Πέρυσι ήταν η ενδυματολογική επιλογή της Κέιτ Μπλάνσετ. Η ακολουθία των χρωμάτων στην ακριβή τουαλέτα της παρέπεμπε στην παλαιστινιακή σημαία. Ανέμισε την πράσινη φόδρα στο κόκκινο χαλί των Καννών και προκάλεσε αναταράξεις και εκατοντάδες σχόλια, έντυπα και ηλεκτρονικά, σε όλον τον κόσμο. Η διαμαρτυρία και η συμπαράστασή της στην Παλαιστίνη δεν είχαν, προφανώς, πρακτικό αποτέλεσμα. Ενα χρόνο μετά, η Γάζα συνθλίβεται από βόμβες, θάνατο και τραγικές ελλείψεις τροφίμων. Αυτό, όμως, τι σημαίνει; Οτι δεν υπήρχε λόγος να διαμαρτυρηθεί; Φέτος, η Ζιλιέτ Μπινός, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, στην τελετή έναρξης του 78ου φεστιβάλ, ντυμένη με λευκό Ντιόρ σύνολο, το οποίο κατέληγε σε κάλυμμα κεφαλιού, δίκην μαντίλας, μίλησε για την τραγωδία στη Γάζα, τη Φατιμά Χασούνα (σ.σ. 25χρονη φωτορεπόρτερ που δολοφονήθηκε από ισραηλινά πυρά), για το «όπλο» της τέχνης.
Μία ημέρα νωρίτερα, στη γαλλική Liberation δημοσιεύτηκε επιστολή με τίτλο «Για τη Φατέμ» (προβάλλεται στις Κάννες το ντοκιμαντέρ «Put Your Soul On Your Hand And Walk», για τη ζωή της) η οποία καλεί το φεστιβάλ να μην αποσιωπά τη γενοκτονία στη Γάζα. Την επιστολή υπογράφουν 400, περίπου, μέλη της διεθνούς κινηματογραφικής κοινότητας (από τον Ρίτσαρντ Γκιρ, τον Χαβιέ Μπαρδέμ, τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ έως τον Πέδρο Αλμοδόβαρ, τον Κώστα Γαβρά και τον Γιώργο Λάνθιμο). «Ποιο είναι το νόημα των επαγγελμάτων μας (…) αν δεν είμαστε παρόντες για να προστατεύσουμε τις καταπιεσμένες φωνές;» αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Οι παρεμβάσεις αυτές θα επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις; Απίθανο. Αυτό όμως τι σημαίνει; Οτι δεν υπήρχε λόγος να γίνουν;
Κανείς, ανώνυμος ή επώνυμος, θεατής ή δημιουργός, δεν αφήνει την εικόνα του κόσμου στην γκαρνταρόμπα για να πάρει θέση στην αίθουσα.
Ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, παραλαμβάνοντας τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα για την προσφορά του στην 7η τέχνη, ξεσπάθωσε από τη σκηνή των Καννών εναντίον του Τραμπ. Δεν ήταν η πρώτη φορά, αλλά η στιγμή εκτός από φορτισμένη είχε και ενισχυμένο συμβολισμό: «Η τέχνη αναζητά την αλήθεια. Η τέχνη αγκαλιάζει την ποικιλομορφία. Γι’ αυτό η τέχνη είναι απειλή. Γι’ αυτό αποτελούμε απειλή για τους τυράννους και τους φασίστες», τόνισε ο 82χρονος σπουδαίος ηθοποιός. Αποκάλεσε τον Τραμπ «Φιλισταίο πρόεδρο της Αμερικής», αναφέρθηκε στα πλήγματα που δέχονται ο πολιτισμός και η εκπαίδευση, στους δασμούς, και κατέληξε: «Ολες αυτές οι επιθέσεις είναι ανεπίτρεπτες. Και αυτό το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Αμερική, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Δεν μπορούμε να καθίσουμε και να κοιτάμε, σαν να βλέπουμε ταινία. Είναι η ώρα, όσοι άνθρωποι νοιάζονται για την ελευθερία να οργανωθούν, να διαμαρτυρηθούν κι όταν γίνονται εκλογές, να ψηφίζουν».
Προφανώς και ο Τραμπ δεν δίνει δεκάρα για τους φιλιππικούς του Ντε Νίρο. Αυτό, τι σημαίνει όμως; Οτι δεν υπάρχει λόγος να ακούγονται;
Αλίμονό μας αν σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς καλλιτέχνες και δημιουργοί σφύριζαν αδιάφορα. Αν έκαναν ανέμελοι –και μόνο – δημόσιες εμφανίσεις, αν δεσμεύονταν αποκλειστικά στο έργο τους, σαν να ζουν σε κενό αέρος.
Η άποψη, ο σχολιασμός, η υπόμνηση, έμμεση ή άμεση, μιας καταστροφής ανθρωπιστικής ή περιβαλλοντικής δεν συνεπάγεται και στράτευση της τέχνης σε μια ιδεολογία ή ένα σκοπό. «Δεν μπορούμε να κοιτάμε, σαν να βλέπουμε ταινία» (Ντε Νίρο), όταν «η αλήθεια δέχεται επίθεση» (Τζέρεμι Στρονγκ, ηθοποιός). Η στρέβλωση της πραγματικότητας μέσα από τα fake news, η σύγχυση, ο φόβος και η επιθετικότητα που προκαλούν, δεν είναι μια συνθήκη στην οποία ο κινηματογράφος δεν έχει ρόλο ούτε λόγο. Κανείς, ανώνυμος ή επώνυμος, θεατής ή δημιουργός, δεν αφήνει την εικόνα του κόσμου στην γκαρνταρόμπα για να πάρει θέση στην αίθουσα.
