Το τέλος κάθε χρόνου είναι πολλές φορές ευκαιρία αναστοχασμού, επανατοποθέτησης προτεραιοτήτων, σχεδίων. Το 2024 φεύγει παίρνοντας μαζί του μια συζήτηση η οποία ανήκε στις προηγούμενες γενιές και αφορά πολύ λιγότερο τους νέους, που καλούνται να ζήσουν σε μια χώρα με λυμένα τα ζητήματα δημοκρατίας και γενικού προσανατολισμού. Η χώρα είναι μια δημοκρατία σταθερά προσηλωμένη στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της.
Η μέχρι τώρα «προοικονομία» του 2025 είναι, πάντως, δηλωτική των προκλήσεων. Η Ελλάδα, όπως έχει δείξει σειρά χαμένων ευκαιριών αλλά και βαθιών κρίσεων από το 1981 και μετά, με πιο ουσιαστική τη χρεοκοπία του 2010, επένδυσε στον εκσυγχρονισμό και στην ευημερία, αλλά και στο ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο που ερχόταν από τις Βρυξέλλες. Οι Ελληνες παρέμειναν στραμμένοι με το βλέμμα επικεντρωμένο στη Δύση και αυτό φαίνεται και από τις εκατοντάδες χιλιάδες νέων που μετά το 2010 αποφάσισαν να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό, κυρίως στις χώρες του πυρήνα της Ε.Ε.
Το 2025 θα είναι μια χρονιά που η Ευρώπη θα βρεθεί υπό μεγαλύτερη και αμφίδρομη πίεση. Στο εσωτερικό, το σύστημα που εξασφάλιζε την ευημερία φαίνεται πως «εξεμέτρησε το ζην» του, με αποτέλεσμα οι κοινωνίες να στρέφονται σε ψευδεπίγραφους διασώστες ενός μοντέλου το οποίο απλώς δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται με τη σημερινή μορφή του. Την ίδια στιγμή η Ευρώπη αντιμετωπίζει ξανά ολόγυρα απειλές. Το δόγμα των απειλών και στις 360 μοίρες του χάρτη επιστρέφει. Η Ανατολή φλέγεται (Ουκρανία, Μέση Ανατολή), ο πλησίον Νότος είναι μια ασταθής πολιτική ζώνη, δίχως να υπολογίζονται τα εκατομμύρια Αφρικανών που επιθυμούν να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη, ενώ από τις 20 Ιανουαρίου και μετά στον Λευκό Οίκο θα επιστρέψει ένας πρόεδρος που θέλει να διαπραγματευτεί τη σχέση με τις Βρυξέλλες από το μηδέν. Η σχέση Ε.Ε. – ΗΠΑ, ανεξαρτήτως προέδρου, θα είναι στο εξής δύσκολη και θα χρειάζεται κατά καιρούς αναδιαμόρφωση.
Η Ε.Ε. είναι μια ένωση κρατών και ουσιαστικά αποτελεί αντανάκλαση της ισχύος των μερών της. Προκειμένου να καταφέρει να επιβιώσει και να ανταγωνιστεί τα «αρπακτικά» που έχουν συγκεντρωθεί γύρω της, χρειάζονται καταστατικές αλλαγές, επενδύσεις (πακέτο Ντράγκι) και κοινή Αμυνα. Τα φυσικά αντανακλαστικά των ευρωπαϊκών κοινωνιών τείνουν στη περιχαράκωση κάθε φορά που εμφανίζονται κίνδυνοι. Η Ελλάδα ήδη πρωτοστατεί στην προσπάθεια να γίνουν βήματα προς την αντίθετη κατεύθυνση, με όσες δυνάμεις διαθέτει. Ωστόσο, όλα θα κριθούν από το αν οι ηγεσίες Γερμανίας και Γαλλίας κατορθώσουν να πείσουν τους πολίτες τους για την ανάγκη να φτωχύνουν σήμερα, αν θέλουν να ζήσουν καλύτερα και με ασφάλεια αύριο. Δύσκολη εξίσωση.
