Είναι πραγματικά πολύ κρίμα που τα παιδιά και τα εγγόνια του τελευταίου βασιλέα Κωνσταντίνου Β΄ παραμένουν εγκλωβισμένα στις δικές του αντιλήψεις, όπως έδειξαν πανηγυρικά με την επιλογή του δήθεν ελληνικού επωνύμου τους. Για την κυβέρνηση, όμως, αποτελεί ολίσθημα το ότι συναίνεσε στη συγκεκριμένη επιλογή και μάλιστα τη μεθόδευσε με τρόπο που απέκλειε έγκαιρο δημόσιο διάλογο. Ενώ το θέμα είχε συμφωνηθεί, όπως φαίνεται, από τον Σεπτέμβριο, μόλις έγινε γνωστό έκλεισε με αστραπιαία ταχύτητα (ΦΕΚ Β΄ 7035/20-12-24). Πού να προλάβει να διαβάσει ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών τις εύλογες υποδείξεις του Νίκου Αλιβιζάτου («Κ», 22/12/2024)!
Για να κατανοήσουμε και να αξιολογήσουμε όσα έγιναν, χρειάζεται να ανατρέξουμε στις αντιλήψεις που εξέφραζε ο τελευταίος βασιλέας και κληρονόμησαν, καθώς φαίνεται, οι απόγονοί του. Η πεισματική άρνησή του να αποκτήσει κανονικό επώνυμο, ως Ελληνας πολίτης, στηριζόταν στον παιδαριώδη ισχυρισμό ότι τάχα οι βασιλείς δεν έχουν επώνυμο και ότι αρκεί να ονομάζεται «βασιλεύς Κωνσταντίνος».
«Δεν έχω επώνυμο. Η οικογένειά μου δεν έχει επώνυμο. … Η οικογένειά μου προέρχεται από τη Δανία και η δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο. Το Glücksburg δεν ήταν επώνυμο, αλλά το όνομα μιας πόλης». Αυτά δήλωνε ο τελευταίος Κωνσταντίνος στον Αλέξη Παπαχελά.
Ησαν αυτά παιδιάστικες κουτοπονηριές και πείσματα; Ησαν μήπως δείγματα της αβυσσαλέας αμάθειας που επέδειξε για την ιστορία της οικογένειάς του (βλ. άρθρο μου στην «Κ» 18-6-2016); Αγνοούσε ότι η βρετανική βασιλική οικογένεια ονομάζεται Windsor, από το ομώνυμο κάστρο; Αγνοούσε ότι έχουν επώνυμο οι οικογένειες των Αψβούργων, των Χοεντσόλερν, των Βίττελσμπαχ, των Ρομανώφ, των Βουρβώνων;
Μερικά μάλιστα από αυτά τα επώνυμα προέρχονται από συγκεκριμένους τόπους και κάστρα, ακριβώς όπως το Glücksburg. Τόπος και κάστρο είναι όχι μόνο το Windsor, αλλά και το Habsburg και το Hohenzollern και το Wittelsbach. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, δεν πρόκειται απλώς για τόπο καταγωγής (όπως νομίζουν μερικοί). Πρόκειται για την αρχική οχυρή έδρα μιας οικογένειας ευγενών φεουδαρχών, που αργότερα «προβιβάστηκαν» σε βασιλείς.
Οτι η δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο υποστήριξαν πεισματικά (και συνεχίζουν να υποστηρίζουν) οι γιοι του Κωνσταντίνου Β΄. Το δέχτηκε η εξυπηρετική κυβέρνηση και με αυτό το σκεπτικό προέκυψε το επώνυμο που συμφωνήθηκε. Πρόκειται όμως για χονδροειδές ψέμα.
Το 1975 εκδόθηκε στην Κοπεγχάγη στα δανέζικα από τον εκδοτικό οίκο Forum το δίτομο έργο του Bo Bramsen για τα 150 χρόνια του «Οίκου των Glücksbοrg» («Huset Glücksborg i 150 år, 1825 6. juli-1975»). Στον δεύτερο τόμο υπάρχουν κεφάλαια για δύο βασιλείς άλλων χωρών: τον Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας και τον Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας, αφού ήσαν και οι δύο Glücksbοrg (στη δανέζικη μορφή του ονόματος).
Εξάλλου, για τον εορτασμό της συμπλήρωσης 150 χρόνων από τότε που πήρε τον θρόνο της Δανίας ο Οίκος των Glücksburg («the House of Glücksburg»), η βασίλισσα Μαργκρέτε Β΄ είχε παραγγείλει ζωγραφικό πίνακα που απεικόνιζε την ίδια με την οικογένειά της (βλ. «The Independent» 26/11/2013).
Τέλος, με αφορμή τον θάνατο του Κωνσταντίνου Β΄, ο γνωστός στην Ελλάδα Δανός καθηγητής Mogens Pelt δημοσίευσε στο περιοδικό της Βασιλικής Δανικής Ακαδημίας ένα άρθρο με τίτλο «Η ελληνική μοναρχία υπό τον Οίκο των Glücksborg» (Det græske monarki under Huset Glücksborg).
Φαντάζομαι ότι δεν απαιτούνται και άλλες αποδείξεις για την ύπαρξη οικογενειακού επωνύμου. Δεν χρειαζόταν όμως να στηριχθεί όλη αυτή η ρύθμιση σε τόσο χονδροειδές ψέμα. Υπάρχουν πολλοί Ελληνες με γερμανικά ονόματα που περνούν πλέον απαρατήρητα (Φιξ, Εβερτ, Χορν, Σρόιτερ). Θα μπορούσε άλλωστε να βρεθεί ακραιφνώς ελληνικό όνομα και πολλά έχουν προταθεί αυτές τις μέρες – κατόπιν εορτής.
Η κυβέρνηση έκανε ένα «ρουσφέτι» προσδοκώντας ασφαλώς κάποιο όφελος μεταξύ των ποικίλων νοσταλγών της βασιλείας. Αλλά είναι ψέμα ότι η συγκεκριμένη επιλογή επωνύμου υπηρετεί τάχα την οριστική ένταξη των ωφελουμένων στους Ελληνες πολίτες. Στην Ελλάδα και γενικότερα σε ελληνικά αυτιά, το γλωσσικό έκτρωμα «Ντε Γκρες» δεν θα πάψει ποτέ να ακούγεται ξένο. Αυτό όμως που φαίνεται ότι τους ενδιαφέρει περισσότερο είναι πώς θα ακούγεται στο εξωτερικό. Η ενδεχόμενη μεταγραφή «Paul De Grèce» επιτρέπει να καμαρώνεις στο εξωτερικό, διαφημίζοντας εσαεί τη βασιλική σου καταγωγή.
Θα δεήσουν λοιπόν να μας πουν επιτέλους οι υπεύθυνοι πώς ακριβώς θα γίνει η μεταγραφή με λατινικούς χαρακτήρες στα διαβατήρια και τις ταυτότητες; Τελικά «De Grèce» (με ή χωρίς τόνο) ή κάτι σαν «Nte Gkres», όπως θα ίσχυε για μας τους «κοινούς θνητούς»;
*Πιο πρόσφατο βιβλίο του καθηγητή Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου είναι το «Αινίγματα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας», που μόλις κυκλοφόρησε.
