Εδώ και μέρες διαβάζω πόσο ανόητοι είναι οι οπαδοί του Τραμπ. Χαζά άτομα. «Χαμηλής μόρφωσης». Φοράνε αυτά τα κόκκινα καπέλα, συμμετέχουν σε λέσχες ανάγνωσης Βίβλου. Δεν έχουν πανεπιστημιακά πτυχία. Εν τω μεταξύ, αρκούσε μόνο να κοιτάξει κανείς, όπως έγραφα τη Δευτέρα, το youtube και τα δημοφιλή αμερικανικά πόντκαστ. Το κοινό είχε λάβει τις αποφάσεις του. Οσοι ήθελαν να στείλουν μήνυμα πως «φυσάει κόντρα» θα ψήφιζαν τους κόκκινους.
Σήμερα είναι μια μέρα αυτοκριτικής στον απανταχού προοδευτικό χώρο με αφορμή την ήττα από τις δυνάμεις της αντίδρασης (και όχι της συντήρησης) στην Αμερική. Ισως είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούν τα κόμματα που διεκδικούν την ψήφο των απλών ανθρώπων πως κανείς δεν θέλει ν’ ακούει σαν μέσα από τηλεβόα όσα έχουν να πουν οι επικοινωνιολόγοι και οι στρατηγικοί σχεδιαστές και οι «ειδικοί» της «επικοινωνίας» για το πολιτικό «παιχνίδι» (αυτοί έτσι το βλέπουν). Οταν μιλούσε η Χάρις, ένιωθες ένα ολόκληρο επιτελείο να γρατσουνάει τα μολύβια από πίσω της. Ηταν σαν να την είχαν βάλει μπροστάρισσα (πρώτη γυναίκα κ.λπ.) και από πίσω να γύριζαν τα γρανάζια ψιλοπαρόμοιοι άνθρωποι μ’ αυτούς που γύριζαν τα γρανάζια τόσα χρόνια και που μέχρι πρότινος στήριζαν τον υπέργηρο Μπάιντεν, ο οποίος άφησε πίσω του ένα χάος για να ’ρθει να το καθαρίσει η γυναίκα (κλασική περίπτωση βλάβης). Η Χάρις είχε καθίσει καιρό στον πάγκο μιας ομάδας που έχανε και, όταν τη βάλανε στον αγώνα, την προέτρεψαν να μην είναι καν ζεστή.
Οι καλογυαλισμένες και στρωμένες πολιτικές θέσεις που μυρίζουν ακαδημαϊκίλα είναι πιο ντεμοντέ κι από τα στενά παντελόνια. Κι εδώ που τα λέμε, μπορεί να μην είναι καν θέσεις. Για παράδειγμα, δυσκολεύτηκα να καταλάβω τα οικονομικά της αντιπροέδρου, αυτό που άκουγα όταν τη ρωτούσαν για τη στεγαστική κρίση και την ακρίβεια, το κόστος των τροφίμων και τις εισοδηματικές δυσκολίες των ανθρώπων μακριά από τα κοσμοπολίτικα αστικά κέντρα, ήταν πως μεγάλωσε στη μεσαία τάξη. Συγκινητικό, αλλά πόσες φορές να τ’ ακούσεις;
Πόσες φορές να δεις την καλοσχεδιασμένη αφήγηση με αρχή, μέση και τέλος να αρθρώνεται; Πόσες φορές, σ’ έναν κατακερματισμένο, χαοτικό κόσμο, να σου απευθυνθούν «ειδικοί» των exit polls, παρατηρητές της ράβδου και της πίτας, πολιτικοί επιστήμονες κ.λπ. μ’ αυτό το υπολογισμένο πάθος που μπορούν να δείχνουν, αν πιεστούν αρκετά, όσοι περνούν τη μέρα τους με στατιστικές και δεδομένα; Το αντίπαλον δέος είχε κάτι σαν αψηφισιά.
Σοβαρά αγγλόφωνα περιοδικά έγραφαν πόσο ασύνταχτη και άλλα αντ’ άλλων ήταν η καμπάνια του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος αγνοώντας πως αυτό ακριβώς ήταν το δυνατό της σημείο. Η αίσθηση πως σου μιλάει η γειτόνισσα, η παραμυθού της γειτονιάς (όλ’ αυτά δεν τα λέω υποτιμητικά), κάποιος που σε βάζει πάνω από τους στρατηγικούς σχεδιαστές. Φυσικά ώσπου να πάρει την ψήφο σου και μετά να σε βάλει κάτω από τα δικά του συμφέροντα, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία που αρχίζει από Ιανουάριο.
Μεγάλη μερίδα των μέσων υπέστησαν πάλι πλήγμα αξιοπιστίας μ’ όλ’ αυτά. Είναι σαν να ’χουν ξεχάσει το γεγονός ότι τα νούμερα δεν μετράνε. Δεν νοιάζει τον κόσμο η στατιστική που δείχνει την οικονομία να «σκίζει». Δεν τον απασχολούν αναλύσεις με αριθμητική. Ο κόσμος ενδιαφέρεται για τις τιμές τον τροφίμων στους πάγκους. Και αν κάποιος καθηγητής δημοσιεύσει κάποια μελέτη που λέει πως είναι ανορθολογικό να αγωνιάς για την τιμή του αβοκάντο και όχι για την κλιματική κρίση, οι περισσότεροι άνθρωποι θ’ ανασηκώσουν αδιάφορα τον ώμο, γιατί αυτή είναι η ανθρώπινη φύση, φύση που συχνά αγνοείται στις «μελέτες».
Το ίδιο αγνοούνται και τα συναισθήματα. Παρόλο που μία σεξιστική θέαση των πραγμάτων θέλει τις γυναίκες να είναι συναισθηματικές, οι κόκκινοι έδειξαν περισσότερο συναίσθημα. Οι προοδευτικοί χώροι έχουν αφήσει τα συναισθήματα στη δεξιά και την ακροδεξιά. Ομως, οι απλοί άνθρωποι πάνε με το συναίσθημα, δεν πάνε με τη μελέτη, ψηφίζουν με την καρδιά και το στομάχι.
Αν ο λόγος είναι στεγνός, χωρίς λίπος, απιχνασμένος απ’ οτιδήποτε πραγματικά προσωπικό (γιατί πόσο προσωπική είναι πια μια ιστορία που έχει ειπωθεί δημόσια με τον ίδιο ακριβώς τρόπο 300 φορές;), δεν πείθει. Δυστυχώς, οι «πληβείοι», οι χωριάτες, οι επαρχιώτες, όσοι δεν μένουν στο λοφτ στο Μανχάταν κ.λπ. θέλουν δάκρυα και αίμα. Απ’ αυτούς τους ανθρώπους έχει πάρει διαζύγιο μεγάλη μερίδα του προοδευτικού κόσμου. Οταν πάει να τους απευθυνθεί η αμηχανία της είναι έκδηλη. Οταν χάνουν στον αριστερό και κεντρώο χώρο, αντί να υψώσουν μανίκι, υψώνουν το φρύδι.
Ο Τραμπ είναι μεγάλος αφηγητής, όπως έγραψα και τη Δευτέρα, αλλά αυτό δεν μπορείς να το δεις, εάν είσαι τυφλωμένος από το καλοεπεξεργασμένο σου μοντέλο που λέει πώς πρέπει να «επικοινωνεί» κανείς το μήνυμα. Οταν ο Τραμπ μιλάει χωρίς ειρμό και ξεφεύγοντας μέσα στα πέντε πρώτα λεπτά από την οθόνη που του λέει τα λόγια του, σαγηνεύει. Οταν αδιαφορεί δημοσίως για τους υπεύθυνους καμπάνιας, υπόσχεται μία επανάσταση του ανθρώπου απέναντι στην άψυχη, ψυχρή και υπολογισμένη διοίκηση. Οταν ο Βανς γράφει για τους χιλμπίληδες και γίνεται παγκοσμίως ευπώλητος στέλνει ένα σήμα πως καταλαβαίνει τους ριγμένους επαρχιώτες, πως δεν τους περιφρονεί.
Οταν μιλούσε η Χάρις είχες την αίσθηση μίας παροπλισμένης αρμάδας: ήταν συγκαταβατική, σαν να κατείχε το λεξιλόγιο της νομικής και της εισαγγελίας και να αισθανόταν πως οι απλοί άνθρωποι δεν θα το καταλάβουν, με αποτέλεσμα να μιλάει μ’ αυτές τις άψυχες εκφράσεις και να κολλάει υπερβολικά πολύ στον εαυτό της και στις ταυτότητες. Ομως δεν είμαστε ένα άθυρμα δεδομένων και ταυτοτήτων. Οι στρατηγικοί σχεδιαστές τής είπαν «πούλα τον εαυτό σου» ή ούτε καν αυτό, πούλα μια γυαλισμένη, λεία εκδοχή του εαυτού σου.
Εβαλε νερό στο κρασί της για πολλά πράγματα, για τη Γάζα δεν έλεγε τίποτα μέχρι πριν από δυο μέρες – φανερώνοντας πάλι πως η καμπάνια ήταν προϊόν υπολογισμού. Φρόντισε υπερβολικά πολύ να μην είναι η killjoy γυναίκα, δηλαδή η σοβαρή γυναίκα με εξουσία που, κατά το σεξιστικό στερεότυπο, «σκοτώνει τη χαρά». Πήγε τόσο μακριά αυτή η βαλίτσα με τη χαρά, που ο Γουόλς και η Χάρις εμφανίζονταν πια σαν κωμικό ντουέτο.
Οι τραμπικοί λαϊκιστές υποσχέθηκαν πως θα πέσουν οι τιμές, θα ’ρθουν δουλειές, όλα θα είναι beautiful. Χάιδεψαν τα κατώτερα ένστικτα του κόσμου, τον βαθιά εμπεδωμένο ρατσισμό, τη δυσπιστία απέναντι στις γυναίκες. Συμμάχησαν με τους λύκους της τεχνο-δυστοπίας που έχουν ήδη εποικίσει μέρος της σκέψης μας. Εταξαν καλύτερη οικονομία, εθνική υπερηφάνεια. Και κέρδισαν. Εχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Είναι κάτι που γίνεται σε περιόδους που ο κόσμος φοβάται για το ψωμί στο τραπέζι, ενώ ταυτόχρονα νιώθει προδομένος και εξαπατημένος. Μια χαρισματική προσωπικότητα εμφανίζεται, φυτεύει παράνοια, καλλιεργεί συναισθήματα και θερίζει εκλογικές νίκες.
