Στα χρόνια της ακραίας διασυνδεσιμότητας –όπου ό,τι συμβεί μπορεί να γίνει γνωστό σε όλον τον πλανήτη, αλλά και να αφήσει αδιάφορους τους περισσότερους– είναι δύσκολο να συμβιβάσουμε το μήνυμα των Χριστουγέννων με τη χρόνια μοναξιά που πλήττει τις κοινωνίες μας, κυρίως τους νέους. Αυτές τις ημέρες που συγγενείς και φίλοι μαζεύονται σε στολισμένους χώρους για να γιορτάσουν το μήνυμα της ελπίδας και της ανανέωσης που συμβολίζουν η γέννηση του Χριστού και το γύρισμα του χρόνου, πολλοί που ζουν μόνοι, πολλοί που βρίσκονται μακριά από τις εστίες και τους αγαπημένους τους θα έχουν μόνη συντροφιά της μοναξιάς τον πόνο.
Ομως, μοναξιά αισθάνονται και πολλοί που βρίσκονται μέσα σε κόσμο, σε οικογενειακά τραπέζια και δημόσιες συγκεντρώσεις. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μόνος για να νιώθει τη στέρηση της συντροφιάς ή την απουσία του νοήματος σε ό,τι κάνει. Τα τελευταία χρόνια, όλοι βρεθήκαμε μπροστά στο ταρακούνημα της πανδημίας, αντιμετωπίζουμε οικονομική δυσχέρεια και υψηλές τιμές, την κλιματική κρίση, τον πόλεμο στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Ολοένα μεγαλύτερη είναι η αίσθηση ότι ουδεμία κυβέρνηση, ουδεμία δύναμη είναι ικανή να διαχειριστεί τις απειλές.
Η αβεβαιότητα και η αίσθηση ότι οι μεταξύ μας σχέσεις δεν ανταποκρίνονται σε αυτά που ελπίζαμε από τη ζωή μπορούν να οδηγήσουν στην απάθεια και στη μοναξιά. Και αυτό φαίνεται έντονα στους νέους. Πρόσφατη έρευνα του γερμανικού ιδρύματος Μπέρτελσμαν (Bertelsmann) κατέδειξε ότι γύρω στο 57% των Ευρωπαίων ηλικίας 18-35 ετών αισθάνονται μοναξιά (από ήπια έως σοβαρή). Το ποσοστό είναι αυξημένο από τα χρόνια της πανδημίας και είναι υψηλότερο απ’ ό,τι μεταξύ ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας (το όχι ευκαταφρόνητο 47%).
Μεταξύ των νέων, όσο χαμηλότερο το επίπεδο εκπαίδευσης τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος της μοναξιάς, σημείωσε η έρευνα. Η Ελλάδα δεν ήταν μεταξύ των χωρών που «μετείχαν» στην έρευνα. Ομως, πανευρωπαϊκή έρευνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2021-22 βρήκε ότι οι Ελληνες ήταν μεταξύ των λαών με το υψηλότερο ποσοστό «σοβαρής μοναξιάς», με ποσοστό πάνω από 15%, μαζί με την Ιρλανδία, τη Βουλγαρία και το Λουξεμβούργο. Σε έρευνα που εντάσσεται στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα για την υγεία των παιδιών σχολικής ηλικίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που δημοσιεύθηκε πέρυσι, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ) βρήκε ότι το 17,1% των Ελλήνων εφήβων αισθάνεται μοναξιά.
Η Ε.Ε., ο ΠΟΥ, το ΕΠΙΨΥ, διάφορα ιδρύματα και δημοσκοπήσεις περιγράφουν το πρόβλημα, αναζητούν τις αιτίες της μοναξιάς και προτείνουν λύσεις. Ολα αυτά είναι πολύτιμα. Η μοναξιά, όμως, είναι υπόθεση όλων. Εάν δεν πάσχουμε οι ίδιοι, γνωρίζουμε κάποιον κοντά μας που βασανίζεται. Και δεν χρειάζονται μελέτες για να κατανοήσουμε ότι αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δούμε, να ακούσουμε ο ένας τον άλλον με καλοσύνη και ενδιαφέρον. Να κινητοποιήσουμε αδρανείς συνδέσμους μεταξύ μας, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό μας.
