Οι περισσότερες δημόσιες συζητήσεις για το φύλο, ιδίως εκείνες που γίνονται μεταξύ αναρμόδιων προσώπων, είναι καταδικασμένες να πέφτουν στο κενό λόγω της εννοιολογικής ασάφειας που τις διαποτίζει. Κατ’ αρχάς δεν γίνεται πάντα ξεκάθαρο για ποιο φύλο μιλούν οι ενδιαφερόμενοι. Για το κοινωνικό ή για το βιολογικό; Συχνά, κάθε πλευρά εννοεί κάτι διαφορετικό και οι καβγάδες που ακολουθούν δεν είναι καν καβγάδες, αλλά προϊόντα ασυνεννοησίας. Σε ό,τι αφορά το κοινωνικό φύλο, για παράδειγμα, μόλις γίνει αντιληπτό σε τι ακριβώς συνίσταται (επίκτητα χαρακτηριστικά ως επί το πλείστον) δεν είναι δύσκολο να επέλθει συμφωνία ακόμη και μεταξύ των παραδοσιακά διαφωνούντων. Ο,τι οι άνθρωποι παρουσιάζουν ως φύλο σε επίπεδο αισθητικής και, ας πούμε, ταυτότητας, είναι ιστορικά μια παραμετροποιήσιμη κατασκευή. Ως προς το βιολογικό, τα πράγματα είναι απλά και περίπλοκα ταυτόχρονα: η σύγχρονη επιστημονική μελέτη του φύλου δεν αναιρεί τις υπάρχουσες κατηγοριοποιήσεις, αλλά τις εμπλουτίζει· αυτό που γνωρίζουμε τυπικά ως αυτονόητη αλληλουχία γνωρισμάτων κατάφασης του φύλου (χρωμοσώματα, γαμέτες, ορμόνες, ανατομία κ.λπ.) δεν είναι σε όλους τους οργανισμούς το ίδιο. Υπάρχει λοιπόν μία ποικιλία που, ανεξάρτητα από τις δογματικές θέσεις του καθενός, πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν όποτε μια συζήτηση επιχειρεί να εξερευνήσει το θέμα. Επειδή, ωστόσο, ο φανατισμός τις περισσότερες φορές υποσκελίζει το αναλυτικό πνεύμα, οι «επικίνδυνες» συζητήσεις καλό είναι να γίνονται σε ασφαλή περιβάλλοντα, στα οποία ως συμφέρον ορίζεται η αλήθεια και όχι η δικαίωση της προκατάληψης.
Αποψη για τα πάντα
Δεδομένου, επομένως, ότι το έδαφος είναι γεμάτο νάρκες, είναι άξιον απορίας γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης αφήνει να τον παρασύρουν σε συζητήσεις με αντικείμενο που ούτε της ειδικότητάς του είναι ούτε οφείλει να είναι. Εχει ήδη αρκετά ζητήματα κάτω από τη φαρδιά ομπρέλα των αρμοδιοτήτων του για τα οποία μπορεί να μιλήσει όσο θέλει. Γιατί πρέπει να μιλήσει και για το φύλο; Και, εφόσον το κάνει, γιατί δεν σκέφτεται λίγο πιο πονηρά το πλαίσιο της ερώτησης ώστε να ανταποκριθεί πιο υπεύθυνα; Ντόναλντ Τραμπ, «woke κουλτούρα», παγκόσμια συγκυρία πολιτισμικών ανακατατάξεων: το κλίμα είναι ύποπτο και η περίσταση μοιάζει με προβοκατόρικη παγίδα. Το «πιστεύω ότι υπάρχουν δύο φύλα και το ίδιο υποδεικνύει και η βιολογία», εκτός του ότι εμπίπτει στην ασάφεια που εξηγήθηκε πιο πάνω (η λέξη «gender» που χρησιμοποιεί ο πρωθυπουργός δεν ταυτίζεται πάντα με τη λέξη «sex»), παραγνωρίζει την πολυπλοκότητα του θέματος και μοιάζει με ψήφο εμπιστοσύνης στην απλουστευτική αντι-woke υστερία. Δεν είναι ανάγκη ο πρωθυπουργός να πει ψέματα ή να αναπαραγάγει επιστημονικοφανείς σοφιστείες για να θεωρηθεί μοντέρνος. Μπορεί, ωστόσο, να μιλήσει πολιτικά: όποιο κι αν είναι το κοινωνικό ή βιολογικό φύλο του καθενός, στην Ελλάδα μπορεί να ζήσει ελεύθερος και προστατευμένος – και αυτό είναι το μόνο μέλημα της πολιτικής εξουσίας. Κατά τα λοιπά, η γνώμη του πρωθυπουργού είναι αδιάφορη.
Μιμητισμός
Η εκλογή Τραμπ, η επικοινωνιακή παντοκρατορία του Ελον Μασκ και η πότε διακριτική πότε απροκάλυπτη συμπόρευση ισχυρών ατόμων και μέσων με τα προτάγματα του MAGA αντικατοπτρίζουν μια αλλαγή στην κρατούσα κοινωνική και πολιτική κουλτούρα που πιθανότατα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στα δικαιώματα και στις ελευθερίες μειονοτήτων (και όχι μόνο αυτών). Η επικράτηση του λαϊκιστικού ύφους και ήθους, σε συνδυασμό με τις ακροδεξιές ροπές όσων τα ενστερνίζονται, εμπνέει έναν κακώς νοούμενο μιμητισμό: ο τραμπισμός γύρω μας ενεργοποιεί τον τραμπισμό μέσα μας. Βέβαια, η ήττα της πολιτικής ορθότητας –που στην πραγματικότητα αποτελεί ήττα μιας συγκεκριμένης εκδοχής της, όχι της πολιτικής ορθότητας εν γένει– δεν σημαίνει και ήττα του ανθρωπισμού. Οσοι δηλαδή πιστεύουν ότι με αφορμή τον Τραμπ νομιμοποιούνται να αφυπνίσουν τον χειρότερο εαυτό τους και να φέρονται, τηρουμένων των αναλογιών, σαν τον πρόεδρο των ΗΠΑ, επιδεικνύοντας παρόμοια περιφρόνηση απέναντι στους κανόνες, στη δεοντολογία και στα συναισθήματα των άλλων, επενδύουν σε βραχύβια χαρά. Οταν και αυτή η κρίση περάσει, θα θυμόμαστε λιγότερο την κρίση και περισσότερο όσους εξώκειλαν εξαιτίας της.
