Την ώρα που ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναζητεί στήριξη για το «σχέδιο νίκης» του, οι κρατούντες στις δυτικές πρωτεύουσες τείνουν να συνειδητοποιήσουν ότι η πολιτική τους στο Ουκρανικό πρέπει να εξελιχθεί. Στο κρίσιμο επόμενο βήμα, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να δεσμευθεί στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, το οποίο θα εγγυηθεί την ασφάλεια των περιοχών που ελέγχει το Κίεβο.
Αυτό είναι γνωστό ως «Δυτικογερμανική» λύση, ενώ είναι χρήσιμο να επισημάνουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές με εκείνο της Γερμανίας μετά το 1945. Η Γερμανία χωρίστηκε σε ζώνες κατοχής επειδή ξεκίνησε τον πόλεμο. Η Ουκρανία θα διχοτομηθεί επειδή η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο. Οι σημαντικότεροι εγκληματίες πολέμου της Γερμανίας δικάστηκαν στη Νυρεμβέργη. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και οι συνεργοί του δεν αναμένεται να καθίσουν στο εδώλιο στο άμεσο μέλλον. Η ιστορική αφετηρία και το ηθικό ισοζύγιο δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικά.
Η Γερμανία χωρίστηκε σε διακριτές γεωγραφικές ζώνες, που συμφωνήθηκαν από τους νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αγγλοαμερικανικές δυνάμεις υποχώρησαν μάλιστα στα σύνορα αυτά από εδάφη τα οποία είχαν καταλάβει το 1945. Δεν υπάρχουν συμφωνηθείσες γραμμές στην Ουκρανία.
Από την αρχή, Δυτικοί στρατιώτες βρέθηκαν στο έδαφος της Δυτικής Γερμανίας. Στην Ουκρανία, δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένα Δυτικοί στρατιώτες, παρά μόνον διάσπαρτοι εθελοντές.
Παρότι η Ανατολική Γερμανία απορρόφησε τη σοβιετική κουλτούρα και μιμήθηκε τους θεσμούς της ΕΣΣΔ, παρέμεινε ανεξάρτητο κράτος, ενώ –όπως μπορώ να πιστοποιήσω και προσωπικά– οι Γερμανοί διατήρησαν τον εθνικό τους χαρακτήρα. Τα υπό ρωσική κατοχή εδάφη της Ουκρανίας υφίστανται, αντίθετα, βίαιο εκρωσισμό. Ο Πούτιν μιλάει γι’ αυτά λες και ανήκουν ήδη στη Ρωσική Συνομοσπονδία. Οι πιθανότητες ένας μελλοντικός ηγέτης της Ρωσίας να τα επιστρέψει ειρηνικά μέσω διαπραγμάτευσης, όπως έκανε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ με την Ανατολική Γερμανία και τη Δύση, δεν είναι μεγάλες. Αυτό θίγει όλους τους Ουκρανούς και αποτελεί αποτρόπαια προοπτική για τους ομοεθνείς τους στις κατεχόμενες περιοχές. Αντί να μιλάει με τέτοια ελαφρότητα για την ανάγκη «εδαφικών παραχωρήσεων», ο πολιτικός κόσμος της Δύσης θα έκανε καλύτερα να φανταστεί την προοπτική απόσχισης της Φλόριντα από τις ΗΠΑ, της Βαυαρίας από τη Γερμανία ή της Ουαλλίας από τη Βρετανία.
Η Δυτική Γερμανία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ το 1955, μόλις έξι χρόνια μετά την ίδρυση της Συμμαχίας, ενώ υπήρξε συνιδρύτρια της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ενωσης το 1957. Η Ουκρανία είναι σήμερα υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με τις συνομιλίες να συνεχίζονται. Για να μην καταστεί, όμως, η ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. απλό φύλλο συκής για τη δυτική υποχώρηση από τη χώρα, η Ε.Ε. θα πρέπει να έχει ως αρωγό της το ΝΑΤΟ. Η ασφάλεια είναι το κλειδί. Χωρίς ασφάλεια, οι Ουκρανοί στο εξωτερικό δεν θα επιστρέψουν να ανοικοδομήσουν την κατεστραμμένη χώρα τους, η ανοικοδόμηση δεν θα βρει τους απαραίτητους επενδυτές και δεν θα υπάρξει σταθερή κυβέρνηση, ικανή να φέρει εις πέρας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για ένταξη στην Ε.Ε.
Η ασφάλεια είναι το κλειδί. Χωρίς ασφάλεια, η ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης χώρας δεν θα βρει τους απαραίτητους επενδυτές και δεν θα υπάρξει σταθερή κυβέρνηση, ικανή να φέρει εις πέρας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για ένταξη στην Ε.Ε.
Οσο οδυνηρή και αν είναι μία de facto παραχώρηση εδαφών, 47% των Ουκρανών δήλωσαν τον Μάιο σε δημοσκόπηση για λογαριασμό του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου ότι αν εξισορροπηθεί με ικανή χρηματοδότηση για ανοικοδόμηση και ένταξη σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, θα μπορούσαν με δυσκολία να αποδεχθούν συμβιβαστική λύση για τη λήξη του πολέμου.
Τίποτα δεν θα συμβεί, όμως, πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ στις 5 Νοεμβρίου. Αν ο Τραμπ νικήσει, όλα τα δεδομένα αλλάζουν. Μία μετάβαση από τον Τζο Μπάιντεν στην Κάμαλα Χάρις, όμως, θα προσέφερε χρυσή ευκαιρία για τέτοια εξέλιξη.
Η σημαντικά αυξημένη αμυντική βοήθεια θα είναι αναγκαία για τον ερχόμενο χρόνο προκειμένου να σταθεροποιηθεί η πρώτη γραμμή και ο ρωσικός στρατός να χάσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ο Πούτιν δεν θα σταματήσει εάν νομίζει ότι συνεχίζει να κερδίζει. Η ανάπτυξη αξιόμαχης αντιαεροπορικής κάλυψης πάνω από ενεργειακές υποδομές και πυρηνικά εργοστάσια θα ήταν ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα. Αναγκαίες θα αποδειχθούν επίσης οι μεταβατικές αμυντικές δεσμεύσεις από μεγάλους Ευρωπαίους συμμάχους προκειμένου να εγκριθεί η διεύρυνση του ΝΑΤΟ από τα 32 κράτη-μέλη του. Παρότι Γαλλία και Βρετανία συζητούν ήδη το ζήτημα σε ανώτατο επίπεδο, κρίσιμη είναι η συμμετοχή της Γερμανίας, κεντρικής δύναμης της Ευρώπης.
Αν και η χρησιμότητα υπόγειων διπλωματικών διαύλων με τον εχθρό είναι δεδομένη, κάθε επίσημη διαπραγμάτευση με τη Ρωσία μάλλον θα πρέπει να περιμένει. Μπορεί να απέχει ακόμη και χρόνια στο μέλλον. Ας μην ξεχνάμε ότι η τελική ειρηνευτική διαπραγμάτευση για τη μεταπολεμική Γερμανία έγινε το 1990. Οπως, όμως, μας δείχνει η ιστορία του Ψυχρού Πολέμου, οι επιβεβλημένοι από τις συνθήκες συμβιβασμοί μπορεί να αποδειχθούν ανθεκτικοί και μακρόβιοι, ακόμη και σταθεροί.
Τα εμπόδια στον δρόμο αυτό είναι εντυπωσιακά. Σκεφτείτε, όμως, την εναλλακτική. Μία ηττημένη, εξουθενωμένη, διχοτομημένη και πληθυσμιακά συρρικνωμένη Ουκρανία να πάλλεται από οργή κατά της Δύσης, εκφράζοντας προθυμία –όπως άφησε να εννοηθεί την περασμένη εβδομάδα ο Ζελέσνκι– να ανακτήσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Η Μόσχα θριαμβεύτρια. Ο υπόλοιπος κόσμος να συμπεραίνει ότι η Δύση είναι μία χάρτινη τίγρις. Ο Σι Τζινπίνγκ να ενθαρρύνεται να επιτεθεί στην Ταϊβάν. Ο Μπάιντεν και η Χάρις να μένουν στην Ιστορία ως οι ηγέτες που «έχασαν την Ουκρανία». Υπάρχει καλύτερος δρόμος.
*Ο κ. Τίμοθι Γκάρτον-Ας είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
