοποίησε τη ρήξη ανάμεσα στα δύο κόμματα που προέρχονται από την ίδια μήτρα, αποκλείοντας ενδεχόμενο συμπόρευσης.
Η συζήτηση για τη δημιουργία νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα υπονομεύει οποιαδήποτε προσπάθεια ανάκαμψης του ΣΥΡΙΖΑ και τα δείπνα της Λούκας Κατσέλη με σκοπό τη συγκρότηση κοινού ψηφοδελτίου στις επόμενες εκλογές έχουν περισσότερο παραπολιτική, παρά πολιτική, αξία.
Πώς θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το, εκλογικό, 2027; Η σωστή ερώτηση είναι αν θα υπάρχει ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα που διεκδικεί με αξιώσεις εκπροσώπηση στην επόμενη Βουλή.
Η πρώτη προϋπόθεση είναι να μην έχει δημιουργηθεί μέχρι τότε κόμμα Τσίπρα. Γιατί, σε μια τέτοια περίπτωση, τα περισσότερα γνωστά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθούν να συμπορευτούν μαζί του, είτε τους θέλει είτε όχι.
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να μην έχει δημιουργηθεί άλλο κόμμα μέσα από μια νέα διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και την πρώτη διάσπαση της Νέας Αριστεράς, που θα επιχειρήσει να φανεί ως το υγιές κομμάτι του μολυσμένου σώματος.
Η τρίτη προϋπόθεση είναι να μην έχει εξαφανιστεί δημοσκοπικά σε ποσοστά κοντά στο 3% και ακόμη χαμηλότερα, γιατί αυτό θα πυροδοτήσει φυγόκεντρες και, τελικά, διαλυτικές τάσεις.
Επομένως, κανείς δεν μπορεί να στοιχηματίσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, στη σημερινή του μορφή, θα πάρει μέρος στις επόμενες εκλογές, ότι αν πάρει θα εκπροσωπηθεί στη Βουλή, ότι αν εκπροσωπηθεί θα διατηρήσει τη συνοχή του για καιρό και ότι αν τη διατηρήσει θα αναζητήσει και θα καταλάβει για ποιο λόγο μέσα σε μια δεκαετία έφτασε στην κορυφή της εξουσίας, έπεσε στον γκρεμό της εκλογικής συντριβής και, αντί να σκαρφαλώσει για να ανέβει, σύρθηκε ακόμη πιο κάτω, όπου και παραμένει, χωρίς φυσική και ψυχική δύναμη για τη διεκδίκηση δεύτερης ευκαιρίας.
