Για όσους ζούμε στη Μαδρίτη, η συγκέντρωση της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς ελίτ που γιόρτασε σε κλίμα ευφορίας την εντυπωσιακή της άνοδο ήταν ένα μεγάλο σοκ. Εχει καιρό που η εγχώρια ισπανική Ακροδεξιά έχει σηκώσει κεφάλι, που πολλοί φοιτητές Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών κάνουν προβοκατόρικες δηλώσεις εναντίον της δημοκρατίας και που τα social media κατακλύζονται από διάχυτη νοσταλγία για τον Φράνκο. Ομως αυτή τη φορά το έργο αποκτά νέες, πανευρωπαϊκές διαστάσεις: είναι μια ξεκάθαρη επίδειξη δύναμης. Οικοδεσπότης ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, πρόεδρος του ξενοφοβικού, σοβινιστικού και ομοφοβικού ισπανικού κόμματος Vox, που επικαλείται μια νέα, υπερσυντηρητική «επανάσταση».
Βίλντερς, Ορμπαν, Σαλβίνι, Λεπέν, Μπάμπις, ήταν όλοι τους εκεί. Και βέβαια η «δική μας» Αφροδίτη Λατινοπούλου. Ηχηρές απουσίες από το πάρτι, αυτή της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, που βέβαια πλέον «παίζει» σε άλλα κλιμάκια ως αναβαπτισμένη δημοκράτισσα, και της ανερχόμενης Αλις Βάιντελ της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), που εξοβελίστηκε από την ομάδα της Λεπέν λόγω της ανοιχτής υπεράσπισης των SS. Η αντι-woke ατζέντα, η ποινικοποίηση της μετανάστευσης, η ισλαμοφοβία, η αντίσταση στην υποτιθέμενη απόπειρα επιβολής μιας «παγκόσμιας δικτατορίας» από τις Βρυξέλλες και τα διεθνή φόρουμ, μερικά από τα κοινά τους στοιχεία.
Αυτός που έλαμψε διά της απουσίας του ήταν ο Τραμπ. Αλλωστε η ιδέα του μίτινγκ ήταν να προτείνει το ευρωπαϊκό αντίστοιχο της τραμπικής επέλασης: «Ας κάνουμε την Ευρώπη μεγάλη ξανά». Τραμπ τσιτάρανε και ως έμπνευση στη μάχη εναντίον του «κλιματικού φανατισμού» και της «υπερβολικής κανονιστικής παρέμβασης», ενώ πλείστες ήταν οι αναφορές σε αυτόν ως «συμπολεμιστή». Τι κι αν απειλεί με δασμούς τα ευρωπαϊκά και τα ισπανικά εν προκειμένω προϊόντα; Παίζοντας με τις λέξεις, ο Αμπασκάλ δήλωσε πως ο πραγματικός δασμός της Ε.Ε. είναι «το Πράσινο Σύμφωνο» και «οι καταχρηστικοί φόροι» των Βρυξελλών και των αριστερών κυβερνήσεων. Πιο μετριοπαθής σχετικά εμφανίστηκε η Λεπέν, ενόψει της διαφαινόμενης έλευσής της στο Ελιζέ το 2027. Η ακροδεξιά πολιτικός έκανε λόγο για τον «τυφώνα Τραμπ» που σηματοδοτεί «παγκόσμια αλλαγή», ενώ εξήρε την έκκληση του Αμερικανού προέδρου για «αναγέννηση της Ευρώπης», όπου ο καθένας θα υπερασπίζεται τα συμφέροντά του.
Τρεις λέξεις χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον στη συνάντηση αυτή, που παρακολούθησαν 2.000 άτομα: η πρώτη είναι η «ελευθερία». Χρήζει προσοχής η κατάχρηση του συγκεκριμένου όρου από την Ακροδεξιά στην Ευρώπη· π.χ. ο Ολλανδός Γκερτ Βίλντερς ηγείται του Κόμματος της Ελευθερίας, νέτα σκέτα. Ο Αμπασκάλ από την πλευρά του εξήρε τις «μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που άρχισαν να συνεργάζονται με όσους αγωνίζονται για την ελευθερία», αναφερόμενος εμμέσως στον Ελον Μασκ και στο Χ. Η άλλη λέξη που χρησιμοποιείται πληθωριστικά είναι βεβαίως ο «πατριωτισμός». Μπροστάρης της ιδέας της βάφτισης του συγκεκριμένου γκρουπ ως «πατριωτικού» είναι ο πολύς πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Ορμπαν, που διακήρυξε πως δυνάμεις που μέχρι πρότινος θεωρούνταν αιρετικές, στην πραγματικότητα εκπροσωπούν τη φυγή προς το μέλλον. Για να καταλήξει, με σαφές αντισημιτικό υπονοούμενο, πως «ο Τζορτζ Σόρος είναι το παρελθόν και ο Μασκ είναι το μέλλον». Η τρίτη λέξη που ανασύρθηκε από το χρονοντούλαπο της ιστορίας είναι η περίφημη Ανακατάκτηση, ισπανιστί Reconquista, με τους απανταχού ακροδεξιούς να συγχαίρουν την οικοδέσποινα Ισπανία γιατί υπήρξε η πρώτη που έδιωξε το Ισλάμ από την ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι πόλεμοι λοιπόν των χριστιανών βασιλιάδων της Ιβηρικής για να ανακαταλάβουν τη χερσόνησο από τα μουσουλμανικά βασίλεια μεταξύ του 8ου και του 15ου αιώνα ως πυξίδα για το τώρα και το αύριο. Με την ιστορία ασχολήθηκε και ο Ορμπαν, που εξέφρασε σε κλίμα συγκίνησης την ευγνωμοσύνη του προς τον Φράνκο για τη στήριξή του στην Ουγγρική Επανάσταση το 1956. Ποσώς ενδιαφέρει αν αυτό αποσκοπούσε στην αποδοχή του δικτάτορα από τις δυτικές δημοκρατίες ως επιβράβευση για τον αντικομμουνισμό του.
Συγκινημένος από τις αναφορές στον Φράνκο ο αμφιτρύωνας της συνάντησης των «Πατριωτών», Αμπασκάλ. Τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης κατέγραψαν με σκεπτικισμό και ανησυχία την πρόθεσή του να αυτοανακηρυχθεί ως η «γέφυρα» ανάμεσα στους Ευρωπαίους ούλτρας και στον Τραμπ. Το απύθμενο μίσος και η γενικευμένη οργή για τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Σάντσεθ, που μόνος στην Ε.Ε. εκφράστηκε τόσο ανοιχτά ενάντια στον τεχνοφασισμό του Μασκ, έκανε επιβεβλημένη τρόπον τινά αυτή τη μάζωξη στην ισπανική πρωτεύουσα, για ευνόητους συμβολικούς λόγους. Και είναι εντυπωσιακό πως σε μια χώρα που σύμφωνα με το BBC έχει την πιο θεαματική οικονομική επίδοση στην Ε.Ε. από την πανδημία και έπειτα, ο Αμπασκάλ προσπαθεί να πλασάρει μια από τις πιο προωθημένες ακροδεξιές ατζέντες στην Ευρώπη. Τώρα και με μια εσάνς ευρωπαϊκού και οιονεί παγκόσμιου διαμετρήματος.
Γιατί, εντέλει, δεν είναι απαραίτητο να καταρρέει η οικονομία για να ανεβαίνει η Ακροδεξιά. Η λυσσαλέα προπαγάνδα ενάντια στην τελευταία εναπομένουσα κεντροαριστερή κυβέρνηση στην Ε.Ε. και ο ενδεδειγμένος συνδυασμός τοξικότητας και ακραίου πολιτικού βολονταρισμού φτάνει και περισσεύει.
*Ο κ. Κωστής Κορνέτης είναι επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, σύμβουλος της ισπανικής κυβέρνησης σε θέματα ιστορικής μνήμης.
