Αν δεν γνωρίζεις κάτι, δεν μιλάς γι’ αυτό. Αν πιστεύεις ότι γνωρίζεις κάτι βάσει πληροφοριών που έλαβες, μιλάς γι’ αυτό εφόσον θέλεις, όμως αναφέρεις πως όσα λες βασίζονται σε συγκεκριμένες πληροφορίες. Ο λόγος είναι αυτονόητος: Οι πληροφορίες μπορεί να διαψευστούν ή να ξεπεραστούν από νεότερες πληροφορίες, επομένως, ειδικά αν μια πολυσχιδής έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, καλό είναι να λαμβάνονται υπόψη με επιφύλαξη. Το πρόσωπο που μεταφέρει τις πληροφορίες πρέπει να διαχωρίζει τον εαυτό του από αυτές, διαφορετικά τις περιβάλλει με το κύρος του χωρίς να ξέρει κατά πόσον αυτό τους αξίζει. Η αρχική πεποίθηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πως η εμπορική αμαξοστοιχία στα Τέμπη δεν μετέφερε εύφλεκτο υλικό, η οποία μετετράπη τώρα σε πιθανολογική υπαναχώρηση («δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα» – «υπάρχουν πολλά ενδεχόμενα ανοιχτά») θα μπορούσε να συγχωρεθεί, αν δεν είχε παρουσιαστεί ως βεβαιότητα σε μια κρίσιμη στιγμή που οι άκριτες διατυπώσεις υψηλά ιστάμενων είχαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ψευδείς εντυπώσεις. Ηταν τόσο δύσκολο για τον πρωθυπουργό να πει «σύμφωνα με τη Hellenic Train/τον ΟΣΕ/την Πυροσβεστική» όταν κοινοποιούσε τη βεβαιότητά του για το περιεχόμενο του φορτίου πριν από δύο χρόνια; Ισως όμως το έλλειμμα μέτρου και ακριβολογίας να προέκυψε από ευσεβή πόθο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε όχι αυτό που ίσχυε, αλλά εκείνο που θα ήθελε να ισχύει. Αυτή βέβαια δεν είναι στάση πρωθυπουργού· ανεξαρτήτως ιδιότητας, δε, είναι μια εσφαλμένη στάση.
Αναρμοδιότητα
Πολλά ακόμη μπορούν να ειπωθούν για τη διαβεβαίωση που μας είχε παράσχει ο πρωθυπουργός λίγο μετά το δυστύχημα βάσει των πληροφοριών του. Για παράδειγμα, ότι οι με οποιονδήποτε γεγονοτολογικό τρόπο εμπλεκόμενοι στο δυστύχημα, όπως η Hellenic Train, μπορεί κατά τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης να ελεγχθούν ως προς τις ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες τους. Ηταν λοιπόν συνετό να υιοθετηθεί ως ασφαλής διαβεβαίωση από τον ίδιο τον πρωθυπουργό ένας ισχυρισμός της Hellenic Train, η αντικειμενικότητα του οποίου είναι εκ των πραγμάτων διαμφισβητούμενη; Τι θα έλεγε η εταιρεία, αν όχι κάτι προς το συμφέρον της; Η απορία οδηγεί και σε μία ακόμη, ευρύτερη: Για ποιον λόγο θεώρησε ο πρωθυπουργός πως πρέπει να εκφράσει την προσωπική του κρίση επί των τεχνικών λεπτομερειών ενός θέματος για το οποίο δεν είναι αρμόδιος; Ακόμη κι αν οι πληροφορίες του ήταν ακριβείς, είναι ο πρωθυπουργός το κατάλληλο θεσμικό όργανο για να εκφέρει κρίσεις τις οποίες μπορεί μόνο το δικαστήριο να εκφέρει (και αυτό κατόπιν εξονυχιστικών ερευνών και συνεδριάσεων); Είναι αρκετά περίεργο ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και άλλα στελέχη της Ν.Δ. παραπέμπουν διαρκώς (και ορθώς) τους διαμαρτυρόμενους για το δυστύχημα στη Δικαιοσύνη, όμως είναι οι ίδιοι που εξαρχής έδειξαν αδυναμία να απόσχουν από δηλώσεις και ενέργειες οι οποίες εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της ή παρακωλύουν το έργο της.
Το απαραίτητο σοκ
Οι διαδηλώσεις στην Ελλάδα έχουν ως επί το πλείστον χαρακτήρα προβλέψιμης τελετουργίας για συγκεκριμένους κύκλους πιστών, εξ ου τις περισσότερες φορές δεν έχουν κανένα πολιτικό αντίκρισμα. Οι διαδηλώσεις για τα Τέμπη, όμως, διαρρηγνύουν τον σχετικό κανόνα. Η επιδραστικότητά τους έχει ένα χρήσιμο μάθημα να παραδώσει τόσο στους πολιτικούς όσο και στους πολίτες: Τα πραγματικά λαϊκά αιτήματα που στηρίζονται στο δίκαιο και όχι στην απολίτικη κακομαθησιά ή στην αντιδραστική γκρίνια, έχουν αληθινή δύναμη· δεν καπελώνονται, όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να τα καπελώσουν· δεν μετουσιώνονται σε κομματικό όφελος, όσο και αν προσπαθούν κάποιοι να τα κεφαλαιοποιήσουν μικροπολιτικά. Παραμένουν λαϊκά αιτήματα μέχρι τέλους κι επειδή εκφράζουν την αλήθεια, επιφέρουν δραστικά πλήγματα εκεί που πρέπει. Στην Ελλάδα τίποτα δεν είναι αυτονόητο, ούτε η κυβερνητική υπευθυνότητα ούτε η δικαστική αποδοτικότητα. Τις περισσότερες φορές, οι σχετικοί μηχανισμοί χρειάζονται μερικά χτυπήματα για να πάρουν μπρος. Ναι, χάρη στις διαδηλώσεις της προηγούμενης εβδομάδας το κυβερνητικό αφήγημα μεταβλήθηκε και, πιθανότατα, οι έρευνες των δικαστικών αρχών θα σοβαρευτούν και αυτές. Δεν είναι ευχάριστο, αλλά δεν είναι και λίγο.
