Ενας από τους βασικούς λόγους ανησυχίας στις ΗΠΑ –για τον οποίο αναρωτιoύνται «αν η χώρα βρίσκεται σε συνταγματική κρίση ή οδεύει ταχύτατα προς αυτή» (Οι συνταγματικές κρίσεις, «Η Καθημερινή», 25.5.2025)– είναι η διάβρωση του habeas corpus, δηλαδή της διαδικασίας διά της οποίας ένα άτομο που κρατείται από τις Αρχές μπορεί να ζητήσει από τη Δικαιοσύνη να εξεταστεί η νομιμότητα της κράτησής του.
Η πέμπτη τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος λέει ξεκάθαρα ότι «κανένας άνθρωπος δεν θα κατηγορηθεί για έγκλημα (…) εάν δεν του απαγγελθούν κατηγορίες από σώμα ενόρκων». Σήμερα στις ΗΠΑ συλλαμβάνονται άνθρωποι και στέλνονται στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ χωρίς δίκη. «Ποια ακριβώς λέξη του Συντάγματος δεν καταλαβαίνετε;», ρώτησε αξιωματούχο του FBI ο γερουσιαστής Τζεφ Μέρκλεϊ. Ο ανεκδιήγητος αναπληρωτής προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Στίβεν Μίλερ δικαιολόγησε την αντισυνταγματική πρακτική ως εξής: «Το Σύνταγμα προβλέπει ότι σε περιόδους ξένης εισβολής μπορεί να ανασταλεί το habeas corpus και η κυβέρνηση μελετάει αυτή την επιλογή» (9.5.2025). Το σκεπτικό των «MAGAβαρεμένων» είναι ότι η Αμερική δέχεται «εισβολή μεταναστών». Οι παρατρεχάμενοι της νέας προεδρίας Τραμπ το επεκτείνουν και εφαρμόζουν νόμους που χρησιμοποιούνται μόνο εν καιρώ πολέμου, όπως ο «νόμος για τους ξένους εχθρούς» (Alien Enemies Act) του 1798.
Στην Ελλάδα, παρά τη φιλότιμη προσπάθεια των ακροδεξιών τρολ, δεν κυριάρχησε η ιδέα περί εισβολής μεταναστών. Αντιθέτως το πρόβλημα, πρωτίστως στην ύπαιθρο, είναι η «εκβολή» μεταναστών. Οσοι έρχονται, ψάχνουν αγωνιωδώς τρόπους για να φύγουν, με αποτέλεσμα τα μεγάλα κενά σε ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία. Από τους 700.000 Αλβανούς μετανάστες που συνετέλεσαν τα μάλα στην οικονομική έκρηξη της προπερασμένης δεκαετίας, έχουν μείνει 350.000 κι όσοι έρχονται, φεύγουν τρέχοντας.
Και σιγά μη χολοσκάσουν οι κεντρώοι ψηφοφόροι για τις παραβιάσεις του Συντάγματος. Θα μηρυκάσουν κάθε δικαιολογία για τις θεσμικές παρατυπίες.
Αυτό που έχουμε κοινό με τις ΗΠΑ είναι οι φιλελεύθερες αρχές του Συντάγματος. Το δικό μας άρθρο 6 αναφέρει κατηγορηματικώς: «Κανένας δεν συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται χωρίς αιτιολογημένο δικαστικό ένταλμα (…). Νόμος ορίζει το ανώτατο όριο διάρκειας της προφυλάκισης, που δεν μπορεί να υπερβεί το ένα έτος στα κακουργήματα και τους έξι μήνες στα πλημμελήματα. (…) Απαγορεύεται η υπέρβαση των ανώτατων ορίων της προφυλάκισης με τη διαδοχική επιβολή του μέτρου αυτού για επί μέρους πράξεις της ίδιας υπόθεσης». Να υπογραμμίσουμε το «κανένας»· το Σύνταγμα δεν ξεχωρίζει τους μαυριδερούς, ούτε τους παράνομους μετανάστες. Λέει «κανένας», τελεία και παύλα.
Την περασμένη Τετάρτη ο κ. Μάκης Βορίδης ανακοίνωσε στο υπουργικό συμβούλιο πως συμφώνως με το νέο νομοσχέδιο για το μεταναστευτικό, «η κράτηση, που σήμερα έχει όριο τους 18 μήνες, επεκτείνεται και θα φθάνει στα δύο έτη, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα επέκτασης της διάρκειάς της για λόγους ασφαλείας» («Η Καθημερινή», 20.5.2025). «Σκληρό, αλλά δίκαιο» το χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός, αλλά ξέχασε τη λέξη «αντισυνταγματικό».
Να συμφωνήσουμε ότι εκλογές έρχονται, εξ ου και η νέα παράσταση «αυστηροποίησης». Ο βασικός καημός του πρωθυπουργού είναι τα ακροδεξιά του κόμματος, αφού προς τα αριστερά «έχει δεμένο τον γάιδαρό του». Θεωρεί δεδομένους τους κεντρώους, ό,τι κι αν κάνει. Δεν λαθεύει, αφού αυτοί διυλίζουν (ακόμη!) τον κ. Αλέξη Τσίπρα και καταπίνουν τον «πολλά βαρύ» κ. Βορίδη.
Και σιγά μη χολοσκάσουν για τις παραβιάσεις του Συντάγματος, για τις υποκλοπές, για την άρνηση της κυβέρνησης να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, για το νομοσχέδιο με τραμπικό άρωμα για το μεταναστευτικό. Θα μηρυκάσουν κάθε δικαιολογία για τις θεσμικές παρατυπίες. Ετσι κι αλλιώς έχουν πολλά να σκεφτούν και να προβληματιστούν, με πρώτο γιατί δεν εφαρμόζεται ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας…
