Τα δείγματα είναι λίγα, αλλά προσφέρουν ένα περίγραμμα της κοσμοθεωρίας του βασιλιά Φρέντερικ Ι΄ της Δανίας· θα είναι ένας μονάρχης, ο οποίος όχι μόνο θα ακολουθήσει το παράδειγμα της κουλ μητέρας του, βασίλισσας Μαργκρέτε Β΄, αλλά θα το πάει κι ένα βήμα παρακάτω: θα εκμοντερνίσει τον θρόνο και, συνεκδοχικά, τη χώρα του, επικαιροποιώντας τα.
Είναι, ως φαίνεται, ένας αρχηγός κράτους που δεν διαπραγματεύεται οτιδήποτε ανήκει στη χώρα του, πόσο μάλλον όταν κάποιος θέλει να… αγοράσει ένα κομμάτι της.
Γι’ αυτό, παρά την αρχική αμηχανία που προκλήθηκε, η απόφασή του να αλλάξει τον θυρεό του θρόνου δεν αντίκειται σε όσα πρεσβεύει ο ίδιος και η οικογένειά του. Είναι, ως φαίνεται, ένας αρχηγός κράτους που δεν διαπραγματεύεται οτιδήποτε ανήκει στη χώρα του, πόσο μάλλον όταν κάποιος θέλει να… αγοράσει ένα κομμάτι της, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ που επιθυμεί να κάνει δική του, των ΗΠΑ δηλαδή, τη Γροιλανδία.
Αυτό φάνηκε, μάλιστα, και από το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Δανού βασιλιά, το οποίο, όπως έχει γράψει ο Τύπος της χώρας, οι πολίτες ανέμεναν με μια κάποια ανυπομονησία. Θα ήταν, εξάλλου, η πρώτη φορά έπειτα από 52 χρόνια που δεν θα το απηύθυνε η βασίλισσα Μαργκρέτε, η αγαπημένη των Δανών, η οποία ανέκαθεν ταύτιζε τα διαγγέλματά της με την τρέχουσα ζωή στη χώρα της και στο εξωτερικό.
Στο μήνυμά του παραμονή Πρωτοχρονιάς, ο Φρέντερικ, γεννημένος στις 26 Μαΐου 1968, άγγιξε όλα τα κοινωνικά ζητήματα στα οποία εστιάζει το βασιλικό ζεύγος, αλλά και εκείνα που σχετίζονται με τη χώρα και τον κόσμο γενικώς. Αφιέρωσε πολλές λέξεις στους νέους και τις προκλήσεις σε έναν κόσμο που αλλάζει, στον εθελοντισμό, στη φύση και τη διατήρησή της, στις παγκόσμιες γεωπολιτικές συνθήκες, στα άκρα που τείνουν να πάρουν τα πάνω τους διεθνώς, στους Δανούς που εργάζονται σε κάθε τομέα για να κρατήσουν υψηλά και να εκτοξεύσουν ακόμα ψηλότερα το βιοτικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο που έχει κατακτήσει η χώρα.
Η αναφορά στη μητέρα του
Κι όμως – κάτι έχει αλλάξει [σ.σ. σε αυτόν τον έναν χρόνο]. Για τη μητέρα μου, τη βασίλισσα Μαργκρέτε, για μένα και για εσάς. Αν και είχαμε όλοι έναν χρόνο να προσαρμοστούμε στην ιδέα, γνωρίζω ότι μπορεί να υπάρχουν ακόμα κάποιοι που είναι λίγο ανήσυχοι εκ μέρους μου. Διότι, μπορεί η πρωτοχρονιάτικη ομιλία να εκφωνηθεί από κάποιον άλλον εκτός της βασίλισσας Μαργκρέτε;
Ενας χρόνος βασιλείας: η… απλοποίηση του θρόνου
Μέσα στον έναν χρόνο της βασιλείας του, ο βασιλιάς Φρέντερικ και η βασίλισσα Μαίρη ενέτειναν τις δράσεις τους για όσα ο θρόνος της χώρας τους θα επιχειρήσει να θέσει στο κέντρο του ενδιαφέροντός τους. Ο άλλοτε «πρίγκιπας των πάρτι», όπως το φεστιβάλ Burning Man, που, στο μεταξύ έχει κατηγορηθεί για απιστία έναντι της συζύγου του με μία κοσμική Μεξικανή ονόματι Γενοβέφα Καζανόβα, δείχνει να έχει σηκώσει μανίκια, κάτι που του αποφέρει υψηλά ποσοστά δημοφιλίας στη χώρα του, με τη σύζυγό του να έχει, παρά ταύτα, υψηλότερη αποδοχή εντός της κοινωνίας.
Το σύνθημα του βασιλιά σηματοδοτεί μια ξεκάθαρη, νέα κατεύθυνση. Αποτελεί πραγματική τομή. Αν κοιτάξετε τα συνθήματα των βασιλέων και βασιλισσών πριν από αρκετές εκατοντάδες χρόνια, αυτό είναι πραγματικά μια επανάσταση.
Μία από τις κεντρικές αποφάσεις του θρόνου της Δανίας ήταν η κατάργηση, από το 2029 και έπειτα, της βασιλικής… βούλας σε προϊόντα που παράγονται στη χώρα, όπως έχει γράψει το Associated Press. Ηδη από τον 19ο αιώνα, το παλάτι έδινε άδεια σε παραγωγούς και επιχειρηματίες της χώρας να τοποθετούν το βασιλικό στέμμα στα προϊόντα τους και σε διαφημιστικές τους ενέργειες. Κι ενώ αρχικά αυτό αφορούσε μόνον εκείνους που τροφοδοτούσαν με αγαθά τη βασιλική οικογένεια, αργότερα αυτό επεκτάθηκε και σε άλλες εταιρείες. Σήμερα, 104 εγχώριοι προμηθευτές και πέντε πολυεθνικές εταιρείες διατηρούν αυτό το δικαίωμα, που θα καταργηθεί, σύμφωνα με απόφαση παλατιού και ανωτάτου βασιλικού δικαστηρίου, από τις 31 Δεκεμβρίου 2029 κι έπειτα.
Ο λόγος; Πλην της απόλυτης διαφάνειας στα οικονομικά του θρόνου, το βασιλικό ζεύγος επιθυμεί πλήρη διαφάνεια στα εν γένει οικονομικά του. Και αυτό, όπως γράφεται, θα είναι ένα μόλις μέτρο προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού ήδη έχουν προχωρήσει σε ενέργειες όπως η ετήσια, λεπτομερής ανακοίνωση των εσόδων και των εξόδων της βασιλικής οικογένειας, για τα οποία στο παρελθόν το παλάτι έχει κατηγορηθεί για… χλιδάτη ζωή.
Μάλιστα, ο Φρέντερικ επέλεξε το μότο της βασιλείας του το «ενωμένοι, αφοσιωμένοι, για το Βασίλειο της Δανίας», το πρώτο στο οποίο δεν αναφέρεται ο Θεός, έπειτα από αιώνες, ενώ και στο πρώτο του διάγγελμα δεν είχε αναφερθεί σε οτιδήποτε θρησκευτικό, παρότι δημοσιεύματα γράφουν ότι κάθε απόγευμα προσεύχονται οικογενειακώς. Ειδικότερα, όπως έχει γράψει ο Τύπος της Δανίας, «το σύνθημα είναι μια σύντομη, ξεκάθαρη έκφραση του τρόπου με τον οποίο ο βασιλιάς θα προσεγγίσει το έργο του». Σύμφωνα, δε, με τον πολιτικό σχολιαστή Χανς Ενγκελ, «το σύνθημα του βασιλιά σηματοδοτεί μια ξεκάθαρη, νέα κατεύθυνση. Αποτελεί πραγματική τομή. Αν κοιτάξετε τα συνθήματα των βασιλέων και βασιλισσών πριν από αρκετές εκατοντάδες χρόνια, αυτό είναι πραγματικά μια επανάσταση».
Η νέα γενιά, οι αναξιοπαθούντες και η… ψηφιοποίηση
Παράλληλα, Φρέντερικ και Μαίρη δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη νέα γενιά, η οποία, όπως ομολογούν και οι ίδιοι για τα δικά τους, τέσσερα παιδιά, διέρχεται μία περίοδο γενικής ανασφάλειας, αποπροσανατολισμού, αλλά και αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερο προβλήματα εκφοβισμού και βίας. Μάλιστα, η βασίλισσα Μαίρη έχει συμμετάσχει σε συνέδρια για τον σχολικό εκφοβισμό. Βέβαια, σύμφωνα με ρεπορτάζ των λονδρέζικων Times, λέγεται ότι απέσυραν καθυστερημένα τον γιο τους και διάδοχο του θρόνου, Κρίστιαν, από το επιφανές ιδιωτικό σχολείο και οικοτροφείο Herlufsholm, το οποίο, σύμφωνα με εγχώρια δημοσιεύματα, λεγόταν ότι ήταν κάτι σαν άντρο βίας και εκφοβισμού.
Το ίδιο ενδιαφέρουν δείχνουν για τους καρκινοπαθείς, τους πρόσφυγες, τους αστέγους και καταφρονεμένους, αλλά και για τον αθλητισμό. Η παρουσία τους είναι συνεχής, σε μιαν απόπειρα προσέγγισης κάθε αναξιοπαθούντος, αλλά και παραδειγματικών υποδείξεων.
Εν συνεχεία, το βασιλικό ζεύγος έχει αυξήσει τις δημόσιες εμφανίσεις του, φέρνοντας, αφενός, τον θρόνο στην καθημερινότητα της Δανίας και, αφετέρου, προσπαθώντας να αποτελέσει παράδειγμα και για τους πολίτες της χώρας, αλλά και τις βασιλικές οικογένειες διεθνώς. Πλην του γεγονότος ότι εξακολουθούν να διατηρούν, κατά το μάλλον ή ήττον, την… πύλη του παλατιού ανοικτή, προσκαλώντας κοινούς θνητούς σε επίσημους εορτασμούς τους οποίους απλοποιούν, ταυτόχρονα επισκέπτονται όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Συμμετέχουν σε δημόσιες και δράσεις, όπως σε μεγάλα συνέδρια για το κλίμα και η στήριξη σε βιώσιμες καινοτομίες δανέζικων ιδρυμάτων και εταιρειών.
Σε μιαν ακόμα προσπάθεια εκμοντερνισμού, η βασιλική οικογένεια γίνεται όλο και περισσότερο ορατή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – Facebook, Instagram και YouTube. Μέχρι που –à la manière de Μπαράκ Ομπάμα– ο βασιλιάς Φρέντερικ δημοσίευσε και τις αγαπημένες του μουσικές στο Spotify. Ταυτόχρονα, η βασίλισσα Μαίρη άρχισε τη δική της σειρά podcasts, εστιάζοντας στη μοναξιά των νέων, διά του Mary Foundation που είχε ιδρυθεί το 2007. Η βασίλισσα της Δανίας είναι, την ίδια στιγμή, και ένθερμη υποστηρίκτρια των γυναικών που έρχονται αντιμέτωπες με τα εναπομείναντα σκοτάδια των κοινωνιών.
Και ορισμένες προκλήσεις…
«Οι εφημερίδες παλιότερα έγραφαν για τη βασιλική οικογένεια με σχεδόν βορειοκορεατικούς όρους», δήλωσε στους λονδρέζικους Times ο Γιάκομπ Στιν Ολσεν, βασιλικός σχολιαστής της εφημερίδας Berlingske. «Τώρα υπάρχει περίπτωση –ακόμα και για μια συντηρητική εφημερίδα όπως η δική μου– να είναι πιο επικριτικές. Η παλιά αντίληψη του “ποτέ μην παραπονείσαι, ποτέ μην εξηγείς” γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί».
Ο ίδιος, μάλιστα, έκανε λόγο για μία γκρίζα ζώνη του βασιλικού ζεύγους, το οποίο, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, καθυστέρησε στην αντίδρασή του έναντι της υποδηματοποιίας Ecco, επίσημης προμηθεύτριας του παλατιού, που είχε δεχθεί πυρά για τη συνέχιση της λειτουργίας της στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Οι σκιές πάνω από τον βασιλιά Φρέντερικ –μετά τις φήμες για την πιθανή εξωσυζυγική του σχέση με τη Μεξικανή κοσμική– έφεραν επιπλέον σύννεφα στη σχέση του ζεύγους. Αλλωστε, οι κακές γλώσσες έλεγαν ότι η βασίλισσα Μαργκρέτε επέσπευσε την αποχώρησή της –σε μια πρωτοφανή κίνηση που είχε να σημειωθεί αιώνες– από τον θρόνο και επειδή τα θεμέλια του γάμου των τότε διαδόχων έτριζαν, πλην, δηλαδή, των προβλημάτων της υγείας της.
Φαίνεται ότι το ζεύγος δεν πρόκειται να μιλήσει ανοικτά για το ζήτημα των φημών περί εξωσυζυγικής σχέσης του Φρέντερικ, αλλά έχει επιλέξει έμμεσες διόδους προώθησης της ιδέας ότι οι βασιλείς της Δανίας διάγουν βίον ανθόσπαρτον και απροβλημάτιστον.
Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι το ζεύγος δεν πρόκειται να μιλήσει ανοικτά για το ζήτημα, αλλά έχει επιλέξει έμμεσες διόδους προώθησης της ιδέας ότι οι βασιλείς της Δανίας διάγουν βίον ανθόσπαρτον και απροβλημάτιστον. Αρχικά, άρχισαν να εμφανίζονται όλο και περισσότερο μαζί δημοσίως, με τη βασίλισσα να περπατά δίπλα στον βασιλιά και όχι κατά τα παραδοσιακά δύο βήματα πίσω, όταν πρόκειται περί εξ αντανακλάσεως τίτλου. Παράλληλα, η Μαίρη εμφανίζεται φορώντας περιδέραιο με το αρχικό του ονόματος του συζύγου της, ενώ και ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο που εξέδωσε ο Φρέντερικ λίγες εβδομάδες μετά την ανάρρηση στον θρόνο, μιλά, πλην ασφαλώς του βασιλικού οράματος, επί μακρόν για την αγάπη, τον έρωτα και το δέσιμο με τη Βρετανο-αυστραλή σύζυγό του, την οποία είχε γνωρίσει σε παμπ του Σίδνεϊ, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2000.
Τι έχει γράψει για τη Μαίρη
Παρά ταύτα, όπως λέει ο Γιάκομπ Στιν Ολσεν της εφημερίδας Berlingske, «δημιουργείται η εντύπωση μιας πολύ πιο επαγγελματικής, επιχειρηματικής προσέγγισης: αντιλαμβάνονται τον ρόλο των βασιλέων όχι ως θεόσταλτο μυστήριο, αλλά ως κάτι πιο λειτουργικό».
Οπως, εντούτοις, είχε δηλώσει ο ίδιος βασιλιάς, ένας από τους πιο μορφωμένους και αθλητικούς μονάρχες στην ιστορία της χώρας του, επί τη αναρρήσει στον θρόνο της Δανίας, «δεν έχουμε χαράξει μια καθορισμένη πορεία, αλλά μια καλή κατεύθυνση»…
Κεντρική φωτογραφία: ©Shutterstock
