Κάποτε η τεχνητή νοημοσύνη θα παίρνει αποφάσεις πριν από εμάς για εμάς, όπως ακριβώς έλεγε μια παλιά διαφήμιση. Προς το παρόν, όμως, οι εφαρμογές της είναι μάλλον βοηθητικές και υποστηρικτικές για να πάρει ο άνθρωπος τις αποφάσεις, αφού ακόμα κάποιες απαντήσεις που δίνει το ChatGPT είναι εντελώς λάθος. Γι’ αυτό εξάλλου οι Αμερικανοί που πιλοτικά μελετούσαν να επιτρέψουν στην τεχνητή νοημοσύνη να παίρνει αποφάσεις αρχικού σταδίου για την πιθανή εκτόξευση ενός πυρηνικού όπλου – απάντηση σε πιθανή ρωσική επίθεση «πρώτου χτυπήματος», αναγκάστηκαν να κάνουν στροφή 180 μοιρών. Είδαν ότι το σύστημα σήμαινε συναγερμό με το παραμικρό και έπαιρνε πολύ συχνά βεβιασμένες αποφάσεις ανακαλύπτοντας επιθέσεις εκεί που δεν υπήρχαν, εκκινώντας ακόμα και διαδικασία αντίστροφης μέτρησης για την εκτόξευση κάποιου πυραύλου.
Πολλές φορές μάλιστα η ανθρώπινη κρίση εξακολουθεί να είναι απολύτως απαραίτητη ιδιαίτερα αν μια απόφαση δεν χρειάζεται μόνο μαθηματική ανάλυση. Θυμάμαι μια ομιλία που είχε κάνει πριν από χρόνια στην Αθήνα ο διάσημος σήμερα Κρίστιαν Χόρνερ, επικεφαλής της ομάδας F1 της Ρεντ Μπουλ, προσπαθώντας να εξηγήσει στο ακροατήριό του (κυρίως επιχειρηματίες και μάνατζερ) πώς ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να είναι πιο μπροστά από τις μηχανές.
Την ημέρα, λοιπόν, ενός πολύ σημαντικού αγώνα οι ομάδες της F1 προσπαθούσαν να μαντέψουν αν τελικά ο συννεφιασμένος ουρανός που επικρατούσε στην περιοχή του αγώνα θα φέρει βροχή και πότε. Για τους αμύητους, η βρεγμένη πίστα υποχρεώνει τα αυτοκίνητα να φορέσουν λάστιχα βροχής που έχουν καλύτερη πρόσφυση στο βρεγμένο οδόστρωμα αλλά είναι πολύ αργά στη στεγνή πίστα.
Ανάμεσα στους τοπικούς εργαζόμενους για την ομάδα ήταν και ένας ηλικιωμένος Γάλλος. Με το που άκουσε τους προβληματισμούς για τη βροχή, πετάχτηκε και μίλησε στον Χόρνερ με μεγάλη σιγουριά. «Ζω εδώ όλη μου τη ζωή και γνωρίζω πως όταν φυσάει βοριάς και εμφανιστούν σύννεφα, όπως τώρα, πάνω από το αντικρινό βουνό τότε σε μία ώρα περίπου αρχίζει να βρέχει». Αντίθετα, τα μηχανήματα και οι μετεωρολόγοι της ομάδας «έβλεπαν» ότι η βροχή θα έρθει πολύ νωρίτερα.
Ο Χόρνερ πήρε το ρίσκο και βασίστηκε στην πρόβλεψη του ντόπιου. Ξεκίνησε τον αγώνα με λάστιχα για στεγνό οδόστρωμα –όταν οι αντίπαλοι ξεκίνησαν με λάστιχα βροχής– και τα αυτοκίνητά του έφυγαν πολύ μπροστά στη στεγνή πίστα. Ετσι πέτυχε απόσταση ασφαλείας από τους αντιπάλους, κι όταν αργότερα προς το μέσον του αγώνα άρχισε να βρέχει (όπως είχε προβλέψει ο ντόπιος), άλλαξε τάχιστα σε ελαστικά βροχής και τα αυτοκίνητά του τερμάτισαν πρώτα.
Αντίθετα από τον Χόρνερ ο καπετάνιος του 56μετρου «Bayesian», που χτυπήθηκε τον Αύγουστο από υδροστρόβιλο στο Παλέρμο και βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά, οδηγώντας στον θάνατο έξι από τους επιβάτες του, δεν βασίστηκε στις εκτιμήσεις των μετεωρολόγων και πήρε λάθος απόφαση. Παρά τη σφοδρή καταιγίδα που προέβλεπαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί εκείνος βασίστηκε στην διαίσθησή του και στη σιγουριά που του προσέφερε το υπερσύγχρονο ιστιοπλοϊκό του – ένα θαύμα της ναυπηγικής τέχνης, περίφημο για την ανθεκτικότητά του έναντι «παντός καιρού». Γι’ αυτό δεν πήρε κανένα σοβαρό μέτρο προφύλαξης. Δεν κατέβασε καν την καρίνα του σκάφους στο μέγιστο βάθος της για να ενισχύσει την ευστάθειά του στον καιρό, ούτε καν προνόησε ότι μία τέτοια νύχτα σφοδρής καταιγίδας θα έπρεπε να παραμείνει ξύπνιος μαζί με το πλήρωμα, σε κατάσταση επιφυλακής. «Δεν το είδα να ‘ρχεται», είπε μετά τη βύθιση του γιγαντιαίου Perini o 52χρονος εμπειρότατος καπετάνιος.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι βέβαιο ότι θα συμβούλευε τον καπετάνιο να πάρει όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα που αγνόησε και θα προλάβαινε το ναυάγιο. Από την άλλη στην περίπτωση του αγώνα της F1 είναι πολύ πιθανόν το ΑΙ να βασιζόταν στα μετεωρολογικά μοντέλα αγνοώντας τις προβλέψεις ενός ντόπιου.
Δεν ξέρουμε πώς θα μεταμορφωθεί η τεχνητή νοημοσύνη σε λίγα χρόνια. Προς το παρόν θυμίζει Σταρ Τρεκ. Οποιος βρίσκεται στην ηλικία μου θα θυμάται το «Διαστημόπλοιο Εντερπράιζ». Κορυφαίος ήρωας της τηλεοπτικής σειράς ήταν ο Δόκτωρ Σποκ. Ο αγέλαστος αξιωματικός γέφυρας με τα μυτερά αυτιά από τον πλανήτη Βόλκαν, που έδινε τις συμβουλές του βασιζόμενος στην τετράγωνη μαθηματική λογική του. Κάτι δηλαδή σαν το σημερινό ΑΙ. Τις τελικές αποφάσεις, όμως, τις έπαιρνε ο γήινος κυβερνήτης του διαστημοπλοίου που συχνά αγνοούσε τις προτάσεις λογικής του Σποκ. Πρέπει να σκέφτεσαι out of the box για να είσαι ο Κάπτεν Κερκ.
