Εδώ που τα λέμε, κανείς δε νοιάζεται για τη Νότια Ντακότα. Τι έχει συνεισφέρει στην ανθρωπότητα το Άινταχο; Τι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για τον κόσμο; Η χώρα με το μεγαλύτερο στρατό στη Γη, τα περισότερα πυρηνικά, που μπορεί να μετατρέψει όποιο άλλο μέρος του πλανήτη διαλέξει σε γυαλί όποτε θέλει; Ναι, αλλά υπάρχει κάτι άλλο, πιο σημαντικό από την “power”. Η “soft power”. Οι ΗΠΑ τα τελευταία 80 χρόνια ήταν το κέντρο του κόσμου, η ουσιαστική πρωτεύουσα της ανθρωπότητας. Η χώρα που παράγει τα περισσότερα από τα πράγματα που βλέπουμε και τα περισσότερα από όσα ακούμε. Που έβγαλε το ίντερνετ, το αεροπλάνο, τα τρανζίστορ, τους πυραύλους που πάνε στο διάστημα, τις ατομικές βόμβες, το GPS, τα διαστημικά τηλεσκόπια και το ίντερνετ. Που μας έδωσε, ακόμα, τον Πρινς, το Μάικλ Τζάκσον, τη Μαντόνα, τον Έλβις, τον Tupac, τους Nirvana, το Μάικλ Τζόρνταν και βέβαια το “Νονό”, το “2001”, την “Καζαμπλάνκα”, τον “Πολίτη Κέιν”, τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, τo Μάρτιν Σκορτσέζε, τον Ταραντίνο, τον Κιούμπρικ, τον Ντέιβιντ Λιντς, τον “Πόλεμο των Άστρων”, τον “Ιντιάνα Τζόουνς”, το iPhone και τον Χέμινγκγουεϊ, τον Σούπερμαν, την Τέιλορ Σουίφτ, τον Τόμας Πίντσον και την Τόνι Μόρισον.
Κι άλλες χώρες του κόσμου είχαν και έχουν μεγάλο πολιτισμικό αποτύπωμα στον κόσμο, αλλά καμία μεγαλύτερο από τις ΗΠΑ τα τελευταία 100 χρόνια. Η χώρα αυτή είχε τα καλύτερα πανεπιστήμια, αυτά στα οποία όλες και όλοι ήθελαν να πάνε να σπουδάσουν, αλλά και τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα, πλούσια χρηματοδοτημένα από το κράτος. Προσέλκυε τους πιο ταλαντούχους και τους πιο ικανούς μετανάστες από ολο τον κόσμο, που έφτιαξαν ζωές, περιουσίες, μεγάλες εταιρείες που έδωσαν καλές δουλειές σε εκατομμύρια ανθρώπους και, στην πορεία, έφτιαξαν την πιο δυναμική οικονομία στον πλανήτη. Από εκεί μέσα βγήκαν οι περισσότερες από τις τεχνολογικές επαναστάσεις που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ζωή, όλες οι σύγχρονες τάσεις που επηρέασαν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν επιχειρήσεις, δομές και κράτη παντού μεταπολεμικά.
Δεν βγήκαν από το Άινταχο όλα αυτά, φυσικά. Βγήκαν από μια πλευρά της Αμερικής, την πιο δυναμική, προοδευτική και ανοιχτή. Από τη Νέα Υόρκη, τη Βοστόνη και το Λος Άντζελες. Μέρη με συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά όπου συγκεντρώνονταν άνθρωποι που στην πλειοψηφία τους ήταν ανοιχτόμυαλοι, μορφωμένοι φιλελεύθεροι δημοκράτες. Παράλληλα όμως μέσα στη χώρα συνυπύρχε και μια άλλη πλευρά. Με ρίζες διαχρονικές στη σκοτεινή ιστορία του πώς γεννήθηκε αυτή η χώρα, μια ιστορία γεμάτη βία, μια γέννεση που ήταν, βασικά, ένα θεμελιώδες έγκλημα. Εκείνη η πλευρά είναι που έχασε στον εμφύλιο, που κρατά μέσα της από πάντα τα ένστικτα τα πιο ταπεινά, που κληροδοτεί τους φόβους τους πιο αρχέγονους. Αυτές οι δυο πλευρές δεν είναι δυο απόλυτα ξεχωριστά πράγματα, βεβαίως. Δεν υπάρχει άσπρο-μαύρο σε αυτά τα πράγματα. Είναι πόλοι που ενίοτε συνυπάρχουν ακόμα και στους ίδιους ανθρώπους. Είναι θέμα θολό -αυτό το ξέρουμε και εμείς, εδώ, με τον δικό μας ιδιόμορφο διαχρονικό “δυισμό”. Αλλά είναι ξεκάθαρο και το ότι, ενώ τα διάσημα αστικά κέντρα μεγάλωναν, γεννούσαν και συγκέντρωναν πλούτο και μορφωμένους, προοδευτικούς ανθρώπους από όλο τον κόσμο, η υπόλοιπη Αμερική εξακολουθούσε να ελλοχεύει, λίγο-πολύ αόρατη σε εμάς. Δεν έχανε. Επωφελούνταν από όλη αυτή την ευημερία. Αλλά ταυτόχρονα έβλεπε κριτικά, επιφυλακτικά (για να μην τα στρογγυλεύουμε: με μίσος) όλους αυτούς τους παράγοντες που έκαναν την χώρα αυτή στ’ αλήθεια μεγάλη. Και όποτε μπορούσε, ξεσπούσε σε μια αντεπίθεση. Μέχρι που νίκησε.
Η μία Αμερική, αυτή που ξέρουμε όλοι και που αγαπήσαμε πολλοί, δεν έχασε το 2016. Δεν χάνεται την ερχόμενη Δευτέρα, στην ορκομωσία του Τραμπ. Χάνεται σταδιακά εδώ και δεκαετίες. Η “soft power” της ροκανίζεται σταδιακά, από μέσα. Γιατί εκτός από το iPhone και τους πυραύλους, εμείς βλέπουμε και το Κόλουμπαϊν, και την εισβολή στο Ιράκ, και την εισβολή στο Καπιτώλιο. Η “άλλη” Αμερική ήταν πάντα εκεί, στη διακυβέρνηση των Πολιτειών, στο λόμπινγκ, ενίοτε και στο Λευκό Οίκο, αλλά με κάποια χαλινάρια, με όρια. Οι ασθενικές, εθιμικές νόρμες του αμερικανικού πολιτικού συστήματος ήταν το μόνο πράγμα που την κρατούσε στο περιθώριο -μέχρι που σταμάτησαν. Με την έλευση των social media η άλλη Αμερική βγήκε απ’ το καβούκι της, ξεσπάθωσε. Οι νόρμες κατέρρευσαν, οι εθιμικοί κανόνες μπήκαν στο ράφι. Αυτά που ως τότε έλεγαν από μέσα τους άρχισαν να τα λένε δυνατά. Και κέρδισαν. Αποδείχτηκαν πολλοί. Από τη Δευτέρα, στη “δεύτερη φορά ακροδεξιά”, αναλαμβάνουν αυτοί τον έλεγχο.
Στην ορκομωσία του Τραμπ θα τραγουδήσουν η Κάρι Άντεργουντ, ο Λι Γκρίνγουντ, ο Μπίλι Ρέι Σάιρους, ο Τζέισον Αλντίν, ο Ράσκαλ Φλατς και ο Γκάβιν Ντεγκρό. Αυτά είναι πιθανότατα ονόματα που δεν γνωρίζετε. Ελάχιστοι τους ξέρουν. Πρόκειται για καλλιτέχνες της μουσικής κάντρι. Δημοφιλής σχεδόν αποκλειστικά στην άλλη Αμερική.
