Η Ελλάδα, εδώ και αρκετά χρόνια, έχει πάρει τη στρατηγική απόφαση να επικεντρωθεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) για να επιτύχει την πράσινη μετάβαση και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι μία στρατηγική η οποία έχει εφαρμοστεί και σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, και σταδιακά αποδεικνύεται αναποτελεσματική και πολυδάπανη. Η Γερμανία υπό τον κίνδυνο ενεργειακής ανεπάρκειας, έχει αναγκαστεί να εντάξει νέες μονάδες ορυκτών καυσίμων στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής της, δημιουργώντας ένα ενεργειακό μείγμα που χαρακτηρίζεται από υψηλότατο κόστος. Ταυτοχρόνως, δεν έχουν επιτευχθεί σημαντικές μειώσεις των εκπεμπόμενων ρύπων, ενώ παράλληλα αυξάνεται και η εξάρτησή της από εισαγόμενη ενέργεια.
Μία ενδιαφέρουσα εξέλιξη, η οποία συμβαδίζει με την αναγέννηση της πυρηνικής βιομηχανίας τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην Ευρώπη, είναι η στρατηγική επιλογή πολλών χωρών να εντάξουν την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό τους μείγμα. Παραδείγματα αποτελούν χώρες όπως η Εσθονία, η Πολωνία και η Νορβηγία, οι οποίες ξεκινούν τα πρώτα τους προγράμματα πυρηνικής ενέργειας με ταχύτατους ρυθμούς. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει κάλλιστα και στη χώρα μας έτσι ώστε να αντικατασταθεί η ρυπογόνος και κοστογόνος εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα.
Ποια είναι όμως τα πλεονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας και ειδικά της νέας τεχνολογίας των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων SMR (Small Modular Reactors) για την οποία μίλησε πρόσφατα τόσο ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης (28o ετήσιο συνέδριο Economist) όσο και ο ειδικός του σύμβουλος για θέματα ενέργειας Ν. Τσάφος («Κ», 14/7/2024);
Πρώτον, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν αδιάκοπα 24 ώρες την ημέρα στη μέγιστη εγκατεστημένη ισχύ, εγγυώμενοι τη σταθερότητα του φορτίου βάσης (base load) πάνω στο οποίο μπορούν να λειτουργήσουν «διακοπτόμενα» οι ΑΠΕ. Οι νέοι τύποι αντιδραστήρων SMR έχουν εγκατεστημένη ισχύ περί τα 300 MW και μπορούν να αντικαταστήσουν έναν προς έναν τους λιγνιτικούς σταθμούς της χώρας μας, λειτουργώντας για τουλάχιστον 60 έτη.
Μόλις 10 γραμμάρια πυρηνικού καυσίμου παρέχουν στο δίκτυο ηλεκτροδότησης ενέργεια ίση με έναν τόνο άνθρακα ή 500 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Ετσι θα αντικατασταθεί η ρυπογόνος και κοστογόνος εξάρτηση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα.
Επιπλέον, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες βασίζονται στη σχάση των ατόμων ουρανίου με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εκπομπή ρύπων στο περιβάλλον, ενώ η ενεργειακή πυκνότητα του πυρηνικού καυσίμου είναι με διαφορά η μεγαλύτερη διαθέσιμη σε σχέση με τις άλλες πηγές ενέργειας – μόλις 10 γραμμάρια πυρηνικού καυσίμου παρέχουν στο δίκτυο ηλεκτροδότησης ενέργεια ίση με έναν τόνο άνθρακα ή 500 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
Ενα, επίσης, πολύ σημαντικό στοιχείο στη χρήση πυρηνικής ενέργειας είναι η πιθανή σύνδεση και χρησιμοποίησή της στο πλαίσιο των στρατηγικών για τη μετάβαση σε ενεργειακά συστήματα υδρογόνου ή ακόμα και σε εναλλακτικές εφαρμογές, όπως η ηλεκτροδότηση Data Centers, η αφαλάτωση και η υποστήριξη βιομηχανιών με υψηλές ενεργειακές ανάγκες. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατασκευή και λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα συνδέεται άρρηκτα με την εξασφάλιση εκατοντάδων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης για πολλές δεκαετίες. Τέλος, η δημιουργία ενός πυρηνικού προγράμματος έχει και γεωπολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς εγκαθιδρύονται διακρατικές σχέσεις δεκαετιών, όπως μας έχει δείξει και το πρόσφατο παράδειγμα της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας.
Εν κατακλείδι, η πυρηνική ενέργεια είναι η μοναδική μορφή ενέργειας διαθέσιμη σήμερα 24 ώρες το 24ωρο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών και με μηδαμινές εκπομπές ρύπων, εξασφαλίζοντας έτσι πραγματικά πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας και η ενεργειακή ανεξαρτησία από εξωγενείς παράγοντες μπορεί ρεαλιστικά μέχρι το 2050 να εξασφαλιστεί μόνο μέσα από τον συνδυασμό της πυρηνικής ενέργειας με τις ΑΠΕ.
*Οι κ. Στάθης Βλασσόπουλος και Διονύσης Χιόνης είναι διδάκτορες Πυρηνικής Τεχνολογίας και Φυσικής.
