Είχε το πρόσωπο που μπορούσες να το φανταστείς όπως θες. Δεν είχε τις βλοσυρές γωνίες που περίμενες να δεις στα αμερικανικά crime της δεκαετίας του ’70. Παρ’ όλα αυτά υπήρξε ένα από τα πρόσωπα που δεν θα άφηνε κανείς απ’ έξω μιλώντας για το νέο αμερικανικό σινεμά, ακόμα και αν κανείς τον περιόριζε να μετρήσει όσα χωρούν στα δάχτυλα των δυο χεριών. Δεν συγκαταλεγόταν ούτε ανάμεσα στους «ζεν πρεμιέ» της γενιάς του, χώρος που ο ανταγωνισμός ήταν μεγάλος, αν σκεφτούμε πως υπήρχαν ηθοποιοί σαν τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ και τον Πολ Νιούμαν. Είχε μια φιγούρα που μπορούσε να γίνει επιβλητική, αλλά έκρυβε συγχρόνως μια διακριτική κωμική φλέβα, που ευτυχώς κάποιοι σκηνοθέτες είδαν πάνω του στην πορεία.
Ο συγκάτοικος του Ντάστιν Χόφμαν που έγινε ο «Ανθρωπος από τη Γαλλία»
Ο Τζιν Χάκμαν ήταν ο ηθοποιός που μπορούσε να ενσαρκώσει σχεδόν κάθε ρόλο. Και πριν μας συστηθεί στη μεγάλη οθόνη, χρειάστηκε να ενσαρκώσει και στη ζωή του κάμποσους. Γεννήθηκε το 1930 στην Καλιφόρνια και, όταν οι γονείς του χώρισαν, βρέθηκε να περνάει από την κηδεμονία διάφορων συγγενών. Στα 16 του, λέγοντας ψέματα για την ηλικία του, κατατάχθηκε στους Πεζοναύτες και ως ειδικός ασυρμάτου για τέσσερα χρόνια βρέθηκε στη Χαβάη, την Κίνα και την Ιαπωνία. Η μητέρα του θα βρισκόταν νεκρή το 1962, έχοντας καεί από το τσιγάρο της, μεθυσμένη.
Το ταξίδι του Χάκμαν στην υποκριτική ξεκίνησε στο Pasadena Playhouse. Τα πρώτα σημάδια δεν ήταν ενθαρρυντικά. Μαζί με τον συγκάτοικό του είχαν ψηφιστεί ως «οι λιγότερο πιθανοί να επιτύχουν». Σχόλιο που βέβαια… βρέθηκε εκτεθειμένο λίγα χρόνια μετά, αν αναλογιστούμε κιόλας πως ο συγκάτοικός του ήταν ο Ντάστιν Χόφμαν – το 1989 οι δυο τους θα ξανασυναντιούνταν στις υποψηφιότητες του Οσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου, ο μεν για το «Mississippi Burning», ο δε ως «Rain Man», ερμηνεία που ήταν αδύνατο να μην «το σηκώσει». Πίσω στα «χρόνια της αθωότητας», οι δυο τους έφυγαν κάποια στιγμή από την Καλιφόρνια για να δοκιμάσουν την τύχη τους στο «Μεγάλο Μήλο», όπου τους περίμενε ένας άλλος φίλος τους, ο Ρόμπερτ Ντιβάλ.
Οσο ο Χάκμαν δοκίμαζε την τύχη του στο θέατρο και στην τηλεόραση τα πρώτα αυτά χρόνια, βρέθηκε να κάνει παράλληλα διάφορες δουλειές: από dj μέχρι πορτιέρης. Δεν πέτυχε άλλωστε μια πορεία ιλιγγιώδη, αντιθέτως, έχτισε μια καριέρα με μεθοδικότητα, όντας πάντα στην πρώτη γραμμή, αλλά ποτέ με τυμπανοκρουσίες.
Ο πρώτος κινηματογραφικός του ρόλος ήρθε το 1964 στο «Lilith», ένα δράμα με πρωταγωνιστή τον Γουόρεν Μπίτι. Δίπλα του θα έπαιζε και τον ρόλο με τον οποίο έσπασε το καλούπι. Το 1967 ο Χάκμαν υποδύθηκε τον αδερφό του Μπίτι στο κλασικό «Μπόνι και Κλάιντ». Οι περισσότεροι κράτησαν το θρυλικό δίδυμo των Μπίτι και Ντάναγουεϊ, όχι όμως και η στιβαρή κριτικός Πολίν Κάελ, που ξεχώρισε την ερμηνεία του Τζιν Χάκμαν ως την κορυφαία της ταινίας. Αδιάφορος δεν πέρασε ούτε από την Ακαδημία, που του χάρισε την πρώτη από τις πολλές υποψηφιότητές του για Οσκαρ. Η δεύτερη θα ερχόταν μόλις τρία χρόνια μετά, για το «I Never Sang For My Father», στο οποίο υποδύθηκε έναν γιο ανήμπορο να προχωρήσει όσο ο πατέρας του γερνάει (Μέλβιν Ντάγκλας).
Τα 70s εξελίχθηκαν στη δεκαετία δύο ρόλων αναφοράς για τον Τζιν Χάκμαν. Ο πρώτος ήρθε το 1971, και δεν ήταν άλλος από αυτόν του έκρυθμου αστυνόμου Ποπάι Ντόιλ στον «Ανθρωπο από τη Γαλλία» του Γουίλιαμ Φρίντκιν. Ο τρόπος που διοχέτευσε την οργή στο παίξιμό του τού χάρισε το πρώτο του Οσκαρ, αλλά και τον έπαινο από τον «πολύ» Ρότζερ Ιμπερτ. Ο κριτικός των Chicago Sun Times δεν στάθηκε μόνο στην πολυσυζητημένη σκηνή καταδίωξης, αλλά σε μεταγενέστερο κείμενό του για την ταινία είδε σε αυτή την αρχή «ενός ανθρώπου με τη μοναδική ικανότητα να κάνει σχεδόν κάθε διάλογο πιστευτό». Οι διάλογοι πάντως που άκουγε στη «Συνομιλία» (1974) έλουσαν τον ήρωά του με κρύο ιδρώτα και του χάρισαν μία από τις επίσης σπουδαίες του στιγμές, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Φράνσις Φορντ Κόπολα.
Ο «σκληρός τύπος» που έσπαγε πλάκα
Ο Χάκμαν έγινε ένας από τους «σκληρούς τύπους» του Χόλιγουντ, κάτι που δεν ξέχασε αρκετά χρόνια αργότερα και ο Κλιντ Ιστγουντ, ο οποίος τον έκανε σερίφη στο όψιμο γουέστερν «Unforgiven» (1992) – ήταν η ταινία που χάρισε στον ηθοποιό το δεύτερο χρυσό αγαλματίδιο της καριέρας του.
Θα ήταν άδικο όμως να αφήσουμε στην άκρη και τους πιο κωμικούς του ρόλους, ανάμεσα στους δεκάδες άλλους που ανέλαβε ο Χάκμαν, πάντα απολαυστικός και χωρίς εκπτώσεις. Σίγουρα οι ταινίες του «Σούπερμαν» θα ήταν αισθητά φτωχότερες χωρίς την καρτουνίστικη φιγούρα του «κακού» με την υπόγεια ζωή Λεξ Λούθορ. Ας θυμηθούμε επίσης το σπαρταριστό «Φρανκενστάιν Τζούνιορ» του Μελ Μπρουκς και τον Χάκμαν ως τυφλό ιερέα, σε μια σχεδόν σουρεαλιστική συνάντησή του με το τέρας (εδώ επίσης, με εναν μυστήριο τρόπο, φέρνει φυσιογνωμικά λίγο στον Τζίμη Πανούση). Και φυσικά ήταν ο «Royal Tenenbaum» (2001), ένας εκκεντρικός πατέρας που ήρθε να εκτροχιάσει ακόμα περισσότερο την ήδη προβληματική, μα πάντα στιλάτη με τα Adidas της, οικογένειά του στην ομώνυμη ταινία του Γουές Αντερσον.
Ισως αυτό που πήγε χέρι χέρι με την ερμηνευτική δεινότητα του Τζιν Χάκμαν να ήταν ότι δεν είχε ένα πρόσωπο που ξεχώριζε στο πλήθος. Ηταν υπερβολικά «κανονικός». Αλλά μάλλον ήταν και αυτό που τον έκανε πιο αυθεντικό, του χάριζε μια οργανικότητα στα κινηματογραφικά περιβάλλοντα που βρισκόταν. Ενα άστρο που καμιά φορά είναι σημαντικότερο από αυτό που λάμπει.
Μοιάζει σχεδόν ειρωνικός ο τρόπος που ο Τζιν Χάκμαν βρέθηκε νεκρός πριν από λίγες ώρες, στα 95 του χρόνια. Στο σπίτι του στη Σάντα Φε, δίπλα από τη νεκρή σύζυγό του, πιανίστα στο επάγγελμα, και τον σκύλο τους. Είναι από αυτές τις περιπτώσεις που πιστεύεις πως θα ακουστεί ένα «cut» σε κάποια από τις ταινίες του ή το γύρισμα της σελίδας σε ένα από τα μυθιστορήματα που έγραφε την τελευταία εικοσαετία, κατά την οποία είχε αποσυρθεί από την υποκριτική, και τίποτα από αυτά δεν θα είναι αλήθεια.
Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/George Brich.
