Η είδηση ήρθε από τη Νορβηγία, όπου η εθνική διαβούλευση είναι ένας θεσμός που χαίρει εκτίμησης, και κάνει τον γύρο του κόσμου.
Με πρωτοβουλία επτά μη κυβερνητικών οργανώσεων, στις αρχές του χρόνου σχηματίστηκε αντιπροσωπευτικό πάνελ από 56 πολίτες, με βάση την ηλικία, το φύλο, τον τόπο διαμονής, το επίπεδο εκπαίδευσης και τη στάση τους απέναντι στην κλιματική αλλαγή, για να εισηγηθούν στη Βουλή πώς να επενδυθούν 1,8 τρισ. δολ. που έχουν συγκεντρώσει οι Νορβηγοί στο κρατικό επενδυτικό ταμείο τους, το μεγαλύτερο του κόσμου. Η διαβούλευση έληξε προ ημερών, με τη σύσταση προς τη νορβηγική Βουλή να αυξηθούν οι επενδύσεις για την κλιματική αλλαγή και την υγεία, παρότι αυτές θα αποφέρουν μικρότερες αποδόσεις. Μια απόφαση που δύσκολα θα έπαιρνε μια κυβέρνηση ή, ακόμη, με πρωτοβουλία της μια Βουλή, την εισηγούνται οι πολίτες!
Τα «Κοινοβούλια των Πολιτών» είναι συντεταγμένες λαϊκές συνελεύσεις όπου μερικές εκατοντάδες άνθρωποι διαβουλεύονται για να δώσουν απαντήσεις σε μεγάλα θέματα, όπως με επιτυχία έγινε στην Ιρλανδία το 2016-2018, στη Γαλλία για την ευθανασία και τον υποβοηθούμενο θάνατο ή στη Νότια Κορέα το 2017, όταν μια τέτοια λαϊκή συνέλευση ανέτρεψε την απόφαση του τότε προέδρου της χώρας, ο οποίος ήθελε να κλείσει τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από πυρηνική ενέργεια.
Αλήθεια, στα καθ’ ημάς υπάρχει δυσφορία ακόμη και με τις διαδικασίες της τυπικής διαβούλευσης – δεν ξενίζει, πλέον, το φαινόμενο νύκτωρ να ψηφίζονται τροπολογίες, που περίπου εν κρυπτώ είχαν κατατεθεί στη Βουλή. Και μπορεί η πλειονότητα των Ελλήνων να ασχολείται με την ουσία της πολιτικής (πώς θα βρουν μια θέση εργασίας με καλό μισθό, πώς θα βρουν αξιοπρεπή κατοικία, πώς θα καταφέρουν να μη μείνει αμόρφωτο το παιδί τους σε ένα κακό σχολείο, πώς θα προφυλαχθούν από το έγκλημα που κάνει πάρτι στους δρόμους…), αλλά το κομματικό σύστημα, αφότου ψηφίσουν, ούτε τους ρωτάει ούτε τους θέλει στα πόδια του να συμμετέχουν – καμία κυβέρνηση, ούτε εκείνη της Αριστεράς…
Αντιθέτως, ούτε καν την ψήφο μας παίρνει το κομματικό σύστημα τοις μετρητοίς: την επεξεργάζεται, με τη σοφία που το διακρίνει.
Μια απόφαση που δύσκολα θα έπαιρνε μια κυβέρνηση, την εισηγούνται οι Νορβηγοί πολίτες.
Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αν μη τι άλλο, υπάρχει ειλικρίνεια: όταν λένε ότι κυβερνάει η πλειοψηφία, το εννοούν – γι’ αυτό σχεδόν παντού στην Ευρώπη έχουμε συμμαχικές κυβερνήσεις, γι’ αυτό εκεί τα πολιτικά κόμματα έχουν μάθει να συνεργάζονται.
Στα καθ’ ημάς, η απλή αναλογική –που θα επέβαλλε συνεργασίες και συναινέσεις– εξοβελίζεται στο πυρ το εξώτερον και ο ορισμός της «πλειοψηφίας» γίνεται εξαιρετικά εύπλαστος. Προσαρμόζεται στις κάθε φορά περιστάσεις, ήτοι στο ελάχιστο αναγκαίο εκλογικό ποσοστό για τον σχηματισμό μονοκομματικής κυβέρνησης.
Γιατί; Γιατί με πρόσχημα τη «σταθερότητα», η κοινή λογική και η απλή αριθμητική αντικαθίστανται από τη λογική του κοτζαμπάση: το κράτος θα είναι το λάφυρο του νικητή. Τελικά, ο κομματισμός επικρατεί της αξιοκρατίας και η ίδια η δημοκρατία γίνεται αγνώριστη, μεταμορφώνεται σε ενός ανδρός αρχή.
