Υπάρχουν δύο τρόποι για να διαβάσει κανείς την πολιτική συγκυρία. Σύμφωνα με την πρώτη, συντηρητική, ανάγνωση, λόγω της μεταχρονολογημένης συλλογικής φόρτισης για την τραγωδία των Τεμπών, τα συστημικά κόμματα, δηλαδή αυτά που έχουν κυβερνήσει, υποχωρούν και ενισχύονται οι δυνάμεις του λαϊκισμού. Αλλά οι εκλογές αργούν, αφού το 2027 ολοκληρώνεται η κυβερνητική θητεία, και η Νέα Δημοκρατία διατηρεί την πολιτική κυριαρχία γιατί δεν έχει ανταγωνιστικό πολιτικό αντίπαλο.
Αλλωστε, στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα και αν ο πρωθυπουργός πιεστεί θα προσφύγει στις κάλπες θέτοντας το δίλημμα «Μητσοτάκης ή χάος», συσπειρώνοντας το κόμμα του και τον χώρο του Κέντρου, αν όχι στην πρώτη, τουλάχιστον στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση που θα γίνει αμέσως λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης. Τότε, μετά μια μεγάλη αναμπουμπούλα, θα επανέλθει η τάξη διότι η κοινωνική πλειοψηφία θέλει πάνω από όλα σταθερότητα μέσα σε ένα ασταθές, όλο και πιο αβέβαιο, διεθνές περιβάλλον.
Μια λιγότερο mainstream πολιτική ανάλυση ξεκινάει από την παρατήρηση ενός σεισμικού πολιτικού φαινομένου που βρίσκεται σε εξέλιξη και του οποίου η έκβαση δεν μπορεί να προβλεφθεί.
Οχι μόνο γιατί δεν ξέρουμε αν ο κύριος σεισμός ήταν τα ανεπανάληπτα σε μέγεθος και σε βάθος συλλαλητήρια, αλλά επίσης επειδή το κοινωνικό αίτημα για αλήθεια και δικαιοσύνη που αντηχεί στους δρόμους και τις πλατείες συνιστά αμφισβήτηση του αξιακού πυρήνα των θεσμών και του πολιτικού συστήματος σφραγίζοντας την ηθική καταρράκωσή τους.
Από χρεοκοπία σε χρεοκοπία. Η οικονομική χρεοκοπία, στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, έφερε το τέλος του παραδοσιακού δικομματισμού, κατακερματισμό και ρευστότητα στο πολιτικό σκηνικό, που αποτυπώθηκαν στις εκλογές του Μαΐου 2012 με την εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση και την κατακρήμνιση του ΠΑΣΟΚ στην τρίτη, με όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα κάτω από το 20% – κάτι που δεν είχαν προβλέψει οι δημοσκοπήσεις. Η πιο ακραία έκφραση της νοσηρότητας της εποχής ήταν η ανάδειξη ενός νεοναζιστικού, εγκληματικού κόμματος και η ισχυροποίηση του εθνικολαϊκισμού ως μετα-ιδεολογικού ρεύματος.
Υστερα από πολυετείς περιπέτειες και ακροβασία πάνω από την άβυσσο της εξόδου από την Ευρωζώνη, έκλεισε η παρένθεση της θορυβώδους αναζήτησης μαγικών λύσεων και επιστρέψαμε όπως όπως σε μια νέα εκδοχή της προμνημονιακής κανονικότητας (καχεκτικός δικομματισμός, ενίσχυση του χώρου δεξιά της Ν.Δ., αλλεπάλληλες διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και ασθενής ηγεμονία του ΠΑΣΟΚ στον προοδευτικό χώρο).
Σήμερα δεν καταγράφεται απλώς η αναμενόμενη φθορά για την κυβέρνηση, αλλά τραντάζεται συθέμελα ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Η δεύτερη τετραετία της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα ήταν, νομοτελειακά, πιο δύσκολη, ειδικά όταν σε πλανητικό επίπεδο η Ακροδεξιά καλπάζει και ο αντισυστημισμός σαρώνει τον πολιτικό ορθολογισμό.
Ομως, στην έκτη χρονιά της πρωθυπουργίας Μητσοτάκη δεν καταγράφεται απλώς η αναμενόμενη φθορά για την κυβέρνηση, αλλά τραντάζεται συθέμελα ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Η επιστροφή της τραγωδίας των Τεμπών στο κέντρο της σκηνής, χάρη στην επιμονή και τη χαρισματικότητα συγγενών των θυμάτων και στην επιπολαιότητα με την οποία επιχειρήθηκε η εξαφάνισή της από τη συλλογική μνήμη, είναι αμετάκλητη και, όπως όλα δείχνουν, θα παραμείνει μέχρι τις κάλπες.
Αυτή τη στιγμή, το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν αμφισβητείται η πρώτη θέση. Η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει τις εκλογές αλλά με ποσοστό πολύ μακριά από την αυτοδυναμία και, με τα σημερινά δεδομένα, από τα χαμηλότερα, ή το χαμηλότερο, στην ιστορία της.
Από εκεί και πέρα, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου και το ΚΚΕ ανταγωνίζονται για την τρίτη θέση, πλησιάζοντας το ΠΑΣΟΚ, που βρίσκεται στη δεύτερη αλλά χωρίς δυναμική διεκδίκησης εκλογικής νίκης.
Πολιτικοί επιστήμονες μιλούν για νέα διαχωριστική γραμμή μεταξύ συστημικών και αντισυστημικών πολιτικών δυνάμεων, με ισορροπία 50/50 και άλλοι αναφέρονται σε έναν νέο τριπολισμό, με τα κόμματα δεξιά της Ν.Δ. και τα αντισυστημικά κόμματα αριστερά της Ν.Δ. να πιέζουν τις δυνάμεις του Κέντρου, που δύσκολα συνεννοούνται μεταξύ τους.
Ολα αυτά δεν αρκούν ως υποθέσεις εργασίας, όσο δεν είναι ακόμη σαφές αν ο κυρίαρχος στις δημοσκοπήσεις «κανένας» θα αποκτήσει πρόσωπο. Πόσο μάλλον αν αυτό το πρόσωπο το γνωρίσαμε μετά την τραγωδία των Τεμπών και η μπλούζα του γράφει «Δεν έχω οξυγόνο».
