Στον δημόσιο διάλογο των ΗΠΑ κυριαρχεί ένα δίλημμα. Βρίσκεται η χώρα σε συνταγματική κρίση ή οδεύει ταχύτατα προς αυτήν; Αφορμή είναι οι δύο αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο λόγος του οποίου είναι (ακόμη;) ιερός στις ΗΠΑ.
Η πρώτη απόφαση ακυρώνει (επί της ουσίας) το διάταγμα για άμεση, χωρίς δίκη, απέλαση μεταναστών με βάση τον «νόμο για τους ξένους εχθρούς» (Alien Enemies Act) του 1798. Το διάταγμα του Τραμπ είχε το σκεπτικό «αστυνομικός-όργανο-μπουζούκι»: η χώρα δέχεται εισβολή μεταναστών, συνεπώς μπορεί να εφαρμόσει νόμους που χρησιμοποιούνται μόνο εν καιρώ πολέμου. Μάλιστα, ο αναπληρωτής προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Στίβεν Μίλερ, το πήγε μακρύτερα: «Το Σύνταγμα προβλέπει ότι σε περιόδους ξένης εισβολής μπορεί να ανασταλεί το habeas corpus (σ.σ.: διαδικασία διά της οποίας ένα άτομο που κρατείται από τις αρχές μπορεί να ζητήσει από τη Δικαιοσύνη να εξεταστεί η νομιμότητα της κράτησής του) και η κυβέρνηση μελετά αυτήν την επιλογή» (9.5.2025).
Η ανατριχιαστική απειλή Μίλερ δείχνει πού μπορεί να οδηγήσει η αντιμεταναστευτική υστερία που καλλιεργούν για άγρα ψήφων διάφοροι πολικάντηδες. Πιο κοντά, όμως στα δικά μας καμώματα είναι μια άλλη, ενοχλητική για την κυβέρνηση Τραμπ, απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στις 12 Μαρτίου, πράκτορες του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας συνέλαβαν τον μετανάστη Κιλμάρ Αρμάντο Γκαρσία. Την επομένη στάλθηκε στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Ελ Σαλβαδόρ. Τρεις ημέρες μετά (15.3.2025) η κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι η σύλληψή του οφειλόταν σε «γραφειοκρατικό λάθος». Στις 10.4.2025 το Ανώτατο Δικαστήριο διέταξε την κυβέρνηση «να διοργανώσει, να διευκολύνει (facilitate) την απελευθέρωσή του από τις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ», να επιστρέψει στις ΗΠΑ και να εξασφαλίσει ότι η υπόθεσή του θα ελεγχθεί δικαστικώς.
Κατά το νέο Π.Δ., άδειες που έχουν εκδοθεί για οικοδομές που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης ισχύουν, ασχέτως αν δεν έχουν ξεκινήσει εργασίες, όπως ρητώς αποφάσισε το ΣτΕ.
Στις 14.4.2025 ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο με τον Ελσαλβαδοριανό ομόλογό του. Δεν ειπώθηκε τίποτε για την τύχη του Γκαρσία· απλώς ο Τραμπ έκανε τις συνήθεις δηλώνεις: «Είναι καταπληκτικός τύπος (…) Νομίζω ότι κάνει φανταστική δουλειά και φροντίζει για πολλά προβλήματα που έχουμε…». Οταν ρωτήθηκαν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου για το αν η κυβέρνηση θα εφαρμόσει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απάντησαν: «Βεβαίως! Μόλις ο Κιλμάρ Αρμάντο Γκαρσία φτάσει στα σύνορα των ΗΠΑ θα τον διευκολύνουν να επιστρέψει και να δικαστεί».
Εμείς ευτυχώς δεν έχουμε ζητήματα habeas corpus· αν και ο νέος υπουργός Μετανάστευσης Μάκης Βορίδης προς τα εκεί το κλωθογυρνάει. Υπάρχει όμως η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (11.12.2024) η οποία προβλέπει ότι ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός είναι αντισυνταγματικός και μόνο όσοι έχουν ξεκινήσει εργασίες μπορούν να συνεχίσουν με βάση αυτόν.
Η κυβέρνηση κάνει μία «α λα Τραμπ» ερμηνεία της. Με προεδρικό διάταγμα αποφαίνεται ότι άδειες που έχουν εκδοθεί για οικοδομές που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης ισχύουν, ασχέτως αν δεν έχουν ξεκινήσει εργασίες, όπως ρητώς αποφάσισε το ΣτΕ. Οπως είπε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς (ΣΚΑΪ, 15.5.2025) οι εργολάβοι θα πληρώσουν το περιβαλλοντικό τέλος, που υποτίθεται πάει στους δήμους για να αντισταθμιστεί η περιβαλλοντική ζημιά. Λέμε υποτίθεται, διότι από τα 3-4 δισ. που έχουν μαζευτεί στο αποκαλούμενο «Πράσινο Ταμείο», οι δήμοι έχουν πάρει μόνο το 3%. Τα υπόλοιπα είναι χρέος, το οποίο δεν προστίθεται στο ήδη υπέρογκο χρέος των 3,5 δισ. που έχει το Δημόσιο σε ιδιώτες.
Εδώ ευτυχώς δεν έχουμε τα διλήμματα των Αμερικανών, αν δηλαδή η χώρα βρίσκεται ή οδεύει προς συνταγματική κρίση. Ισως επειδή δεν συζητούμε καν το γεγονός ότι η κυβέρνηση αρνείται δύο χρόνια τώρα να εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ που προβλέπει ενημέρωση των θυμάτων των υποκλοπών για τους λόγους παρακολούθησής τους.
