Οταν πριν από λίγες εβδομάδες η Μαρία Χατζηιωάννου με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή που έσπρωχνε το αμαξίδιό της έφτανε στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να συμμετάσχει σε μια δημόσια συζήτηση για την ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία, είχε άγχος. Κάποτε τραγουδούσε μπροστά σε κοινό, αλλά πλέον της είναι δύσκολο να βρίσκεται ανάμεσα σε πολύ κόσμο. Ενας λόγος παραπάνω που εκείνη την ημέρα είχε κλείσει η φωνή της, το μόνο που, στα 33 της, ελέγχει ακόμη στο σώμα της. Η επέλαση της σκλήρυνσης κατά πλάκας έχει υπάρξει σαρωτική, αμείλικτη.
Τελικά βρήκε τη φωνή της και τη χάσαμε οι υπόλοιποι. «Προσωπικά θα με ανακούφιζε να ξέρω ότι έχω την επιλογή», ξεκίνησε. «Οταν σκέφτομαι το μέλλον, γιατί η πάθησή μου είναι μη αναστρέψιμη, με πιάνει φόβος, ανησυχία, τρόμος. Ακόμη κι αν έχει όλη την καλή διάθεση η οικογένειά μου να είναι δίπλα μου, μπορεί κάτι να τους συμβεί. Δεν θα ήθελα να γίνω τρόφιμος ιδρύματος. Δεν αρκεί μόνο να εξασφαλιστεί η σίτιση και η υγιεινή σου. Το τι είναι ανεκτό, το τι είναι ποιοτική και αξιοπρεπής ζωή θα έπρεπε να κρίνεται από το κάθε άτομο μεμονωμένα. Ας μην ωραιοποιούμε τα πράγματα. Αν κατουριέμαι θα πρέπει να μου βάλουν πάπια, το βράδυ πρέπει να φωνάξω κάποιον να με γυρίσει γιατί πιάνομαι, αν έχω μια τρίχα στο πρόσωπό μου κάποιος πρέπει να την πάρει από εκεί, με τσιμπάει ένα κουνούπι και το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να του στέλνω κακές σκέψεις. Μπορεί λοιπόν να πω –ξέρετε κάτι;– δεν θέλω να με κάνει πια άλλος μπάνιο, μπορεί να πω, παιδιά ήμουν μέχρι εδώ. Γιατί είναι ενός είδους βασανιστήριο. Το σώμα στη δική μου περίπτωση είναι μια άτυπη φυλακή, είμαι εγκλωβισμένη σε αυτό από τη στιγμή που δεν με υπακούει και δεν μπορώ να αυτοεξυπηρετηθώ. Θα ήθελα να έχω το δικαίωμα σε περίπτωση που το αποφασίσω κάποια στιγμή μελλοντικά να το κάνω. Οπως όταν σε πιάνει κλειστοφοβία σε έναν χώρο, κοιτάς γύρω γύρω και λες από πού βγαίνουμε ρε παιδιά; Με το που δεις την έξοδο κινδύνου κατευθείαν ηρεμείς και το πιθανότερο είναι να μην τη χρησιμοποιήσεις καν. Αλλά δεν γεννήθηκα τετραπληγική, ξέρω πώς είναι και η άλλη μεριά, την έχω ζήσει. Κάθε μέρα προσπαθώ να βάζω στην άκρη τη σκέψη του παρελθόντος. Στον ύπνο μου όμως με βλέπω όπως ήμουν πριν. Δεν αρκεί η επιβίωση. Το θέμα είναι να μπορείς να ζήσεις».
«Δεν γεννήθηκα τετραπληγική, ξέρω πώς είναι και η άλλη μεριά, την έχω ζήσει. Στον ύπνο μου με βλέπω όπως ήμουν πριν. Δεν αρκεί η επιβίωση. Το θέμα είναι να μπορείς να ζήσεις».
Το θέμα της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας παραμένει αντικείμενο έντονου ηθικού, νομικού και κοινωνικού διαλόγου. Οσο ακόμη βγαίνει η φωνή αυτών που τους αφορά άμεσα, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να την ακούσουμε.
Σημ.: Η υπογράφουσα συμμετείχε στην επιμέλεια της συζήτησης στη Στέγη, ενώ ορισμένες διατυπώσεις της Μ.Χ. έχουν υποστεί επεξεργασία για λόγους συντομίας.
