Αναμφίβολα, αυτό ήταν το θέμα συζήτησης το καλοκαίρι: πόσο ακριβοί έχουν γίνει όλοι οι τουριστικοί προορισμοί και πόσο κορεσμένοι από κόσμο ήταν. Αραγε πόσοι από αυτούς που επισκέφθηκαν φέτος τη χώρα μας θα επανέλθουν, όταν ανακάλυψαν ότι ο «ινσταγκραμικός» παράδεισος –είτε ήταν μια παραλία είτε ένας γραφικός νησιωτικός οικισμός– έδειχνε να βρίσκεται… σε πολιορκία; Και ποιες είναι οι συνέπειες στο περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές, από αυτή την αλόγιστη εκμετάλλευση των πάντων;
Το ζήτημα αυτό μοιάζει φαντασιακό αλλά δεν είναι. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η απώλεια της αίσθησης ευζωίας ή χαλάρωσης με την οποία έχουμε όλοι μας συνδέσει τα καλοκαίρια μας. Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα η απουσία μιας σοβαρής τουριστικής στρατηγικής, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς περιορισμούς. Γιατί όλοι οι παράγοντες της ευρύτερης τουριστικής αγοράς υποστηρίζουν με πάθος την «αειφορία» και τη «βιωσιμότητα», στον βαθμό όμως που δεν περιορίζει τη δραστηριότητά τους. Δείτε τους ξενοδόχους και τους εστιάτορες στην Κρήτη, που πέτυχαν εδώ και δύο χρόνια μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους την αναστολή κατεδάφισης των παρανομιών τους στον αιγιαλό.
Με άλλα λόγια, αυτό που όλοι βιώσαμε τόσο εμφατικά φέτος το καλοκαίρι δεν έπεσε από τον ουρανό. Είναι το αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών μας. Από τη μια πλευρά, οι τοπικές αρχές πιέζουν για περισσότερες υποδομές – κάτι που, όπως ορθά αναφέρει ο Στάθης Καλύβας στο άρθρο του στην «Κ» την προηγούμενη Κυριακή, είναι αδιέξοδο, καθώς τελικά οδηγεί… στη συνεχή αύξηση της χρήσης τους. Από την άλλη πλευρά, οι φορείς του τουρισμού πιέζουν για ευνοϊκότερη πολεοδομική και περιβαλλοντική νομοθεσία, δηλαδή λιγότερους περιορισμούς και περισσότερες εξαιρέσεις στη δραστηριότητά τους. Ο,τι βρίσκεται κάτω από την «κόκκινη γραμμή» της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, έχει συστηματικά ξηλωθεί την τελευταία δεκαετία. Τα αποτελέσματα είναι γύρω μας και, αντίθετα με τον φετινό επισκέπτη, θα είναι για πάντα εδώ.
Αν πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση γύρω από τη βιωσιμότητα του ελληνικού τουρισμού, αυτή δεν γίνεται να γίνει χωρίς να περιλαμβάνει μέτρα για τον δραστικό έλεγχο των βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου airbnb), τον περιορισμό της δημιουργίας νέων τουριστικών εγκαταστάσεων στον εξωαστικό χώρο, την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, την αυστηρότερη διαχείριση της ακτογραμμής. Το περιβάλλον, το τοπίο, δεν πρέπει να σωθεί από τον επισκέπτη, αλλά από αυτόν που θέλει να το «καταναλώσει» για να το προσφέρει ως προϊόν.
