Ο Βλαντιμίρ Πούτιν απάντησε στο προχθεσινό διάγγελμα του Εμανουέλ Μακρόν, υπενθυμίζοντάς του την τύχη του Ναπολέοντα. Το διάγγελμα του Μακρόν αφορούσε τη δημιουργία ενός συστήματος ευρωπαϊκής άμυνας στο οποίο η Γαλλία θα προσφέρει την πυρηνική της δύναμη. Μετά την αποχώρηση της Αγγλίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη στην Ε.Ε. Δεν ξέρω ποιους μπορεί να εντυπωσιάσει ο πρόεδρος Πούτιν, όμως οφείλω να διατυπώσω τις απορίες μου. Ο Ναπολέων με τη Μεγάλη Στρατιά του έφτασε έως τη Μόσχα, την οποία είχαν εγκαταλείψει οι Ρώσοι. Αντιμέτωπος με τον αμείλικτο ρωσικό χειμώνα αναγκάστηκε να υποχωρήσει, θυσιάζοντας τις ζωτικές δυνάμεις του στρατού του. Τα περιγράφει με ακρίβεια ο Λέον Τολστόι στο «Πόλεμος και Ειρήνη» – ένα αριστούργημα, που ακόμη κι αν το έχετε διαβάσει αξίζει να το ξαναδιαβάσετε. 1812, μια ουβερτούρα του Τσαϊκόφσκι. Ο ηττημένος Ναπολέων επιστρέφει στη Γαλλία, όπου αποκαθίσταται η μοναρχία με τον Λουδοβίκο 18ο και ο ίδιος εξορίζεται στη νήσο Ελβα. Την ατμόσφαιρα της εποχής την καταγράφει ο Δουμάς στον «Κόμη Μόντε Χρίστο». Ο Ναπολέων όμως δεν παραδίδεται. Επιστρέφει στη Γαλλία και οργανώνει την εκστρατεία των 100 ημερών. Ο Λουδοβίκος εγκαταλείπει το Παρίσι – πάσχοντας από ποδάγρα, είπε αργότερα ότι αυτό που επιθύμησε τις ημέρες εκείνες ήσαν οι παντόφλες του. Και κάπως έτσι φτάνουμε στο Βατερλώ. Ενα τοπωνύμιο στο Βέλγιο, όπου έγινε η μάχη που διαμόρφωσε την πορεία της Ευρώπης τον 19ο αιώνα. 1815. Σημειωτέον ότι είναι η χρονιά που ο λόρδος Ελγιν επρόκειτο να πουλήσει τα λάφυρά του από τον Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο. Λόγω των γεγονότων η πώληση αναβλήθηκε.
Το Βατερλώ είναι συνώνυμο της ήττας. Οχι μόνον του Ναπολέοντος, αλλά οποιασδήποτε ήττας. Απόδειξη ότι η Ιστορία δεν φτιάχνεται μόνον από τους νικητές. Ενίοτε τη διαμορφώνουν και οι ηττημένοι. Στις 18 Ιουνίου του 1815 οι δυνάμεις των Αγγλων υπό τον Ουέλινγκτον και των Πρώσων υπό τον Μπλίχερ κατατρόπωσαν τις δυνάμεις των Γάλλων υπό τον Ναπολέοντα. Δύο αριστουργήματα αποδίδουν την ατμόσφαιρα της ημέρας εκείνης. Το ένα είναι «Οι Αθλιοι» του Βίκτωρος Ουγκώ, το άλλο «Το Μοναστήρι της Πάρμας» του Σταντάλ. Να το πω και πάλι. Αν τα έχετε διαβάσει αξίζει να τα ξαναδιαβάσετε. Είναι ανεξάντλητα.
Αν η Αμερική επιτρέψει στη Ρωσία να επιβάλει με τους δικούς της όρους μια συνθήκη ειρήνης με την Ουκρανία, η Ευρώπη οφείλει να προστατεύσει τις δημοκρατίες της.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι στο Βατερλώ οι Ρώσοι ήσαν στη Ρωσία. Θα μου πείτε ότι η ήττα της Μεγάλης Στρατιάς στην εκστρατεία της Ρωσίας οδήγησε στην πτώση του Ναπολέοντα. Στο σημείο αυτό προκύπτουν δύο στοιχεία που αναδεικνύουν την παρανοϊκή ρητορεία του Πούτιν. Το πρώτο είναι ότι η Ρωσία δεν απειλείται από την Ευρώπη. Η σύγκριση του Μακρόν με τον Ναπολέοντα ακούγεται και λίγο σαν κακόγουστο αστείο. Αντιθέτως, η Ευρώπη αισθάνεται ότι απειλείται από τη Ρωσία. Αν η Αμερική τής επιτρέψει να επιβάλει με τους δικούς της όρους μια συνθήκη ειρήνης με την Ουκρανία, η Ευρώπη οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της για να προστατεύσει τις δημοκρατίες της. Το δεύτερο είναι ότι ο Ναπολέων ηττήθηκε σε έναν ευρωπαϊκό πόλεμο. Τον διαδέχθηκαν κι άλλοι, και στον 19ο και στον 20ό αιώνα.
Ολα αυτά ανήκουν στην Ιστορία. Το παρόν όμως μοιάζει να την περιφρονεί. Και μόνο το γεγονός ότι στον ανταγωνισμό συμμετέχουν τα πυρηνικά όπλα δείχνει ότι έχουμε περάσει σε άλλο ιστορικό κεφάλαιο. Το προηγούμενο περιέγραφε έναν κόσμο φορτωμένο με πυρηνικά, τα οποία όμως υπήρχαν για να μη χρησιμοποιηθούν. Κάτι σαν το προπατορικό αμάρτημα. Σήμερα όμως; Ποιος μπορεί να χειραγωγήσει τον κυνισμό του Τραμπ ή να συγκρατήσει την παράνοια των έγκλειστων του Κρεμλίνου;
Απ’ αυτήν την άποψη εμείς οι Ελληνες είμαστε ευτυχείς. Μας απασχολεί το «μπάζωμα» στα Τέμπη. Και έτσι μπορούμε να κοιτάζουμε τον κόσμο που μεταμορφώνεται αφ’ υψηλού. Ο κόσμος καίγεται και επί τρεις ημέρες οι εκπρόσωποί μας στη Βουλή τσακώνονταν σαν τις νοικοκυρές που θέλουν να απλώσουν τα πλυμένα στην ταράτσα. Δεν είναι απαραιτήτως κακό. Στο κάτω κάτω η ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ μάς ευνόησε από μια άποψη. Εξι χρόνια μετά ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση. Αυτή που ξεπέρασε τους περιορισμούς της Ιεράς Συμμαχίας. Τα καταφέραμε τότε, οπότε για ποιον λόγο να μην τα καταφέρουμε και τώρα;
