Με την επιμονή του να επιβάλει το ψέμα ότι αυτός κέρδισε τις εκλογές του 2020, δεν θα ήταν έκπληξη εάν ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώξει να αφανίσει ό,τι αποδεικνύει το αντίθετο. Ηδη, στις πρώτες ημέρες της δεύτερης θητείας του, αυτός και στενοί του σύμβουλοι επιχειρούν να ελέγξουν την πληροφόρηση που παρέχουν τα μέσα ενημέρωσης, τα πανεπιστήμια, ερευνητές και κρατικές υπηρεσίες. Το υπουργείο Παιδείας σκοπεύει να απαγορεύσει τη διδασκαλία θεμάτων που αφορούν το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Ο Τραμπ μηνύει μέσα ενημέρωσης, απειλεί ότι θα φυλακίσει δημοσιογράφους, ότι θα ανακαλέσει τις άδειες τηλεοπτικών δικτύων. Ο κορυφαίος σύμβουλός του, Ελον Μασκ, επιτέθηκε στη συλλογική διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, αποκαλώντας την «προπαγανδιστική πτέρυγα των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης», επειδή στο λήμμα που τον αφορά κατέγραψε τον ναζιστικό χαιρετισμό που αυτός απηύθυνε στους οπαδούς του Τραμπ. Δεν θα ήταν απίθανο, οι μεγιστάνες της τεχνολογίας και της ενημέρωσης που έσπευσαν να δηλώσουν υποταγή στον Τραμπ να εξαφάνιζαν ό,τι δυσαρεστεί αυτόν και τους ίδιους. Αυταρχικά καθεστώτα δεν χτίζονται χωρίς τη χειραγώγηση της ενημέρωσης και της μνήμης, τα θεμέλια της αντίστασης.
Το Facebook, το X, το Google κ.ά. μπορούν να χειραγωγήσουν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, όπως αποδεικνύουν καθημερινώς. Οι ιστορικοί και άλλοι ερευνητές, όμως, μπορούν να αγνοήσουν αυτά τα μέσα και να απευθυνθούν σε βιβλιοθήκες και στα αρχεία σοβαρών μέσων ενημέρωσης για να αποκτήσουν εικόνα της πραγματικότητας. Το πρόβλημα είναι πως και οι βιβλιοθήκες –ή μάλλον το περιεχόμενό τους– βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Η στενότητα χώρου και χρήματος βιβλιοθηκών σε όλο τον κόσμο οδηγεί στην ψηφιοποίηση και απόσυρση των βιβλίων τους. Αυτό συμφέρει πολλαπλώς, καθώς έτσι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση στη γνώση, ενώ μειώνεται πολύ το κόστος αποθήκευσης και συντήρησης των ίδιων των βιβλίων. Η αποθήκευση των ψηφιακών θησαυρών όμως είναι αρκετά ενεργοβόρα, με σημαντικό κόστος. Τίποτα δεν αποκλείει αυτό να οδηγήσει στο να καταλήξουν οι ψηφιακές βιβλιοθήκες στα χέρια ανθρώπων, εταιρειών ή οργανισμών που κάποια στιγμή θα τις εγκαταλείψουν (λόγω αδιαφορίας ή «μετά δόλου»). Η εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης (Τ.Ν.) σημαίνει τεράστιο άλμα στην κατανάλωση ενέργειας, τόσο που οι Microsoft, Google και Amazon έκλεισαν συμφωνίες με παρόχους πυρηνικής ενέργειας για τις ανάγκες τους. Ισως, λοιπόν, κάποια μέρα οι ιδιοκτήτες βιβλιοθηκών θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ της φύλαξης του παρελθόντος και της ανάπτυξης. Αυτό δεν θα είναι προς όφελος των βιβλιοθηκών. Πόσο μάλλον εάν έχουν πέσει στα χέρια ανθρώπων που θέλουν να χειραγωγήσουν την πληροφόρηση.
Θέλοντας να διερευνήσω πόσο οι βιβλιοθήκες απειλούνται από την Τ.Ν., ανέτρεξα στην ίδια την Τ.Ν. Ρώτησα το ChatGPT: «Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες θα επιζήσουν των ενεργειακών αναγκών της Τ.Ν.;» Αφού συνέλεξε πληροφορίες για λίγα δευτερόλεπτα, η σοφή μηχανή απάντησε: «Ναι, πιθανώς οι ψηφιακές βιβλιοθήκες θα επιζήσουν των αυξανόμενων ενεργειακών απαιτήσεων της Τ.Ν., όμως η βιωσιμότητά τους θα εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες». Συνοψίζοντας, εξήγησε ότι οι βιβλιοθήκες θα επιβιώσουν εάν υπάρξουν κατάλληλες πολιτικές που θα κάνουν την Τ.Ν. να καταναλώνει λιγότερη ενέργεια, εάν η πράσινη/βιώσιμη ενέργεια αναπτυχθεί περαιτέρω και εάν με τη χρήση της Τ.Ν. επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή οργάνωση (με μικρότερη ενεργειακή κατανάλωση) των βιβλιοθηκών.
Κατά την τεχνητή νοημοσύνη, λοιπόν, το μέλλον της γνώσης και της μνήμης εξαρτάται από τη δική της εξέλιξη. Δεν αναφέρεται στις πιθανές προθέσεις των ανθρώπων που θα αποφασίσουν εάν θα συντηρήσουν τη μνήμη, θα την αλλοιώσουν ή θα τη σβήσουν. Επειδή η λογική δεν κατανοεί τον ανθρώπινο δόλο; Ή επειδή η ίδια θα αποφασίσει;
