Η ιστορία αντικειμενικά είναι ο υπέρτατος κριτής όσων διαχειρίστηκαν εξουσία. Ο ρόλος τους, οι αποφάσεις τους σε κρίσιμες στιγμές, οι επιλογές τους, η κατεύθυνση που έδωσαν στην πορεία της χώρας αξιολογούνται με την ασφάλεια και την πιο καθαρή ματιά της χρονικής απόστασης και ιδωμένα στο ευρύτερο πλαίσιο των παγκόσμιων μεταβολών.
Οι δημόσιες συλλυπητήριες δηλώσεις και τοποθετήσεις για τον θάνατο του Κώστα Σημίτη έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ξεφεύγουν από τα τυποποιημένα, συνήθως ολιγόλογα συλλυπητήρια μηνύματα. Είναι αυτό μια ασφαλής ένδειξη ότι το πέρασμά του από τη δημόσια ζωή του τόπου συνοδεύτηκε με σημαντική παρακαταθήκη, που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο. Ανεξαρτήτως αν στέκεται κάποιος θετικά ή αρνητικά απέναντι στον απολογισμό της θητείας του στη διακυβέρνηση της χώρας, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει κομβικά ορόσημα, τα οποία άλλαξαν τη μορφή της Ελλάδας, την πορεία της σε σχέση με την Ευρώπη και, ταυτόχρονα, ήρθαν να απαντήσουν στο αίτημα για πολιτική ενηλικίωση της Μεταπολίτευσης, μέσα από ένα διαφορετικό πολιτικό υπόδειγμα, ορατά διακριτό από τον ισοπεδωτικό λαϊκισμό.
Ο Κώστας Σημίτης κατάφερε να κερδίσει πρώτα την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια δύο πρωθυπουργικές θητείες με ένα πολιτικό αφήγημα που έδειχνε ξένο κατ’ αρχήν προς το DNA του κόμματός του. Εδειξε, ωστόσο, σε εκείνη τη χρονική συγκυρία να ταυτίζεται η επιλογή του να μιλήσει για εκσυγχρονισμό, για διαρθρωτικές αλλαγές, για μετασχηματισμό της χώρας σε επίπεδο υποδομών, με ένα αντίστοιχο αίτημα της κοινωνικής βάσης, με την επιθυμία σημαντικής μερίδας του πληθυσμού της χώρας να δει την Ελλάδα να επιτυγχάνει ένα ποιοτικό άλμα, μια αλλαγή ταχύτητας στην πορεία της. Η δημόσια παρουσία του, επίσης, φάνηκε να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ένα διαφορετικό υπόδειγμα ηγεσίας, μακριά από την άκρατη και άκριτη προσωπολατρία.
Η ιστορία δεν γράφεται με «αν», ωστόσο πιθανότατα η πορεία της χώρας θα ήταν διαφορετική αν δεν υπήρχε η δική του, προσωπική προσήλωση και δέσμευση στην εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων. Δεν σημαίνει αυτό ότι όλα έγιναν σωστά, ούτε ότι η θητεία του στη διακυβέρνηση της χώρας δεν έχει αμφιλεγόμενα σημεία ή επιλογές που επιδέχονται κριτική. Η υποχώρηση στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στη μεγάλη εικόνα, όμως, το πρόσημο είναι θετικό.
