Η εκλογή του Κώστα Τασούλα στην Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας ολοκληρώθηκε την 12/2 με την τέταρτη ψηφοφορία και με 160 ψήφους. Ο Τάσος Γιαννίτσης πήρε 34, η Λούκα Κατσέλη 29, ο Κώστας Κυριακού 14, «παρών» 39, ενώ υπήρχαν 24 απουσίες από τη Νέα Αριστερά, την Πλεύση Ελευθερίας και Ανεξάρτητους.
Ελάτε να δούμε τα αποτελέσματα από τις προηγούμενες ψηφοφορίες για να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα. Στην πρώτη ψηφοφορία στις 25/1 είχαμε τα ακόλουθα αποτελέσματα: Κώστας Τασούλας – 160 (Ν.Δ.), Λούκα Κατσέλη – 40 (Σύριζα, Ν. Αρ.), Τάσος Γιαννίτσης – 34 (ΠΑΣΟΚ) και Κώστας Κυριακού – 14 ψήφους (Νίκη). Υπήρχαν 49 «παρών» και 3 απουσίες. Στη δεύτερη ψηφοφορία στις 31/1 είχαμε ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα, αλλά με 52 ψήφους «παρών». Στην τρίτη ψηφοφορία στις 6/2 είχαμε ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα με τη δεύτερη ψηφοφορία. Ομολογώ ότι με ξεπερνά αυτού του είδους το πείσμα. Δεν μπορώ να καταλάβω σε τι εξυπηρετούν οι πολλές απόπειρες, αφού στο τέλος θα εκλεγεί αυτός που προτείνεται από την πλειοψηφία. Μία με πλειοψηφία δύο τρίτων και μετά απλή πλειοψηφία.
– Το μεγαλύτερο παραμύθι.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1975 για την εκλογή του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 200 βουλευτών και σε επόμενες ψηφοφορίες τουλάχιστον 180 ψήφων. Σε περίπτωση μη επίτευξης της απαιτούμενης πλειοψηφίας διαλύεται η Βουλή, πάμε σε εκλογές και στη συνέχεια εκλέγεται Πρόεδρος με απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών. Αυτά μέχρι το 2019, όταν αλλάξαμε το Σύνταγμά μας και η εκλογή του Προέδρου μπορεί να γίνει με διαδοχικές ψηφοφορίες και τελικά με απλή πλειοψηφία. Με λίγα λόγια, έφυγε η δαμόκλειος σπάθη των πρόωρων εκλογών.
Το σκεπτικό της αυξημένης πλειοψηφίας ήταν να προτείνονται πρόσωπα με ευρύτερη απήχηση και όχι με στενά κομματικά κριτήρια. Σωστά; Για να το αναλύσουμε, γιατί καλή είναι η θεωρία αλλά καμιά φορά η πρακτική εφαρμογή έχει άλλα αποτελέσματα. Από τους 10 Προέδρους που είχαμε, μόνο δύο μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητοι: ο Χρήστος Σαρτζετάκης (1985-1990) και η Κατερίνα Σακελλαροπούλου (2000-2025). Και οι δύο από το δικαστικό Σώμα. Ολοι οι υπόλοιποι –εκτός από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή– ήταν κομματικά στελέχη της αντιπολίτευσης, που τους πρότειναν οι κυβερνώντες για να αποφύγουν τις εκλογές και τις περιπέτειες. Αυτός είναι πολιτικός τακτικισμός και όχι πολιτικός πολιτισμός, όπως προσπαθούν να μας πείσουν με περισσή υποκρισία το ΠΑΣΟΚ και ο Σύριζα. Με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ έγινε Πρόεδρος ο Κωστής Στεφανόπουλος (καθαρόαιμος δεξιός), ο οποίος πράγματι ήταν ένας εξαιρετικός Πρόεδρος. Με κυβέρνηση Ν.Δ. έγινε Πρόεδρος ο Κάρολος Παπούλιας (καθαρόαιμος ΠΑΣΟΚος). Με κυβέρνηση Σύριζα έγινε Πρόεδρος ο Προκόπης Παυλόπουλος (καθαρόαιμος δεξιός Καραμανλικός).
Στις δύο εκλογές 1989-1990 που κατέβηκε, ο Κωστής Στεφανόπουλος πήρε 1,01% και 0,67%, που μάλλον δεν τεκμηριώνει ευρεία αποδοχή από τους ψηφοφόρους. Πιστεύω ότι οι συντάκτες του Συντάγματος του 1975 είχαν υπόψη τους προσωπικότητες όπως ο Γιώργος Σεφέρης, που υπήρξε διπλωμάτης και τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας. Είναι βέβαιο ότι μια τέτοια προσωπικότητα θα την ψήφιζε όλο το Κοινοβούλιο. Αντί όμως αυτού του επιθυμητού αποτελέσματος έχουμε τους κυβερνώντες να επιλέγουν πολιτικό πρόσωπο της αντιπολίτευσης και με περισσή υποκρισία να ισχυριζόμαστε ότι η επιλογή είναι συναινετική. Με άλλα λόγια, υποχρεώνουν τους δικούς τους βουλευτές να ψηφίσουν κάποιον αντίπαλό τους! Στην καθομιλουμένη, αυτό ονομάζεται «γάμος με την απειλή του δίκαννου».
Θέλω να παραμείνω στο θέμα αυτό, γιατί νομίζω ότι οι πολιτικοί προσπαθούν να μας πουλήσουν ένα παραμύθι, που ούτε οι ίδιοι το πιστεύουν. Στις πιθανές υποψηφιότητες ακούστηκε πολύ έντονα το όνομα του Βαγγέλη Βενιζέλου. Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι από την αρχή. Εκτιμώ βαθύτατα την πολιτική σκέψη του Βενιζέλου και θεωρώ ότι πραγματικά η Ελληνική Βουλή είναι φτωχότερη λόγω της απουσίας του και δεν θέλω να παρεξηγηθώ με το παράδειγμα που θα χρησιμοποιήσω. Ας υποθέσουμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προτείνει τον Βενιζέλο για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τότε ο Νίκος Ανδρουλάκης θα τον ψήφιζε και έτσι θα είχαμε Πρόεδρο ευρύτερης αποδοχής; Δηλαδή, τον Βαγγέλη Βενιζέλο, που ουσιαστικά τον πρόσβαλε η μακαρίτισσα Φώφη Γεννηματά δίνοντας τη θέση του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας το 2019 στον Καμίνη και ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης δεν τον έκρινε κατάλληλο για να τον περιλάβει στα ψηφοδέλτια των εκλογών 2023, θα τον ψήφιζε το ΠΑΣΟΚ για Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας; Ακριβώς για τον λόγο αυτό ισχυρίζομαι ότι αυτή η περίφημη συναίνεση που υποτίθεται ότι επιδιώκουμε είναι το μεγαλύτερο παραμύθι και σκέτη υποκρισία.
Αφού θυμηθήκαμε τον Χρήστο Σαρτζετάκη, ο πειρασμός είναι μεγάλος. Εξηγούμαι. Το τι έγινε στην εκλογή του πρέπει να διδάσκεται στα πανεπιστήμια σαν παράδειγμα προς αποφυγήν. Εξελέγη με τις 180 ψήφους του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς. Στους 180 περιλαμβανόταν και η ψήφος του Γιάννη Αλευρά, ο οποίος εκτελούσε χρέη Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, λόγω παραίτησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Δηλαδή ο Γιάννης Αλευράς ήταν ταυτόχρονα βουλευτής και Πρόεδρος της Δημοκρατίας! Ο Κώστας Τασούλας παραιτήθηκε την επομένη της ανακοίνωσης της υποψηφιότητάς του! Τα ψηφοδέλτια ήταν έγχρωμα σε ημιδιαφανή φάκελο, ώστε να εξασφαλισθεί ότι δεν θα υπάρξουν διαρροές. Πάει και η μυστική ψηφοφορία. Το άκρον άωτον της Ιησουιτικής υποκρισίας είναι η απόφαση κάποιου συνταγματολόγου, ο οποίος έκρινε ότι το Σύνταγμα υποχρεώνει «ομοιόμορφα» ψηφοδέλτια, αλλά δεν υποχρεώνει να είναι «ομοιόχρωμα»! Σε κάτι τέτοια καταλήγουν οι ωραίες θεωρίες της αυξημένης πλειοψηφίας και της ευρύτερης αποδοχής του Προέδρου.
Το σκεπτικό της αυξημένης πλειοψηφίας ήταν να προτείνονται πρόσωπα με ευρύτερη απήχηση και όχι με στενά κομματικά κριτήρια.
Ευτυχώς, με την αναθεώρηση του 2019 έληξε αυτή η άχαρη διαδικασία. Κι αυτό στον Κυριάκο Μητσοτάκη το χρωστάμε. Σε δύο περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε η εκλογή του Προέδρου για να προκληθούν εκλογές. Το 1990, όταν η Ν.Δ. δεν υπέδειξε υποψήφιο και πήγαμε στις εκλογές του Απριλίου 1990 και την εκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Προεδρία με πλειοψηφία και το 2014 όταν ο Σύριζα προκάλεσε τις εκλογές. Ευτυχώς τελειώσαμε από αυτό το βάσανο.
Και άλλες χώρες απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία για την εκλογή του Προέδρου τους, αλλά δεν πάνε σε εκλογές. Για παράδειγμα στην Εσθονία, αν η Βουλή δεν μπορεί να εκλέξει Πρόεδρο τότε διευρύνεται το εκλογικό σώμα και περιλαμβάνει τους εκλεγμένους δημάρχους.
– Η θητεία
Η πρόταση του πρωθυπουργού για μία και μοναδική 6ετή θητεία είναι πολύ σωστή. Είναι πραγματικά πολύ δύσκολος και άχαρος ο ρόλος ενός πρωθυπουργού να χρειάζεται να εξηγήσει στον απερχόμενο Πρόεδρο γιατί δεν τον εγκρίνει για τη δεύτερη θητεία, ειδικά όταν για την πρώτη θητεία τον/την είχε προτείνει ο ίδιος. Αυτομάτως δημιουργείται η εντύπωση της αποτυχίας, που δεν είναι σωστό.
Την πατρότητα της πρότασης τη σφετερίστηκε ο Στέφανος με τα κολλητά ρούχα, ισχυριζόμενος στον Σκάι (16/1/2025) ότι είναι δική του πρόταση και τον άκουσε ο Μητσοτάκης. Το έχω ξαναγράψει. Το παιδί είναι επιπόλαιο. Η πρόταση είναι πολύ παλαιότερη. Το 2016 κυκλοφόρησε ένα μικρό βιβλιαράκι με τίτλο: «Ενα καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα», το οποίο συνυπέγραφαν οι Νίκος Αλιβιζάτος, Παναγής Βουρλούμης, Γιάννης Κτιστάκις, Στέφανος Μάνος, Φίλιππος Σπυρόπουλος και Γιώργος Γεραπετρίτης. Στο εξαιρετικό αυτό βιβλιαράκι (το οποίο μαθαίνω ότι θα επανεκδοθεί) περιλαμβάνονται πρωτοποριακές προτάσεις, μεταξύ των οποίων και η 6ετής μοναδική θητεία. Επίσης προτείνεται και η διεύρυνση του εκλογικού σώματος (όπως προανέφερα για την Εσθονία) ώστε να αποκλείονται οι εκλογές!
Η μοναδική θητεία έχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Θα σας το δώσω με ένα πολύ ισχυρό παράδειγμα. Λέγεται ότι ο καλύτερος πρωθυπουργός μιας χώρας είναι αυτός που δεν θα επιδιώκει την επανεκλογή του ιδίου και του κόμματός του. Ακριβώς για τον λόγο αυτό θα πάρει τα κατάλληλα μέτρα, τα οποία μπορεί να είναι και δυσάρεστα, αλλά αναγκαία για το καλό του τόπου του. Οταν υπάρχει επόμενη θητεία, οι στόχοι θολώνουν γιατί η επανεκλογή είναι γλυκιά. Το ίδιο ισχύει και για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Μπορεί οι εξουσίες του να είναι περιορισμένες, αλλά είναι ανθρώπινο να σκέφτεται την επανεκλογή του σε κάθε ενέργειά του. Εύχομαι και ελπίζω να περάσει και αυτή η αλλαγή, ώστε να έχουμε εκλογή και συμπεριφορά Προέδρου χωρίς υστεροβουλίες.
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
