Εάν αποτολμήσουμε να καταλάβουμε τι θέλει να πετύχει ο Ντόναλντ Τραμπ με τη συμπεριφορά του, ένας στόχος είναι ο κατακερματισμός του κόσμου σε σφαίρες επιρροής. Φαίνεται να θέλει την Αμερική –όλη την ήπειρο, όχι μόνο τις ΗΠΑ– αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Την Ευρώπη την αφήνει μόνη να αντιμετωπίσει τη Ρωσία, κερδίζοντας την έγκριση του «οικοπεδοφάγου» Βλαντιμίρ Πούτιν, που «κατανοεί» τον πόθο του Τραμπ να κατακτήσει τη Γροιλανδία. Η Ασία απασχολεί τον Τραμπ στον βαθμό που θεωρεί την Κίνα τον μεγάλο αντίπαλο των ΗΠΑ. Αυτή η απλοϊκή κοσμοθεωρία είναι φυσική για κάποιον που απορρίπτει τα οφέλη της επικοινωνίας και της συνεννόησης λαών σε έναν πολυδιάστατο κόσμο. (Γι’ αυτό, εξάλλου, ο Τζορτζ Οργουελ στο σατιρικό μυθιστόρημα «1984» διαιρεί τον κόσμο σε μια δυστοπία τριών απολυταρχικών υπερδυνάμεων). Τις πρώτες εβδομάδες μετά την ορκωμοσία του, με την επιθετική του στάση απέναντι στην Ουκρανία και τις κολακείες προς τον Πούτιν, ο Τραμπ προχωρούσε γρήγορα σε «νέα Γιάλτα» με τον Πούτιν. Η σπουδή του Αμερικανού προέδρου, όμως, να αναγκάσει τον υπόλοιπο κόσμο να υποκύψει στα μεγαλειώδη σχέδιά του με την επιβολή καταστροφικών και αυτοκαταστροφικών δασμών, έχει περιπλέξει τα πράγματα για τον ίδιο και για τη χώρα του: διευκολύνει αντιπάλους και πρώην συμμάχους να δουν τι πρέπει να κάνουν, μην αφήνοντάς τους άλλη επιλογή από το να αναζητήσουν τρόπους να θωρακιστούν εναντίον της αφροσύνης του.
Κύριος στόχος είναι η επιβίωση της Ενωσης, της δημοκρατίας και, συνεπώς, των λαών. Αρκεί οι ηγεσίες να είναι ενωμένες και οι χώρες-μέλη να μην εμπλακούν σε εσωτερικές τριβές.
Οπου και αν οδηγήσει ο «πόλεμος των δασμών», δεν θα είναι εκεί που πιστεύει ο Τραμπ – σε έναν κόσμο όπου όλες οι άλλες χώρες θα αγωνιούν να χρηματοδοτούν την Αμερική μέσω δασμών. Αντιθέτως, φαίνεται πως πολλές χώρες και ιδιωτικά κεφάλαια θα προτιμήσουν να γυρίσουν την πλάτη στην Αμερική, αποσύροντας τα χρήματά τους από εκεί και αποφεύγοντας την αγορά αμερικανικού χρέους. Ο Τραμπ κατάφερε να διαρρήξει την εμπιστοσύνη του κόσμου όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στην οικονομία. Και αυτό θα έχει ραγδαίες επιπτώσεις στην οικονομική επιρροή και το πολιτικό κεφάλαιο των ΗΠΑ. Οι συνέπειες του τέλους του εμπορίου με την Κίνα θα φανούν σύντομα. Πέρα από την έλλειψη κάθε μορφής προϊόντων στην αγορά τους, οι Αμερικανοί θα δουν τον υπόλοιπο κόσμο να συνεργάζεται στενότερα για να αντιμετωπίσει τη δική τους πολιτική.
Εδώ φαίνεται η ευθύνη που καλούνται να αναλάβουν οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών σήμερα. Η Ευρώπη (με τη Βρετανία) αποτελείται από 500 εκατ. καλά εκπαιδευμένους και καλά αμειβόμενους πολίτες. Μπορεί οι χώρες της να μην ήταν ετοιμοπόλεμες, όπως οι ΗΠΑ είναι πάντα, αλλά ούτε θα καθίσουν να περιμένουν τον Τραμπ και τον Πούτιν να αποφασίσουν την τύχη τους. Μην ξεχνάμε πως η Ουκρανία, με βοήθεια από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους, μπόρεσε να σταματήσει τη Ρωσία. Και χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, οι πολύ ισχυρότερες (σε χρήμα, όπλα και πληθυσμό) από την Ουκρανία χώρες θα μπορέσουν να γυρίσουν το παιχνίδι εναντίον της Ρωσίας. Αρκεί οι ηγεσίες τους να είναι ενωμένες και οι χώρες-μέλη να μην εμπλακούν σε εσωτερικές τριβές, χάνοντας τον κύριο στόχο – την επιβίωση της Ενωσης, της δημοκρατίας και, συνεπώς, των λαών τους. Εάν οι Ευρωπαίοι μπορούν να ανταποκριθούν στην πρόκληση αυτή, η αυτοκαταστροφική πορεία των ΗΠΑ δεν θα οδηγήσει αναγκαστικά και την Ευρώπη στον μαρασμό. Μπορεί, απροσδόκητα, η Ευρώπη να βρεθεί σε ισχυρότερη θέση – να προσελκύει επιστήμονες και επενδυτικά κεφάλαια, να συνάπτει επωφελείς συμφωνίες εμπορίου, να αναπτύσσει την άμυνα, τις συμμαχίες και την επιρροή της. Αρκεί να μη λιγοψυχήσει σήμερα.
