Ο Κώστας Σημίτης είναι πολύ πιθανό να κερδίσει τη μία μάχη που κανείς πολιτικός δεν προλαβαίνει –συνήθως– να δει την έκβασή της. Τη μάχη της υστεροφημίας. Ο Σημίτης κυβέρνησε με τρόπο παλαιοκαραμανλικό, το «μπλοκάκι» ήταν η συνέχεια ενός τρόπου διακυβέρνησης που ήταν πρακτικός και βασιζόταν στην τήρηση στόχων. Ηταν επίσης ένας πολιτικός που είχε φιλοδοξίες για τον τόπο. Δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα συμπαθής στον κόσμο γιατί, όπως και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έμοιαζε με πικρό φάρμακο που έπρεπε αναγκαστικά να πιει ο Νεοέλληνας για να συνέλθει από τη φρενίτιδα της σπατάλης και του «ξεφαντώματος» που είχε προηγηθεί. Οπως έλεγε κάποιος φίλος, «οι Ελληνες θα ήθελαν κάποιον να τους κυβερνά σαν τον Σημίτη, αλλά να μιλάει σαν τον Χριστόδουλο».
Ο ίδιος παρήγαγε έναν τρόπο σκέψης και λειτουργίας αλλά και μία μεγάλη σχολή στελεχών που μέχρι σήμερα κατέχουν καίριες θέσεις και προσφέρουν στον δημόσιο βίο. Εβαλε την Ελλάδα στο ευρώ και, μαζί με τον Κληρίδη, την Κύπρο στην Ε.Ε. Αφησε πίσω του σημαντικές υποδομές. Και λειτούργησε ως statesman μετά την πρωθυπουργία, με σημαντικές παρεμβάσεις που δεν ήταν πάντοτε αρεστές.
Ομολογώ ότι δεν είχα καμία σχεδόν επαφή με τον πρώην πρωθυπουργό όσο βρισκόταν στην εξουσία. Με ενοχλούσε ο υπερπροστατευτικός κλοιός γύρω του και η αυλή που επεδίωκε τον απόλυτο έλεγχο της επικοινωνίας την εποχή της άκρατης και αλαζονικής ευδαιμονίας. Είχα όμως την ευκαιρία να συζητήσω αρκετές φορές μαζί του τα τελευταία χρόνια. Θεωρούσα ότι ήταν σημαντικό να δώσει μερικές απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα που αφορούσαν τις δύο θητείες του.
Στο ερώτημα γιατί ξέφυγε η διαπλοκή και η διαφθορά επί των ημερών του και αν το γνώριζε, η απάντησή του έχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου: «Νομίζω ότι είχα υποστεί διαστολή συνειδήσεως, άκουγα τόσο πολλά που δεν ήξερα τι να πιστέψω και πώς να τα εξακριβώσω». Στο ερώτημα γιατί δεν προχώρησε μερικές κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, όπως στο ασφαλιστικό, η απάντηση μου είχε δοθεί, παρουσία του Σημίτη, από τον στενό του συνεργάτη Νίκο Θέμελη: «Μερικές φορές νιώθαμε ότι κυβερνούσαμε εμείς, αλλά από εκεί πάνω κυβερνούσε ο Ανδρέας με το παλιό ΠΑΣΟΚ». Για τα Ιμια η απάντηση ήταν αναμενόμενη, καθώς θεωρούσε ότι δεν είχε ακόμη ο ίδιος στα χέρια του τους μοχλούς της εξουσίας και πως βασικό λάθος ήταν η ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της κρίσης. Στο ερώτημα γιατί τον επώδυνο συμβιβασμό στη Μαδρίτη με την αποδοχή των τουρκικών «ζωτικών συμφερόντων» στο Αιγαίο δεν ακολούθησε η ολοκλήρωση της συμφωνίας, που υποτίθεται ότι ήταν έτοιμη, η απάντηση ήταν πως είχε εκπνεύσει ο πολιτικός χρόνος που αυτό μπορούσε να γίνει. Κάθετος ήταν, όμως, ο Σημίτης στην ερώτηση αν «οι ταυτότητες ήταν λάθος, ένα δευτερεύον θέμα που κατάπιε πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο και τον αποξένωσε από ένα σημαντικό κομμάτι του ελληνικού λαού». Δεν πίστευε ότι ήταν λάθος και επέμενε ότι ήταν θέμα αρχής.
Οι συζητήσεις με τον Σημίτη είχαν πάντοτε εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί δεν αφορούσαν το τι έγραφαν τα σάιτ της ημέρας, αλλά σημαντικά και διεθνή ζητήματα, στα οποία ήταν ενίοτε προφητικός. Οπως όταν μου περιέγραψε μία σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην οποία ήταν ο ίδιος παρών. Ο πρόεδρος Κλίντον είχε προσκαλέσει τον Γέλτσιν, τον οποίο είχε μεθύσει και είχε μετατρέψει σε κλόουν που έτρωγε με τα χέρια διασκεδάζοντας τους Δυτικούς ηγέτες. «Εκείνη την ώρα ένιωσα πως αυτό ήταν μεγάλο λάθος», μου είπε και συμπλήρωσε: «Μια μέρα η Δύση θα το πληρώσει».
Η Ιστορία θα τον κρίνει όταν καθίσει η σκόνη και η εφήμερη βαβούρα. Θα ήταν ίσως ακόμη πιο θετική απέναντί του αν είχε τολμήσει να κάνει το ένα πράγμα που δεν έκανε, αυτοκριτική.
