Πρόσφατα ανακινήθηκε η συζήτηση για τη διαγραφή των φοιτητών που έχουν υπερβεί τον προβλεπόμενο χρόνο φοίτησης στα κρατικά πανεπιστήμια και αν αυτή πρέπει να γίνει με τις διαδικασίες που ορίζει ο νόμος του υπουργείου ή με εσωτερικές διαδικασίες των πανεπιστημίων. Οι υποστηρικτές της διαγραφής επικαλούνται το κόστος του χρόνου των μελών ΔΕΠ που χρειάζεται να διδάσκουν και να διορθώνουν επιπλέον γραπτά σε κάθε εξεταστική περίοδο, τον αντίκτυπο στις αξιολογήσεις των πανεπιστημίων από τη μακρά διάρκεια σπουδών και τον καλύτερο εκπαιδευτικό σχεδιασμό –ειδικά για εργαστηριακά μαθήματα– χωρίς τον αστάθμητο παράγοντα του αγνώστου αριθμού «αιωνίων φοιτητών» που θα αποφασίσουν να συμμετάσχουν. Οι πολέμιοι επικαλούνται τη μικρή οικονομική επιβάρυνση λόγω της μη πρόσβασης των «αιωνίων φοιτητών» σε παροχές εστίασης, στέγασης και μετακινήσεων. Εχει υπολογιστεί όμως το κόστος ανά φοιτητή και ανά έτος σπουδών για κάθε πανεπιστημιακό τμήμα;
Σε παλαιότερη διαδικτυακή συζήτηση του οργανισμού «Κύκλος Ελλήνων Ακαδημαϊκών των ΗΠΑ» αυτό το ερώτημα τέθηκε σε πρώην υπουργό Παιδείας. Η απάντηση ήταν ότι ποτέ στην Ελλάδα δεν έχει γίνει οργανωμένος υπολογισμός των διδάκτρων για όλα τα πανεπιστήμια, όλα τα τμήματα και όλα τα έτη σπουδών. Σήμερα, τα αγγλόφωνα προγράμματα των κρατικών πανεπιστημίων της Ελλάδας χρεώνουν δίδακτρα. Συνεπώς, έχει αρχίσει να γίνεται εκτίμηση του σχετικού κόστους. Στα πανεπιστήμια του εξωτερικού το κόστος λειτουργίας καλύπτεται από δωρεές, ερευνητικές χρηματοδοτήσεις, αξιοποίηση της περιουσίας των πανεπιστημίων και φοιτητικά δίδακτρα. Στην Ε.Ε. τα δίδακτρα καλύπτονται από την Πολιτεία. Στην ακριβή Ανώτατη Εκπαίδευση των ΗΠΑ, τα πανεπιστήμια που χρηματοδοτούνται από την Πολιτεία στην οποία βρίσκονται κάνουν γενναία έκπτωση (50%-80%) διδάκτρων για τους πολίτες τους. Μια αρχή για την αποτελεσματικότερη οικονομική σχέση των ελληνικών πανεπιστημίων με την Πολιτεία θα ήταν ο προσδιορισμός κόστους διδάκτρων ανά φοιτητή και ανά έτος σπουδών σε κάθε τμήμα. Κάθε φοιτητής στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους θα μπορεί να καταθέτει δήλωση αποδοχής της κρατικής υποτροφίας που θα καλύπτει πλήρως τα ετήσια δίδακτρα σπουδών. Ετσι, το υπουργείο θα καταγράφει τους ενεργούς φοιτητές που αποδέχονται την υποτροφία και θα καλύπτει το αντίστοιχο κόστος. Τα πανεπιστήμια θα έχουν τη δυνατότητα καλύτερου οικονομικού προγραμματισμού και ένα μετρήσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της επάρκειας χρηματοδότησής τους από την Πολιτεία και τη δημιουργία υποτροφιών από δωρεές. Ετσι, η αόριστη έννοια της δημόσιας δωρεάν παιδείας θα μετουσιωθεί σε μετρήσιμη παροχή που θα βελτιώσει το αίσθημα στήριξης των νέων από την Πολιτεία.
Είναι ευτύχημα ότι στην Ελλάδα το κόστος των πανεπιστημιακών διδάκτρων καλύπτεται εξ ολοκλήρου από την Πολιτεία για όλους τους Ελληνες πολίτες ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης και οικονομικής κατάστασης. Αυτό το πολύτιμο δημόσιο αγαθό που σηματοδοτεί την προτεραιότητα που δίνει η ελληνική κοινωνία στην επιστημονική κατάρτιση των νέων θα διαφυλαχθεί μόνο με ορθολογική χρήση.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Γ. Δροσάτος είναι καθηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι των ΗΠΑ, πρόεδρος του Ινστιτούτου ARISTEiA, ΗΠΑ.
