Ο σημερινός τίτλος προέρχεται από ΤΑ ΝΕΑ (11/11/2024) και συνοδεύεται από τον υπότιτλο: «Επιτόκια στο e-katanalotis και προτάσεις κατά το ολλανδικό και βελγικό μοντέλο αναμένονται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού». Ωραίο ακούγεται, αλλά από την πρώτη μόλις πρόταση σου κόβεται ο ενθουσιασμός. Αντιγράφω: «Στις αρχές του 2025 αναμένεται το πόρισμα της κλαδικής έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τα επιτόκια καταθέσεων…». «Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι». Οταν ακούω για μελέτες κυριολεκτικά τρελαίνομαι. Μια χώρα που υστερεί σε όλα τα θέματα δεν έχει ανάγκη από μελέτες, αλλά από την αντιγραφή δοκιμασμένων πρακτικών που εφαρμόστηκαν με επιτυχία σε άλλες χώρες.
Για να συμβάλω στη «μελέτη», τους δίνω έτοιμη μια εφαρμογή για τη λύση του προβλήματος όπως δημοσιεύθηκε στη στήλη αυτή την 19η Απριλίου 2015, με τίτλο «Απλά μαθήματα υγιούς ανταγωνισμού».
«[…] Δεν ξέρω πόσοι από σας προσπαθήσατε να ανοίξετε ένα νέο λογαριασμό σε μια συστημική τράπεζα ή χρηματιστηριακή εταιρεία. Αν το έχετε κάνει πρόσφατα, θα έχετε ζήσει μια ανεπανάληπτη εμπειρία γραφειοκρατίας. Τα δικαιολογητικά που χρειάζονται είναι τόσο πολλά που δύσκολα κάποιος αποφασίζει να φύγει από μια τράπεζα για να πάει σε άλλη. Είναι απολύτως κατανοητό ότι οι τράπεζες στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εφαρμογής της οδηγίας “Know Your Customer” (KYC), που είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, πρέπει να ζητούν όλα τα αναγκαία έγγραφα για να μπορούν να πιστοποιήσουν την ταυτοπροσωπία του νέου πελάτη τους.
Πέρα όμως από τη γραφειοκρατία, η αλλαγή ενός λογαριασμού από μια τράπεζα σε μια άλλη, προσκρούει και σε άλλο πολύ σοβαρό πρόβλημα. Συνήθως από τον λογαριασμό σου μπορεί να έχεις δώσει πάγιες εντολές για να πληρώνονται η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, ο ΟΤΕ και άλλες υπηρεσίες ή να πιστώνεται ο μισθός σου και τυχόν ενοίκια. Ετσι η αλλαγή από μια τράπεζα σε άλλη δημιουργεί και μια σειρά από άλλες χρονοβόρες διαδικασίες, οι οποίες μάλιστα εμπεριέχουν και κινδύνους για απώλεια εσόδων, για διπλές πληρωμές ή ακόμη τη μη έγκαιρη πληρωμή υποχρεώσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ετσι, αν ένας πελάτης θέλει να επωφεληθεί από τυχόν νέα προϊόντα και υπηρεσίες που παρέχει μια άλλη τράπεζα, δύσκολα θα το επιχειρήσει γιατί η διαδικασία είναι εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα. Να λοιπόν πώς εμποδίζεται (εκ των πραγμάτων) ο υγιής ανταγωνισμός και οι πελάτες είναι εγκλωβισμένοι στους υπάρχοντες λογαριασμούς τους. Μάλιστα, στον τραπεζικό χώρο λέγεται ότι αν καταφέρεις να δώσεις στον πελάτη σου τρία προϊόντα ή υπηρεσίες είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει τράπεζα. Δηλαδή, είναι δεμένος με την τράπεζα εσαεί.
Αυτό ακριβώς το πρόβλημα αντιμετώπισαν με επιτυχία, με ένα απλό και έξυπνο τρόπο στη Μεγάλη Βρετανία, εδώ και δυόμισι χρόνια περίπου (σημ. το 2013). Η υπηρεσία, την οποία παρέχει το Payments Council, λέγεται Current Account Switch Service και απευθύνεται τόσο σε ιδιώτες όσο και σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Λεπτομέρειες υπάρχουν στο www.paymentscouncil.org.uk και στο www.simplerworld.org.uk για όποιον ενδιαφέρεται περισσότερο. Προσέξτε το όνομα του site: “simplerworld”, “απλούστερος κόσμος”. Πραγματικά, αξίζει να δούμε πώς λειτουργεί η υπηρεσία αυτή και τι προσφέρει στους καταναλωτές, μήπως μάθουμε και εμείς να απλουστεύουμε τις διαδικασίες και να διευκολύνουμε τον κόσμο, πράγμα που είναι ζητούμενο στην Ελλάδα.
Η διαδικασία είναι κοινή για όλες τις τράπεζες και τις building societies και αποτελείται από τέσσερα βήματα. Βήμα 1. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει πρώτα να επιλέξει τη νέα τράπεζα με την οποία θέλει να συνεργαστεί. Βήμα 2. Στη νέα τράπεζα πρέπει να υπογράψει τη συμφωνία για την υπηρεσία και επίσης να εξουσιοδοτήσει τη νέα τράπεζα να κλείσει τον άλλο λογαριασμό του, έχοντας μαζί του ένα αντίγραφο από τον προηγούμενο λογαριασμό του και τη χρεωστική κάρτα του. Βήμα 3. Να καθορίσει την ημερομηνία στην οποία θέλει να πραγματοποιηθεί η μετάπτωση (switch). Απαιτούνται τουλάχιστον επτά εργάσιμες ημέρες. Βήμα 4. Και “ύστερα θα κάααθεσαι…” όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Μίμης Φωτόπουλος σε μια παλιά ελληνική ταινία. Ετσι ακριβώς περιγράφεται το Βήμα 4, στο επίσημο site: “Sit Back and Relax”. Ολα θα γίνουν αυτόματα στην ημερομηνία που έχει καθορίσει ο πελάτης. Μέχρι εκείνη την ημέρα μπορεί να χρησιμοποιεί πλήρως τον παλαιό λογαριασμό του. Στην ημερομηνία της μετάπτωσης, όλο το υπόλοιπο θα μεταφερθεί αυτόματα, χωρίς να χαθεί ούτε μια μέρα τόκων, όλες οι καταθέσεις που θα γίνονται στον παλαιό λογαριασμό για τους επόμενους 36 μήνες, θα μεταφέρονται αυτόματα στον νέο λογαριασμό και όλες οι πάγιες εντολές θα εκτελούνται αυτόματα από τον νέο λογαριασμό, χωρίς καμία ενέργεια από τον ενδιαφερόμενο.
Μια χώρα που υστερεί σε όλα τα θέματα δεν έχει ανάγκη από μελέτες, αλλά από την αντιγραφή δοκιμασμένων πρακτικών που εφαρμόστηκαν με επιτυχία σε άλλες χώρες.
Ετσι απλά. Μάλιστα, η υπηρεσία είναι απολύτως εγγυημένη από το Payments Council, με μοναδική προϋπόθεση ότι ο ενδιαφερόμενος θα κλείσει τον προηγούμενο λογαριασμό του. Αν επιλέξει να διατηρήσει τον παλαιό λογαριασμό του, τότε ισχύουν όλα έκτος από την εγγύηση για τυχόν απώλειες καταθέσεων ή μη έγκαιρες πληρωμές. Η υπηρεσία παρέχεται χωρίς καμία χρέωση και περιλαμβάνει ιδιώτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν ετήσιο τζίρο μικρότερο από 6,5 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας. Από την έναρξη της υπηρεσίας στις 16 Σεπτεμβρίου 2013, έχουν γίνει 1,64 εκατομμύρια μεταπτώσεις εκ των οποίων μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό διατηρεί και τον παλαιό λογαριασμό του.
Να, λοιπόν, πώς μπορεί να αναπτυχθεί ένας υγιής ανταγωνισμός, ο οποίος πάντοτε είναι προς όφελος του πελάτη. Αλλά πάμε και ένα βήμα παραπάνω. Για να βοηθήσουν τους καταναλωτές στην επιλογή τους έχουν δημιουργηθεί διάφορες υπηρεσίες που συγκρίνουν τις τιμές των παρεχομένων υπηρεσιών. Για παράδειγμα στο site www.uSwitch.com ο καταναλωτής μπορεί να βρει συγκριτικούς πίνακες τιμών για πάρα πολλές υπηρεσίες και βάσει αυτών να κάνει τις επιλογές του. Εκεί υπάρχουν συγκρίσεις για τις ακόλουθες κατηγορίες: Αέριο και Ηλεκτρική Ενέργεια, Ευρυζωνικές Υπηρεσίες, Τηλεόραση και Σταθερή Τηλεφωνία, Κινητή Τηλεφωνία, Τραπεζικές Υπηρεσίες και Ασφαλιστικές Υπηρεσίες. Μια γρήγορη αναζήτηση στο site αυτό θα σας πείσει ότι στην Ελλάδα πληρώνουμε πολύ περισσότερα για παρόμοιες υπηρεσίες. Η σύγκριση αυτή γίνεται ακόμα πιο δυσμενής αν λάβουμε υπόψη το Κατά Κεφαλήν Εισόδημα (ΚΚΕ) στην κάθε χώρα. Τα στοιχεία που βρήκα για το 2013, δείχνουν ότι το ΚΚΕ στην Ελλάδα ήταν 22.690 δολάρια, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 41.680 δολάρια, σχεδόν διπλάσιο. Δηλαδή, ενώ το Επίπεδο Διαβίωσης (Standard of Living) στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο της Ελλάδος, για συγκρίσιμες υπηρεσίες εμείς εδώ στην Ελλάδα πληρώνουμε πολύ περισσότερα.
Δεν γνωρίζω τι φταίει και σε πολλούς τομείς δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Μπορεί να φταίμε εμείς οι καταναλωτές, μπορεί να φταίνε οι ρυθμιστικές αρχές, μπορεί να φταίνε οι έμμεσοι φόροι και οι φόροι υπέρ τρίτων, αλλά σίγουρα κάτι φταίει και δεν αναπτύσσεται ο υγιής ανταγωνισμός. Προσωπικά πιστεύω ότι το μεγαλύτερο βάρος το έχουμε εμείς οι καταναλωτές. Ανεχόμαστε και δεν τιμωρούμε την ακρίβεια. Πάρτε για παράδειγμα δύο βενζινάδικα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους και το ένα πουλάει τη βενζίνη ακριβότερα από το άλλο. Στη Γερμανία το βενζινάδικο που πουλάει τη βενζίνη έστω και ένα λεπτό ακριβότερα, σε μερικούς μήνες θα έκλεινε ή θα κατέβαζε την τιμή του. Στην Ελλάδα θα το ανεχόμαστε, όχι μόνο στην εποχή της αστακομακαρονάδας, αλλά και σήμερα στην εποχή της ανθρωπιστικής κρίσης. Και αυτό δεν αφορά μόνο τη βενζίνη, αλλά και πολλά άλλα προϊόντα και υπηρεσίες της καθημερινότητάς μας. Μπορεί να γκρινιάζουμε για την ακρίβεια, αλλά το μοναδικό όπλο που διαθέτουμε σαν καταναλωτές, το μποϊκοτάζ, δεν το χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά».
Αυτά έγραφα τότε (2015), αλλά «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Τώρα ξυπνήσαμε, αλλά ως συνήθως «too late, too little». Μπήκα στο site www.uSwitch.com (σας συστήνω να το επισκεφθείτε) για να δω την τρέχουσα εικόνα και διαπίστωσα ότι η υπηρεσία της αλλαγής αλλά και της σύγκρισης τιμών έχει επεκταθεί σχεδόν σε όλους τους τομείς: Κινητή τηλεφωνία, ασφάλιση οχημάτων, ενέργεια, συνδρομητική τηλεόραση, τραπεζικές υπηρεσίες, πιστωτικές κάρτες ακόμα και σύγκριση τιμών κινητών τηλεφώνων. Ρώτησα το ChatGPT για την επιτυχία του εγχειρήματος και θα δώσω μόνο ένα νούμερο:
Μόνο στην ενέργεια οι καταναλωτές γλίτωσαν 1 δισεκατομμύριο λίρες από το uSwitch. Εμείς ο εξυπνότερος λαός του κόσμου ακόμα μελετούμε αυτά που άλλοι έχουν λύσει με επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια! Με τις υγείες μας.
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
