Σε λίγα εικοσιτετράωρα, όλοι θα επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε τις αιτίες του αποτελέσματος των αμερικανικών εκλογών. Πώς έγινε και κέρδισε με σχετική άνεση ο Τραμπ ή η Χάρις, ενώ έως το τέλος οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η μάχη ήταν εξαιρετικά αμφίρροπη; Ποιες ήταν οι αιτίες του ρεύματος υπέρ της αντιπροέδρου ή του τέως προέδρου; Εάν, από την άλλη, το αποτέλεσμα δεν κριθεί μέσα στη νύχτα της 5ης Νοεμβρίου και η διαδικασία οδηγηθεί στα δικαστήρια και στην αρένα των μέσων ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων, πώς θα ανταπεξέλθουν οι θεσμοί των ΗΠΑ; Πώς θα διαμορφωθεί η ήδη διχασμένη και καχύποπτη κοινωνία; Ολοι θα κρίνουμε το αποτέλεσμα με βάση αυτά που επιθυμούμε και αυτά που φοβούμαστε σχετικά με την επικράτηση του ενός ή του άλλου υποψηφίου, την ευρωστία της αμερικανικής δημοκρατίας και την πολιτική που θα ασκήσουν οι ΗΠΑ στον κόσμο.
Η υποψηφιότητα και μόνο του Τραμπ, πέρα από τις πολιτικές παραμέτρους της σύγκρουσης με τη Χάρις, εκπροσωπεί μια ουσιαστική ρήξη στην κοινωνία.
Η δική μου άποψη είναι ότι η υποψηφιότητα και μόνο του Τραμπ (πόσο μάλλον μια ενδεχόμενη νίκη του), πέρα από τις πολιτικές παραμέτρους της σύγκρουσης με τη Χάρις, εκπροσωπεί μια ουσιαστική ρήξη στην κοινωνία: η διαμάχη μεταξύ αυτών που θέλουν τα πράγματα όπως τα θέλουν, όπως τους βολεύουν, όπως έχουν συνηθίσει, και αυτών που βλέπουν ότι πολύπλοκα προβλήματα απαιτούν πολύπλοκες λύσεις και συλλογική προσπάθεια. Οι πρώτοι δεν λογαριάζουν το συλλογικό κόστος της συμπεριφοράς τους (ο Τραμπ, το σύμβολο/ίνδαλμά τους, δεν λογαριάζει κανέναν εκτός από τον εαυτό του), οι δεύτεροι δεν λογαριάζουν επαρκώς τις αντιδράσεις όσων πιστεύουν ότι αυτοί πληρώνουν το κόστος της κοινωνικής προόδου. Στη βάση αυτής της σύγκρουσης (καθώς δεν πρόκειται πλέον μόνο για ιδεολογική διαφορά) βρίσκεται ο μύθος του «υπερήφανου μοναχικού» δημιουργού που πρέπει να βρίσκεται σε επιφυλακή συνεχώς εναντίον όσων θέλουν να του στερήσουν αυτά που του ανήκουν. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η έχθρα του Τραμπ και άλλων εναντίον του συστήματος Obamacare, που επέκτεινε την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε εκατομμύρια ανασφάλιστους πολίτες. Αυτή η νοοτροπία θεωρεί τη μέριμνα για τους ασθενέστερους κλοπή εις βάρος των υπολοίπων, όχι συστατικό μιας πιο δίκαιης και, συνεπώς, πιο ήσυχης κοινωνίας. Γι’ αυτό ο Τραμπ επιμένει όχι σε ζητήματα πολιτικής αλλά στην εκμετάλλευση της αντιπάθειας των οπαδών του για τους αντιπάλους του (τους «άγρυπνους» της πολιτικής ορθότητας, τα μέλη της πολιτικής και δημοσιογραφικής ελίτ, τους μετανάστες, τους Κινέζους, τους Ευρωπαίους κ.ά.) οι οποίοι υποτίθεται ότι θέλουν να τους στερήσουν τις περιουσίες, τις δουλειές, την ίδια τους τη ζωή. Γι’ αυτούς, ο Τραμπ έχει το αλάνθαστο. Ο,τι κι αν πει, ό,τι κι αν κάνει. Εκ φύσεως, θέλουν να συντρίψουν τον εχθρό. Οι δε Δημοκρατικοί διυλίζουν τον κώνωπα στην επιδίωξη της ουτοπίας, και έτσι διχάζονται συνεχώς, παραδίδοντας την εξουσία σε αυτούς που δεν συμμερίζονται καμία από τις ευαισθησίες τους. Παράδειγμα: όσοι δεν θα ψηφίσουν Χάρις επειδή η κυβέρνηση Μπάιντεν αδυνατεί να σταματήσει την ισοπέδωση της Γάζας, ενισχύουν τον Τραμπ, που ενθαρρύνει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να κάνει ό,τι θέλει.
Ο Τραμπ εκφράζει την αντίθεση, η Χάρις τη σύνθεση στην πολιτική και στην κοινωνία. Αυτός καλλιεργεί τη ρήξη μεταξύ ομάδων, για να ενισχύσει τη θέση του με τους «δικούς του», αυτή εκφράζει την αργή αλλά σταθερή εξέλιξη μιας κοινωνίας που επέτρεψε σε γυναίκα, κόρη μεταναστών, να διεκδικήσει την προεδρία της υπερδύναμης. Το φαινόμενο Τραμπ είναι μάχη οπισθοφυλακής, η υποψηφιότητα Χάρις η έκφραση του σήμερα και επένδυση στο μέλλον. Είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς ποια πλευρά θα επικρατήσει την Τρίτη, και πού θα οδηγήσει αυτό.
