Ας ξεκινήσουμε από μια γενική, αλλά πολύτιμη παρατήρηση: τα κίνητρα του οικοδομικού κανονισμού, αυτά που προκάλεσαν τόσες συζητήσεις και αντιδράσεις, είναι αποτέλεσμα διαδοχικών νομοθετικών παρεμβάσεων του 2019-2021. Οι κυριότερες από αυτές θεσπίστηκαν το 2019 και το 2020 (νόμοι 4635/19 και 4759/20), καθώς προέβλεψαν τη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων που παρείχαν διαφορετικά άρθρα του ΝΟΚ. Οποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να διαβάσει κάποια από τις αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος που παρέπεμψαν την υπόθεση του ΝΟΚ στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας και στις οποίες απαριθμούνται λεπτομερώς οι αλλαγές στη νομοθεσία. Επομένως, τα κίνητρα του ΝΟΚ ήρθαν στη μορφή με την οποία προκάλεσαν προβλήματα με πρωτοβουλίες της παρούσας κυβέρνησης.
Επίσης, το υπουργείο Περιβάλλοντος ήταν που υποστήριξε σθεναρά τη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ όταν ξεκίνησαν οι αντιδράσεις. Και οι αντιδράσεις δεν ήρθαν τόσο αργά: το δημοτικό συμβούλιο Παπάγου – Χολαργού υπέδειξε πρώτο το θέμα ήδη από το 2021, ενώ το 2022 ο Δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού έγινε ο πρώτος που απαγόρευσε στην πολεοδομία του την έκδοση οικοδομικών αδειών που χρησιμοποιούν τα εν λόγω κίνητρα.
Ολο αυτό το διάστημα το υπουργείο επέμεινε σθεναρά στην υπεράσπιση των ρυθμίσεων που το ίδιο θέσπισε. Ηδη από το τέλος του 2021 το υπουργείο εξέδιδε εγκυκλίους με τις οποίες υποστήριζε «οριζόντια» εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ. Επιχειρώντας να σταματήσει τις αντιδράσεις, εξαίρεσε με νομοθετική ρύθμιση τις δημοτικές ενότητες Ψυχικού, Φιλοθέης και Εκάλης από την εφαρμογή των κινήτρων.
Οταν ο ένας μετά τον άλλον οι δήμοι με υψηλότερες αξίες γης και αραιότερη δόμηση (που βρέθηκαν στο «στόχαστρο» του real estate ως πιο πρόσφοροι για την εφαρμογή των κινήτρων) άρχισαν να απαγορεύουν τα bonus ή να προσφεύγουν στα δικαστήρια, το υπουργείο και πάλι υποστήριξε σθεναρά τη συνέχιση εφαρμογής του ΝΟΚ. Οταν οι δήμοι ζήτησαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος να ανασταλεί η έκδοση οικοδομικών αδειών με βάση τα κίνητρα του ΝΟΚ μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος απάντησε αρνητικά. Τελικά, τη φετινή άνοιξη περιόρισε με νομοθετική ρύθμιση τη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων.
Γιατί έχουν σημασία όλα αυτά; Γιατί το υπουργείο Περιβάλλοντος φέρει ακέραιη την ευθύνη για το αδιέξοδο. Αν δεν είχε επιτρέψει τη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων και αν δεν θεωρούσε καθήκον του να ευνοήσει το επιπρόσθετο κέρδος των κατασκευαστών κατοικιών, θα τους είχε προστατεύσει αντί σήμερα… να τους δίνει πλατφόρμες για να εκφράσουν τα παράπονά τους από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η ιστορία αυτής της υπόθεσης δεν αλλάζει με δελτία Τύπου και επικοινωνιακές τακτικές.
