Κανονικά σήμερα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας θα έχριζε υποψήφιο πρόεδρο και αντίπαλο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον δήμαρχο της Πόλης Εκρέμ Ιμάμογλου. Αντί για αυτή την ομαλή διαδικασία μιας δημοκρατικής χώρας, ο Ιμάμογλου βρίσκεται υπό κράτηση, ο Ερντογάν επαίρεται ότι η ανεξάρτητη δικαιοσύνη επιτελεί το έργο της και χιλιάδες Τούρκοι διαδηλώνουν σε δρόμους και πανεπιστήμια εναντίον τού ολοένα πιο απροκάλυπτου αυταρχισμού. Εκεί που έφτασε η χειραγώγηση της πολιτικής, της Δικαιοσύνης και των μέσων ενημέρωσης, η μόνη ελπίδα για να μπει φρένο στην κατρακύλα είναι οι μαζικές διαδηλώσεις. Για πολλά χρόνια οι Τούρκοι πολίτες έμεναν μακριά από διαδηλώσεις, λόγω της οικτρής διάψευσης των ελπίδων που γέννησε το κίνημα Γκεζί το 2013. Η τελευταία πρόκληση του Ερντογάν, όμως, τους κινητοποίησε. Ετσι, οι Τούρκοι προστίθενται στον ολοένα μεγαλύτερο κατάλογο λαών που προσπαθούν, μέσω μαζικών κινητοποιήσεων, να αλλάξουν την πορεία της χώρας τους.
Στο Ισραήλ, εδώ και τρία χρόνια, πριν από τη μοιραία 7η Οκτωβρίου 2023, πολίτες συμμετείχαν σε μεγάλες συγκεντρώσεις κάθε Παρασκευή βράδυ, διαμαρτυρόμενοι εναντίον των προσπαθειών της κυβέρνησης του Μπέντζαμιν Νετανιάχου να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη. Ο πόλεμος στη Γάζα και το ζήτημα των ομήρων έδωσαν μεγαλύτερη ώθηση στις διαμαρτυρίες, χωρίς, πάντως, να επηρεάζουν την κυβέρνηση. Σήμερα, η κυνική προσπάθεια του Νετανιάχου να καθαιρέσει τον αρχηγό της υπηρεσίας εσωτερικής ασφαλείας και η καταπάτηση από το Ισραήλ της εκεχειρίας στη Γάζα προκαλούν νέες μεγάλες συγκεντρώσεις. Εάν αυτές θα επηρεάσουν τις εξελίξεις είναι αμφίβολο.
Στην εποχή μας δεν υπάρχει ένα ισχυρό, ενωτικό ιδεώδες –μια ιδέα, μια θρησκεία– που να αποτελεί στόχο για τους διαμαρτυρό- μενους, εκτός από τον πόθο για κάτι καλύτερο.
Στη Σερβία, πρωτοφανές σε ένταση και διάρκεια κύμα διαμαρτυριών κλονίζει τη χώρα απ’ όταν η νέα οροφή σταθμού τρένων στο Νόβι Σαντ κατέρρευσε τον Νοέμβριο, σκοτώνοντας 15 άτομα. Ο πρωθυπουργός υποχρεώθηκε να παραιτηθεί και είναι άγνωστο πώς ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς θα διαχειριστεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της μακράς καριέρας του. Στην καρδιά του κινήματος βρίσκονται νέοι που δεν χειραγωγούνται από κόμματα. Δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς, δεν εμπιστεύονται την Ευρωπαϊκή Ενωση, που θεωρούν πως στηρίζει τον πρόεδρο. Απαιτούν μια χώρα χωρίς διαφθορά, όπου επικρατεί η αρχή του νόμου. Στην Ελλάδα, οι μαζικές διαμαρτυρίες μετά την τραγωδία των Τεμπών έχουν πολλά απ’ αυτά τα στοιχεία. Ισως όχι τόση οργή με την Ε.Ε., καθώς μεγάλο μέρος του πόνου εδώ οφείλεται στο ότι παρά τις δεκαετίες συμμετοχής στο ευρωπαϊκό εγχείρημα η χώρα μας δεν έχει κάνει την πρόοδο που θα έπρεπε.
Το ερώτημα πάντα είναι εάν με μαζικές διαδηλώσεις ο λαός μπορεί να αλλάξει τα πράγματα προς το καλύτερο ή εάν αυτές λειτουργούν ως τρόπος εκτόνωσης της οργής και αγανάκτησης, χωρίς κατεύθυνση, και ως δικαιολογία για σκληρότερα μέτρα από το καθεστώς. Οι λαοί πάντα διαδραμάτιζαν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις. Η δική μας εποχή όμως είναι διαφορετική. Δεν υπάρχει ένα ισχυρό, ενωτικό ιδεώδες –μια ιδέα, μια θρησκεία– που να αποτελεί στόχο για τους διαμαρτυρόμενους, εκτός από τον πόθο για κάτι καλύτερο. Η εικόνα της δημοκρατίας κλονίζεται, αφού σε πολλές χώρες χειραγωγείται για να θωρακιστεί ο αυταρχισμός. Οι αυταρχικές ηγεσίες διαθέτουν ισχυρότατα τεχνολογικά και νομικά όπλα, με τα οποία ελέγχουν τις απειλές και κατευθύνουν τα πάθη των πολιτών και τις εξελίξεις. Λαοί ρίχνουν καθεστώτα, αλλά τα στηρίζουν, επίσης. Ο Ερντογάν αισθάνεται τόσο ισχυρός σήμερα, που στέλνει σήμα στον επίσης «μεγάλο άνδρα» Τραμπ ότι αυτός (ο Ερντογάν) είναι το αφεντικό στην περιοχή. Προς την Ε.Ε. δηλώνει ότι δεν τη λογαριάζει. Ο λαός θα δείξει εάν ο Ερντογάν θα κερδίσει και αυτό το στοίχημα.
