Τις τελευταίες ημέρες έχει ενταθεί η κριτική μερίδας της αντιπολίτευσης στην πολιτική των «ήρεμων νερών». Η κυβέρνηση πολλάκις έχει εξηγήσει, αλλά και αποδείξει με την αύξηση των εξοπλισμών, ότι δεν τρέφει αυταπάτες για τη διαφορά και τον γεωστρατηγικό ανταγωνισμό μας με την Τουρκία. Αλλά ορθώς επιμένει ότι το εθνικό συμφέρον επιτάσσει την αξιοποίηση συγκεκριμένων παραθύρων συνεργασίας.
Απόδειξη αποτελεί η συνεργασία μας στο μεταναστευτικό. Ανέλαβα την ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στις 27 Ιουνίου 2023, την επαύριον της ναυτικής τραγωδίας στην Πύλο. Οι συνέπειες της τραγωδίας ήταν διπλές: διατάραξε τη σχέση μας με την Ε.Ε., με άμεσο κίνδυνο τη διακοπή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, αλλά και της παρουσίας του Frontex και, ταυτόχρονα, ενθάρρυνε τους διακινητές.
Από την πρώτη στιγμή, κατ’ εντολήν του πρωθυπουργού, έθεσα στόχο τη βελτίωση των σχέσεών μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και να ενισχυθεί η παρουσία και η βοήθεια του Frontex και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου (EUAA) προς την Ελλάδα.
Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν η συμφωνία με την αρμόδια επίτροπο, Ιλβα Γιόχανσον, για το πρόγραμμα διευκόλυνσης βίζας για τους Τούρκους επισκέπτες στα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις πολλών Βορειοευρωπαίων. Ετσι, το 2024 ο εισερχόμενος τουρισμός από την Τουρκία τριπλασιάστηκε, ενισχύοντας με τουλάχιστον 300 εκατ. επιπλέον έσοδα τις τοπικές οικονομίες των νησιών και επιμηκύνοντας την τουριστική περίοδο όλο τον χρόνο. Ακόμη πιο σημαντικό ήταν το μήνυμα αξιοπρέπειας, σεβασμού και συνεργασίας που εκπέμφθηκε. Και ότι εμείς οι Ελληνες θέλουμε τις νόμιμες μεταβάσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές, επ’ αμοιβαία ωφελεία, σε αντιδιαστολή με την επιτακτική ανάγκη εξάλειψης των παράνομων ροών.
Στο πλαίσιο αυτό ανέλαβα την πρωτοβουλία της συνεργασίας με τον Τούρκο ομόλογο μου, υπουργό Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια. Πίστευα εξαρχής ότι ο βέλτιστος τρόπος αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης είναι η συνεργασία των αρχών ασφαλείας των δύο πλευρών. Είναι τόσο εκτεταμένη η ελληνοτουρκική μεθόριος, στη στεριά αλλά κυρίως στη θάλασσα, που το Λιμενικό από μόνο του, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειές του, δεν είναι αρκετό.
Η ελληνοτουρκική συνεργασία στο μεταναστευτικό ήταν εθνικά ωφέλιμη, καθώς εκεί που τα νησιά κινδύνευαν να «πνιγούν» από παράνομες αφίξεις, σήμερα «βουλιάζουν» από εύπορους Τούρκους τουρίστες.
Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο Γερλίκαγια αποδείχθηκε ρεαλιστής. Του εξήγησα ότι η ροή προς την Ελλάδα ενισχύει τις ροές προς την Τουρκία. Και ότι η γιγάντωση των δικτύων των διακινητών κινδύνευε να πυροδοτήσει ένα ανεξέλεγκτο κύμα εγκληματικότητας στην Τουρκία. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2023 είχαμε την πρώτη επαφή. Και αμέσως συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε μια τεχνική ομάδα εργασίας, με τη συμμετοχή και της Βουλγαρίας. Η ομάδα συναντήθηκε πολλές φορές, μακριά από κάθε δημοσιότητα και επέλυσε υπό τις οδηγίες των υπουργών πολλά προβλήματα, ενώ εμπέδωσε ένα κλίμα εμπιστοσύνης.
Τον Οκτώβριο του 2023 πραγματοποίησα επίσημη επίσκεψη στην Αγκυρα, που ο Γερλίκαγια ανταπέδωσε, επισκεπτόμενος την Αθήνα τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Ο Γερλίκαγια δεσμεύθηκε ότι θα μηδενίσει τις ροές. Η πρώτη επιτυχία ήρθε στον Εβρο, όπου από το φθινόπωρο του 2023 είχαμε κατακόρυφη πτώση των παράνομων αφίξεων. Σήμερα η ίδια επιτυχία σημειώνεται και στο Αιγαίο. Για παράδειγμα, οι ροές προς τη Λέσβο, το νησί που άλλοτε δεχόταν το ήμισυ της μεταναστευτικής πίεσης, έχουν πρακτικά μηδενιστεί.
Δεν ήταν όλα ανέφελα, καθώς οι Τούρκοι σποραδικά επιχείρησαν να δυσφημήσουν το ελληνικό Λιμενικό. Ομως, χάρη στη συνεργασία το πρόβλημα μετατράπηκε σε ευκαιρία ανάπτυξης. Εκεί που τα νησιά κινδύνευαν να «πνιγούν» από παράνομες αφίξεις, σήμερα «βουλιάζουν» από εύπορους Τούρκους τουρίστες. Η δε απευθείας ακτοπλοϊκή σύνδεση της Ιμβρου με τη Λήμνο, όταν ανοίξει τελωνείο εκεί, όπως μας υποσχέθηκε ο Γερλίκαγια, θα είναι μία ακόμη σημαντική επιτυχία.
Εν ολίγοις, αυτή η ελληνοτουρκική συνεργασία, σε έναν τομέα που γνωρίζω καλά, ήταν εθνικά ωφέλιμη; Νομίζω αναμφίβολα.
*Ο κ. Δημήτρης Καιρίδης είναι βουλευτής της Ν.Δ. στον Βόρειο Τομέα Αθηνών και πρώην υπουργός.
