Πριν από 10 χρόνια, στις 7/10/2014, έγραψα ένα κείμενο με τίτλο: «Οι τράπεζες στο ανάθεμα», από το οποίο αντιγράφω:
«Εδώ και μερικά χρόνια έχει γίνει πεποίθηση στον πολύ κόσμο ότι οι τράπεζες είναι ληστρικές εταιρείες και οι τραπεζίτες είναι ληστές με κοστούμια που μας πίνουν το αίμα.
Αυτοί που καλλιέργησαν συστηματικά αυτή την αντίληψη είναι οι πολιτικοί μας (ανεξαρτήτως χρώματος) και ορισμένοι δημοσιογράφοι, οι οποίοι στον βωμό της θεαματικότητας και ακροαματικότητας, είναι διατεθειμένοι να υποστηρίξουν ότι «πετάει πετάει ο γάιδαρος», αρκεί να νομίζουν ότι αυτό θέλει μια μερίδα των ακροατών – τηλεθεατών τους.
Τι είναι τράπεζα; Αντιγράφω από το λεξικό: «Δημόσιο ή ιδιωτικό πιστωτικό ίδρυμα που ασχολείται με το εμπόριο του χρήματος δανείζοντας (επιχειρήσεις και ιδιώτες) και δανειζόμενο (από τους καταθέτες) χρήμα, με προσυμφωνημένο συνήθως κέρδος». Αυτή είναι η βασική δραστηριότητα των τραπεζών και είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την περίφημη ανάπτυξη. Από τα χρήματα των καταθετών, οι τράπεζες δανείζουν σε άλλους για να δημιουργήσουν επιχειρήσεις με νέες θέσεις εργασίας ή για να αγοράσουν ένα ακίνητο ή για να τα καταναλώσουν. Και οι τρεις δραστηριότητες βοηθούν την ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της βελτιώνει τη ζωή μας.
Παλαιότερα, οι τράπεζες δεν επιτρεπόταν να δίνουν καταναλωτικά δάνεια. Τότε όλοι διαμαρτύρονταν γιατί οι τράπεζες δεν έδιναν καταναλωτικά δάνεια. Φυσικά, όταν υπάρχει μια ανάγκη που δεν ικανοποιείται από το «σύστημα», τότε εφευρίσκονται άλλες λύσεις. Τα καταστήματα έδιναν τα προϊόντα τους «με δόσεις» και κυκλοφορούσαν οι «δοσάδες» για την είσπραξη των δόσεων. Ακόμα υπήρχαν και τα γραμμάτια. Αγόραζες ένα αυτοκίνητο και υπέγραφες μερικές δεκάδες γραμμάτια. Αν δεν πλήρωνες ένα ή περισσότερα γραμμάτια, πάει το αυτοκίνητο. Τότε δεν υπήρχαν διαμαρτυρίες, γιατί και στις δύο περιπτώσεις οι τράπεζες ήταν έξω από το σύστημα.
Κάποτε άλλαξε η κατάσταση και οι τράπεζες άρχισαν να χορηγούν δάνεια. Σήμερα τις αναθεματίζουμε γιατί έκαναν αυτό που όλοι ζητούσαμε. Μας έδιναν δάνεια. Επειδή στην Ελλάδα πάντα φταίνε «οι άλλοι», η κατηγορία είναι ότι «μας έδιναν τα δάνεια με το ζόρι» και ότι μας πιέζουν με τις εισπρακτικές εταιρείες για την αποπληρωμή τους[…]».
Αυτή η εισαγωγή είναι απαραίτητη για να θυμηθούμε τι είναι τράπεζα, γιατί σκόπιμα πολιτικοί και δημοσιογράφοι ταυτίζουν την τράπεζα με «τραπεζίτες», γιατί έτσι τους βολεύει στον λαϊκισμό τους. Ελάτε να ξεκαθαρίσουμε κάτι από την αρχή. Αυτοί που διοικούν σήμερα τις συστημικές τράπεζες είναι καταξιωμένοι managers. Δεν γνωρίζω τι μετοχές των τραπεζών κατέχουν οι CEO των τραπεζών, αλλά οι παλαιοί τραπεζίτες, τα στελέχη τους και οι μέτοχοί τους έχασαν όλες τις μετοχές που είχαν, όταν η χώρα πτώχευσε. Ιδιοκτήτες των τραπεζών σήμερα είναι κατά κύριο λόγο funds και πολλές χιλιάδες μικρομέτοχοι, οι οποίοι από το 2008 δεν έχουν πάρει κανένα μέρισμα! Να ξεκαθαρίσουμε κάτι ακόμα, που σκόπιμα αποκρύπτεται από το κοινό. Οι τράπεζες δεν πτώχευσαν από κακοδιαχείριση, αλλά από την απαξίωση των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου που είχαν στην κατοχή τους.
Σήμερα, ύστερα από 16 χρόνια, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες παρουσιάζουν κέρδη και έχουν ανακοινώσει ότι θα μοιράσουν μέρισμα. Και έτσι άρχισε το κυνήγι μαγισσών. Ξέρετε, οι τράπεζες και οι «τραπεζίτες» είναι ο ευκολότερος στόχος των λαϊκιστών. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός. Αυτοί που δανείζονται δεν θέλουν να αποπληρώνουν τα δάνειά τους ούτε να πληρώνουν τόκους, οι καταθέτες θέλουν υψηλότερους τόκους και οι υπόλοιποι θέλουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των τραπεζών δωρεάν. Κατά συνέπεια, όλοι τα έχουν με τις τράπεζες, αγνοώντας το γεγονός ότι μια χώρα μπορεί να λειτουργήσει για μεγάλο διάστημα χωρίς κυβέρνηση (π.χ. Βέλγιο πριν από χρόνια), αλλά είναι αδύνατο να λειτουργήσει χωρίς τράπεζες για μεγάλο διάστημα.
Υπάρχει και ένας άλλος λόγος που έχουμε στείλει τις τράπεζες στο ανάθεμα. Υπάρχει αυτή η περίφημη Ενωση Ελληνικών Τραπεζών. Εχετε δει εδώ και πολλά χρόνια κανέναν εκπρόσωπό της να βγει στην τηλεόραση και με επιχειρήματα να αναπτύξει τις θέσεις των τραπεζών; Ετσι έχουν αφήσει το πεδίο ελεύθερο στους λαϊκιστές να παίζουν χωρίς αντίπαλο.
Για να προκαταλάβω κακεντρεχή σχόλια, δηλώνω κατηγορηματικά ότι εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν έχω καμία επαγγελματική σχέση με καμία τράπεζα. Εντούτοις, με κίνδυνο να στενοχωρήσω πολλούς, σήμερα θα προσπαθήσω να σας δώσω μια άλλη εικόνα για τις τράπεζες. Και επειδή σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, για να γίνεις πιστευτός πρέπει πρώτα να παρουσιάσεις τα διαπιστευτήριά σου, ξεκινώ από αυτό το σημείο.
Οι τράπεζες δεν πτώχευσαν από κακοδιαχείριση, αλλά από την απαξίωση των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου που είχαν στην κατοχή τους.
Η Δέλτα Πληροφορική, στην οποία ήμουν από τους ιδρυτές και διετέλεσα πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, κατά διάρκεια της ζωής της (1984-2004) κατά καιρούς είχε πελάτες σχεδόν όλες τις ελληνικές τράπεζες της εποχής, καθώς και τράπεζες σε Κύπρο, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Ρουμανία, Σαουδική Αραβία και Ντουμπάι. Το 95% της δραστηριότητάς μας είχε σχέση με τράπεζες και τραπεζικά προϊόντα. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστείτε την ποικιλία των υπηρεσιών που η εταιρεία μας παρείχε στις τράπεζες. Ακριβώς για τον λόγο αυτό έχω πλήρη γνώση για το κόστος των υπηρεσιών που παρέχουν οι τράπεζες και μπορώ υπεύθυνα να μιλήσω γι’ αυτό.
Ας ξεκινήσουμε από τις προμήθειες. Μετά την κατακραυγή για τα κέρδη των τραπεζών από προμήθειες, ακόμα και η κυβέρνηση υπέκυψε στον λαϊκισμό και έκανε «παρέμβαση» στο θέμα των προμηθειών. Ευτυχώς που ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι δεν θα επιβληθεί πρόσθετος φόρος στα κέρδη των τραπεζών, όπως ζήτησε ο πρόεδρος του πράσινου Σύριζα, ο κραταιός Νίκος Ανδρουλάκης. Θα είχαμε κυριολεκτικά δράματα. Οταν αρχίζουμε να τιμωρούμε την επιτυχία, τότε σίγουρα οδηγούμαστε στην καταστροφή.
Πάμε στην ουσία. Είναι υψηλές οι προμήθειες; Το σωστό ερώτημα συμπληρώνεται: σε σχέση με τι; Ξεκινώ από την προσωπική μου εμπειρία. Οταν το 2000 επισκέφθηκα μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες των σκανδιναβικών χωρών, τη Nordea Bank, πληροφορήθηκα ότι οποιαδήποτε συναλλαγή στον γκισέ χρεωνόταν στον πελάτη προς 4 ευρώ. Αν κάποιος κατέθετε 100 ευρώ σε ταμία, χρεωνόταν με 4 ευρώ. Σωστά διαβάσατε!
Η κυβέρνηση, στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, ανακοίνωσε ότι μειώνονται ή ακόμα μηδενίζονται ορισμένες προμήθειες. Πιστεύω ότι ο τρόπος που ανακοινώθηκαν τα μέτρα είναι λάθος. Οποιαδήποτε υπηρεσία έχει κόστος. Οταν λέμε ότι αυτή η υπηρεσία παρέχεται δωρεάν, καλλιεργούμε την εντύπωση ότι κάποιος μπορεί να απολαμβάνει μια υπηρεσία χωρίς να την πληρώνει.
Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη χώρα μας. Δεν γνωρίζω πώς έχει επικρατήσει αυτή η στρέβλωση, αλλά κανένας δεν ασχολείται με το κόστος μιας υπηρεσίας και ποιος πρέπει να την πληρώνει. Επειδή κάθε υπηρεσία εμπεριέχει κόστος, αν κάποιος που επωφελείται από την υπηρεσία δεν την επιβαρύνεται, τότε κάποιος επιβαρύνεται με το κόστος. Πόσο δίκαιο είναι αυτό;
Ελάτε να δούμε ένα παράδειγμα για να διαπιστώσετε ότι στην Ελλάδα ο λαϊκισμός καλά κρατεί. Η προμήθεια για ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ άλλης τράπεζας σε απομακρυσμένες περιοχές όπου υπάρχει μόνο ένα ΑΤΜ έχει μηδενιστεί. Το μέτρο «φαίνεται» λογικό, γιατί έτσι εξυπηρετείται ο πολίτης. Για να το αναλύσουμε. Μια τράπεζα αποφασίζει να εγκαταστήσει ένα ΑΤΜ σε μία απομακρυσμένη περιοχή για να αποκτήσει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Είναι το κίνητρο για να ανοίξουν λογαριασμό σε αυτή την τράπεζα οι κάτοικοι της περιοχής. Η εγκατάσταση έχει κόστος (capex), αλλά και καθημερινά έξοδα διαχείρισης του ΑΤΜ, μεταξύ των οποίων: τα μετρητά πρέπει να ανανεώνονται από υπηρεσία ασφαλείας (7×24). Η τράπεζα πληρώνει τον πάροχο υπηρεσιών (όπως τη Δέλτα Πληροφορική) ένα ποσό ανά συναλλαγή και επιπλέον έχει τον κίνδυνο να βανδαλίσουν το ΑΤΜ. Οταν το χρησιμοποιούν οι πελάτες άλλων τραπεζών, πέρα από το κόστος της συναλλαγής, τα μετρητά τελειώνουν ταχύτερα και έτσι επιβαρύνεται με πρόσθετα έξοδα πλήρωσης των ΑΤΜ. Τώρα, καλείται να παρέχει όλα αυτά στους πελάτες των ανταγωνιστών της χωρίς κανένα όφελος. Πόσο δίκαιο είναι αυτό; Αφού λοιπόν ο πελάτης δεν πληρώνει την υπηρεσία που απολαμβάνει, τότε τη χρέωση πρέπει να την επιβαρύνεται η τράπεζά του.
Για το θέμα αυτό θα επανέλθω γιατί δεν το επιτρέπει ο χώρος.
Υ.Γ. Για να διαπιστώσετε πώς χορηγείται το δηλητήριο στη μάζα, αντιγράφω από site αριστερής ιδεολογίας: «Και να μη μιλήσει κανείς για δύο μέτρα και σταθμά. Τραπεζίτες είναι αυτοί, όχι εξαθλιωμένοι από τα μνημόνια βιοπαλαιστές…». Quiz: Ποιοι είναι οι τραπεζίτες;
Θεέ μου, από ποιους γλιτώσαμε!
*Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
