Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Τούρκοι εορτάζουν την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή, στις 29 Μαΐου 1453, ημέρα Τρίτη. Επέτειος θριάμβου για τους Οθωμανούς και οδύνης για τους Ελληνες. Το ενδιαφέρον είναι πως φέτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ομιλία του, σε ανοικτή συγκέντρωση, ενθάρρυνε τους νέους να εμπνευστούν από μία ιστορική μορφή, όπως ο Πορθητής Μωάμεθ, που εισήγαγε αλλαγές επαναστατικές στη στρατιωτική στρατηγική της εποχής του.
«Τα γιγαντιαία κανόνια που προμηθεύθηκε ο Πορθητής μετέβαλαν την αντίληψη του πολέμου της εποχής εκείνης και άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην Ιστορία», είπε ο κ. Ερντογάν, υπογραμμίζοντας πως «προωθούμε με υπερηφάνεια αυτό το πνεύμα νεωτερισμού των προγόνων μας», για να απαριθμήσει στη συνέχεια τα οπλικά συστήματα που παράγονται σήμερα στην Τουρκία.
Ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει άριστα ασφαλώς ότι ο οπλουργός και χύτης μεγάλων κανονιών από ορείχαλκο, ακούων στο όνομα Ουρβανός, ουγγρικής μάλλον καταγωγής, έφτασε στην Κωνσταντινούπολη το 1452 και απευθύνθηκε αρχικώς στον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο, που ενδιαφέρθηκε πολύ αλλά αδυνατούσε να εξασφαλίσει το απαιτούμενο ποσό. Πολύ φυσικό να απευθυνθεί ο οπλουργός στον Μωάμεθ Β΄, που απλώς διέθετε το χρήμα –εξυπακούεται σε χρυσό– και εξασφάλισε τις υπηρεσίες του Ορμπάν.
Ο κ. Ερντογάν είναι ο μόνος πολιτικός αυτής της χώρας που έχει καταφέρει, μέχρις ενός σημείου, να συνθέσει σε μία ενότητα δύο αντίρροπες τάσεις της Τουρκίας – την οθωμανική και την κεμαλική.
Το ενδιαφέρον είναι πως όταν μια μέρα του Απριλίου 1453 επιχειρήθηκε η χρησιμοποίηση του υπερόπλου που απέκτησε ο Πορθητής Μωάμεθ, το μπρούντζινο κανόνι υπερθερμάνθηκε τόσο πολύ, που έσκασε τελικώς. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που δεν απασχολεί τον κ. Ερντογάν. Πολιτικός είναι εξάλλου και όχι ιστορικός. Στόχος του ήταν να συνδέσει ένα γεγονός υψίστης συμβολικής σημασίας, που ήταν η στρατιωτική κατάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως, με τη θηριώδη ανάπτυξη της στρατιωτικής βιομηχανίας επί των ημερών του και την αναγνώριση της Τουρκίας ως αξιόπιστης «περιφερειακής δυνάμεως» από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και όχι μόνον.
Ολα αυτά ερμηνεύονται από ορισμένους ως εκδηλώσεις μεγαλομανίας και ίσως να έχουν κάποιο δίκαιο όσοι διατυπώνουν παρόμοιες εκτιμήσεις. Θα ήταν όμως σφάλμα εάν αγνοείτο ότι στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας, ο κ. Ερντογάν είναι ο μόνος πολιτικός αυτής της χώρας που έχει καταφέρει, μέχρις ενός σημείου, να συνθέσει σε μία ενότητα δύο αντίρροπες τάσεις της Τουρκίας – την οθωμανική και την κεμαλική.
Προσπάθησε ο Μουσταφά Κεμάλ με τρόπο βίαιο να αποκόψει την Τουρκία από το αυτοκρατορικό της παρελθόν. Αλλά από την εποχή του φιλελεύθερου και φιλοδυτικού Τουργκούτ Οζάλ, η οθωμανική αντίληψη άρχισε να επανεμφανίζεται σταδιακώς. Στα χρόνια της πρωθυπουργίας και προεδρίας του κ. Ερντογάν, και έπειτα από ενίοτε πολύ σκληρές συγκρούσεις, η διαδικασία διαμορφώσεως μιας «περιεκτικής» φυσιογνωμίας της Τουρκίας απλώς συνεχίζεται.
