«Αυτά που είδα σήμερα… είναι όλα προς τα κάτω». Παλιά Αθηναία, κάτοικος όπως τόσοι ακόμη των προαστίων της πρωτεύουσας, «κατέβηκε» στην Αθήνα για μια υποχρέωση. Από την Κηφισιά πήρε τον ηλεκτρικό, βγήκε στην Ομόνοια και από εκεί περπάτησε στο κέντρο. Σταδίου, Αιόλου, Ερμού, Βουλής, πάλι Σταδίου, Αμερικής. Κατάκοπη αλλά ικανοποιημένη, είχε απελευθερώσει πλήθος αναμνήσεων και είχε οδηγηθεί στη μοιραία σύγκριση. «Λυπήθηκα πολύ για την Αθήνα…», σχολίασε και ένιωσα ότι δεν ήταν μόνον η νοσταλγία η αιτία για την πικρή διαπίστωση.
Οι πόλεις αλλάζουν και η Αθήνα έχει γίνει καλύτερη σε πολλά, αλλά δυστυχώς έχει κατρακυλήσει σε περισσότερα. Και δεν μιλώ μόνο για τα πεζοδρόμια, την καθαριότητα, τη γενική αίσθηση ανομίας. Μιλώ περισσότερο για τη γενική εντύπωση της οικονομίας και του πολιτισμού, όπως αυτή αποτυπώνεται στις όψεις των κτιρίων και στη φύση των καταστημάτων. Η οικονομία αντανακλάται στην πόλη. Και είναι σαφές ότι αυτό που άρχισε να συμβαίνει διεθνώς ήδη από τη δεκαετία του ’80, με την εξάλειψη της μικροεπιχειρηματικότητας και των οικογενειακών επιχειρήσεων, άλλαξε την όψη των εμπορικών κέντρων σε όλες τις πόλεις του κόσμου. Στην Αθήνα, η κρίση της δεκαετίας του 2010 εξαθλίωσε περαιτέρω την όψη της πόλης. Η κρίση επιμένει στη γενική ατμόσφαιρα της Αθήνας ιδίως στο τμήμα κάτω από την Ομήρου (ναι, από τόσο ψηλά!).
Η γοητεία των εμπορικών δρόμων κάτω από το Σύνταγμα (Νίκης, Βουλής, κ.λπ.), καθώς και η οδός Σταδίου με τα πολλά καταστήματα (όλα αναγνωρίσιμα και οικεία) έχει χαθεί για πάντα. Εχει εγκατασταθεί ένας άλλος κόσμος, περισσότερο αδιάφορος για τις πολλές ψηφίδες του αστικού πολιτισμού. Από την Ομόνοια ανεβαίνοντας προς Σύνταγμα (παρά τις 3-4 μεγάλες επενδύσεις σε εξέλιξη) έχει κανείς την αίσθηση ότι αυτή η πόλη έχει βγει από πόλεμο.
Να μιλήσει κανείς για το επί 44 έτη αίσχος της γωνίας του Κατράντζου, Σταδίου και Αιόλου; Για την ατμόσφαιρα εξαθλίωσης γύρω από το παλιό πολυκατάστημα Athénée; Για τα πολλά, αποκρουστικά πλέον, κτίρια της ανοικοδόμησης κατά μήκος των κεντρικών δρόμων που στέκουν ρυπαρά και γκρίζα; Η μνήμη της αστικής Αθήνας έχει εξασθενήσει. Εχει γίνει υποσημείωση σε μια νέα συνθήκη όπου ο πολίτης είναι αόρατος. Η Αθήνα έχει μείνει πίσω, και ας χαιρόμαστε με όσα λίγα καλά γίνονται ή θα γίνουν.
