Θυμάστε όλοι την πανδημία. Τον τρόμο του άγνωστου ιού που σκοτώνει. Μην κοιτάτε τώρα: H COVID έχει εκφυλιστεί σε μία ακόμα μορφή γρίπης – παρότι σε ορισμένους συνεχίζει να προκαλεί προβλήματα. Το 2020, όμως, ήταν κάτι άγνωστο· εμβόλιο ακόμα δεν υπήρχε. Αντιθέτως, υπήρχε ο κίνδυνος της κατάρρευσης ολόκληρων κρατικών και ιδιωτικών συστημάτων υγείας, καθώς και πολιτισμικών κατακτήσεων. Το σύστημα υγείας παγκοσμίως βρισκόταν σε σοβαρό κίνδυνο. Θυμάστε τις εφιαλτικές εικόνες από την Ιταλία στις απαρχές της υγειονομικής εκείνης κρίσης. Θυμάστε και τις θεωρίες συνωμοσίας: από πού προήλθε ο ιός; Από τα κινεζικά εργαστήρια; «Ξέφυγε» σκόπιμα από εκεί; Μήπως δεν υπάρχει καν ο ιός και «μας λένε ψέματα»;
Στο διήγημα «Το χρώμα που ήρθε από το Διάστημα» (μτφρ.: Μ. Ζαχαριάδου, εκδ. Δώμα, σειρά «Τα παράδοξα», δνση: Δ. Παπαμάρκος) του Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ (1890-1937) είδαμε πώς ένας μετεωρίτης που πέφτει στην επινοημένη αγροτούπολη του Αρκαμ (λογοτεχνική ανάπλαση του Σάλεμ) στη Μασαχουσέτη, έκρυβε μέσα του μια άμορφη οντότητα που μόλυνε τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους: έλιωναν, σήπονταν, εξαφανίζονταν. Ο ίδιος ο αγρός γύρω από το σημείο της πτώσης του ουράνιου σώματος μεταμορφώνεται σε «τεφρό ξερότοπο». Ο τόπος όλος ερημώνει· κανένας δεν τον πλησιάζει πια.
Ολο αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει επειδή η εξωγήινη οντότητα είναι απαραιτήτως κακόβουλη· συμβαίνει μάλλον επειδή τυχαία ήρθε σε επαφή με πιο ευάλωτους οργανισμούς. Οργανισμοί στέρεοι, μεγάλου σχήματος κατά βάση, διαλύονται από κάτι μικρό, περίπου αόρατο, ασχημάτιστο, ρευστό ίσως – ακαθόριστο σίγουρα.
Ολες οι βεβαιότητες πάνε περίπατο. Το αίσθημα της ανθρώπινης παντοδυναμίας, μέσα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί το δίποδο αυτό θηλαστικό, όλα καταρρέουν.
Η COVID δεν είχε, φυσικά, τον εξωτισμό του λαβκραφτικού μετεωρίτη. Αλλά είχε, έστω και για λίγο, τους ερημωμένους δρόμους, τα κλειστά καταστήματα, τα κλειστά εστιατόρια, θέατρα, σινεμά, γήπεδα – ο πολιτισμός είχε κλειστεί στους τέσσερις τοίχους για να επιβιώσει.
Πολλοί τότε ανακαλύψαμε τον ελεύθερο χρόνο· ότι υπάρχει άφθονη ζωή πέρα από τη δουλειά. Αλλοι έφριξαν· ζευγάρια διαλύθηκαν, γάμοι κατέρρευσαν. Στο σύμπαν του Λάβκραφτ δεν έχεις επιλογές: υπάρχει μονάχα ο τρόμος. Αν κάτι απολαμβάνω σε αυτό τον αλλόκοτο συγγραφέα είναι αυτή την υπονόμευσή του στη δικτατορία της feel good διάθεσης. Σήμερα ειδικά, για να είναι κάτι καλό (από το κείμενο, τη μουσική, την ταινία έως το άρθρο ή την ανάρτηση) πρέπει να είναι feel good. Λες και η ζωή είναι ένας ατελείωτος περίπατος κάτω από τις βουκαμβίλιες. Οπως ο ιός, έτσι και ο Λάβκραφτ, έχει άλλη άποψη.
