«Επιστρέφω από την αναγνώρισι στον καταυλισμό. Εκεί βρίσκω τους Αξ/κούς μου αλλόφρονας. Μου αναφέρουν ότι Στρατιώται έφυγαν και ότι τους υπολοίπους τούς κρατούν με χίλια βάσανα. Οτι δεν θέλουν να πολεμήσουν και ότι καθώς μαθαίνουν οι Αξ/κοί πολλών τμημάτων έφυγαν. Μαζύ μ’ αυτούς συγκαταλέγουν τον Μοίραρχο και εμένα. Δεν πιστεύουν τους Αξ/κούς μου, που τους λένε ότι πήγαμε για αναγνώρισι». Αυτά μεταξύ άλλων έγραφε ο λοχαγός του Πυροβολικού Στέφανος Δούκας στην εγγραφή της 20ής Απριλίου 1941 στις σελίδες του προσωπικού του ημερολογίου. Και όπως γράφει ο επιμελητής της έκδοσης του πολεμικού ημερολογίου* Ιωάννης Στεφανίδης, «το ημερολόγιο παρουσιάζει σαφή πλεονεκτήματα αυθεντικότητας έναντι άλλων μορφών προσωπικής ιστορικής μαρτυρίας, όπως η αυτοβιογραφία, τα απομνημονεύματα ή η προφορική συνέντευξη. Σε αντίθεση με το ημερολόγιο, οι πηγές αυτές έχουν υποστεί τις αλλοιώσεις που επιφέρουν η χρονική απόσταση ή η εξυπηρέτηση κάποιων σκοπιμοτήτων».
Ο λοχαγός Δούκας κατέγραφε όταν έβρισκε χρόνο τις εντυπώσεις του από τη θριαμβευτική πορεία μέσα στο αλβανικό έδαφος ίσως γιατί είχε επίγνωση της ιστορικότητας των στιγμών. Ισως να ήταν μια διέξοδος στην πίεση των καταστάσεων στο μέτωπο, στα προβλήματα που αντιμετώπιζε καθημερινά στις σχέσεις του με υφισταμένους και προϊσταμένους. Και όπως έγραφε, στο αλβανικό μέτωπο «δεν συναντάμε κλίμα που ευνοεί τη δημιουργία στενών ανθρώπινων δεσμών». Εκείνο το μέρος του ημερολογίου του που συγκλονίζει, αναφέρεται στις μέρες που οι μαχητές της Αλβανίας συνειδητοποίησαν τι σήμαινε για αυτούς η εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων. Οταν συνειδητοποίησαν το μάταιο του αγώνα. Τότε ο Στέφανος Δούκας διατάσσει συγκέντρωση των ανδρών του και προσπαθεί να τους εμψυχώσει, εις μάτην. Να πώς περιγράφει τη συνέχεια: «Εφυγα με την καρδιά συντετριμμένη. Ηταν η ώρα του φαγητού. Συγκεντρωθήκαμε οι αξιωματικοί στη σκηνή μου να φάμε. Μαύρο φαγητό σήμερα πασχαλιάτικο. Δεν κατεβαίνει μπουκιά στο στόμα μας… Ξαφνικά μας πιάνουν οι λυγμοί. Αφήνομε το φαγητό ανέγγιχτο και κλαίμε σαν μωρά παιδιά για την κατάντια μας. Για την κατάντια του Στρατού μας». Η συνθηκολόγηση που επακολούθησε απλώς αποτύπωνε την υπάρχουσα κατάσταση της κατάρρευσης.
* «Υπό το νανούρισμα των εκρήξεων», εκδ. Επίκεντρο, 2025.
