Οι Αμερικανοί προσήλθαν στις κάλπες σε ένα περιβάλλον οργής και πλήρους απαξίωσης της «άλλης πλευράς», που έφθανε στα όρια του μίσους.
Για τους ψηφοφόρους του Ντόναλντ Τραμπ τα κύρια ζητήματα που τους απασχολούσαν ήταν η οικονομία και η μετανάστευση, ενώ για αυτούς της Κάμαλα Χαρις η διασφάλιση της δημοκρατίας και το δικαίωμα στην άμβλωση. Ακόμη και στις προτεραιότητες, δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα διαμορφωθεί η «επόμενη ημέρα» και πόσο διχαστικό θα είναι το περιβάλλον μετά την επανεκλογή του τέως προέδρου, καθώς οι «γέφυρες» είναι ελάχιστες, αν και είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζονται σήμερα περισσότερο από ποτέ. Αλλά κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να τις κτίσει.
Αυτοί που ήταν και είναι διατεθειμένοι να ακούσουν και τις δύο πλευρές είναι ελάχιστοι και το έργο τους εξαιρετικά δύσκολο. Αλλά μόνον αυτοί μπορούν να αποτρέψουν την περαιτέρω διολίσθηση στην άβυσσο. Χρειάζονται περισσότερες αντικειμενικές φωνές, λιγότερος δογματισμός και δαιμονοποίηση της άλλης πλευράς. Και αυτό αφορά και τους μεν και τους δε.
Χρειάζονται περισσότερες αντικειμενικές φωνές, λιγότερος δογματισμός και δαιμονοποίηση της άλλης πλευράς· και αυτό αφορά και τους μεν και τους δε.
Μένει να φανεί αν με την εκ νέου ανάληψη της προεδρίας, ο Τραμπ θα επιλέξει μια λιγότερο συγκρουσιακή προσέγγιση. Αν θα ερμηνεύσει τη μεγάλη νίκη του ως αφετηρία για μια διαδικασία πλήρους απαξίωσης της «άλλης» Αμερικής, ή αν, από θέση ισχύος πλέον, θα επιδιώξει την, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, συνεργασία, εκπέμποντας κάποια αίσθηση ενότητας, έστω και με τον τρόπο και στον βαθμό που αυτός την εννοεί.
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις από το προηγούμενο διάστημα δεν γεννούν αισιοδοξία, καθώς δεν είδαμε καμία πρόθεση κατανόησης της άλλης προσέγγισης και κατ’ επέκταση κάποια προθυμία για αναζήτηση κοινώς αποδεκτών συμβιβασμών στα πολλά και σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αμερική.
Πολλοί φιλελεύθεροι άνθρωποι στην Αμερική, όπως και στην Ευρώπη και αλλού, θεωρούσαν την εξίσωση απλή. Αλλά δεν ήταν και δεν είναι. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Αυτή είναι μια απλουστευτική και εύκολη απάντηση που προέρχεται ουσιαστικά από μια εν πολλοίς κοινωνική ελίτ, η οποία αγνοεί πολλές παραμέτρους που προβληματίζουν, ενοχλούν ή και φοβίζουν σημαντικά τμήματα της κοινωνίας.
Και η απάντηση δεν μπορεί να είναι η υπερβολική πολιτική ορθότητα και μάλιστα συχνά από ένα τμήμα της κοινωνίας οικονομικά εύπορο, το οποίο απολαμβάνει πολλά από αυτά που η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών στερείται.
Πίσω από την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ υπάρχει η διογκούμενη κοινωνική αποξένωση. Ακόμη και αυτοί που διαφωνούν ή εξεπλάγησαν για το πώς εκφράσθηκε αυτή στην κάλπη, καλούνται να την αναγνωρίσουν και να πείσουν ότι αναζητούν λύσεις στα μεγάλα και στα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας και να διαμορφώσουν ανάλογα τις προτεραιότητές τους.
