Η Vacheron Constantin γιορτάζει φέτος 270 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στον χώρο της υψηλής ωρολογοποιίας. Αν και υπάρχουν Οίκοι που ιδρύθηκαν νωρίτερα, κανείς δεν έχει συνεχή δραστηριότητα χωρίς καμία διακοπή από το 1755 ως σήμερα — γι’ αυτό και η Vacheron Constantin θεωρείται η παλαιότερη ενεργή ωρολογοποιία παγκοσμίως. Με αφορμή την επέτειο, συζητήσαμε με τον Christian Selmoni, Style & Heritage Director του Οίκου, για το πλούσιο παρελθόν και τα μελλοντικά σχέδια της Vacheron Constantin.
Όταν, πριν από μια δεκαετία περίπου, η Vacheron Constantin δημιούργησε τον ρόλο του Style & Heritage Director για εσάς, προοριζόταν ήδη γι’ αυτές τις επετείους;
Όχι ακριβώς. Ξεκίνησα στην ανάπτυξη προϊόντων και στον καλλιτεχνικό σχεδιασμό· το 2017 ανέλαβα το τμήμα Κληρονομιάς. Στο πλαίσιο αυτό, το 50% του χρόνου μου εξακολουθεί να αφιερώνεται σε νέα μοντέλα και τεχνολογίες, ενώ το υπόλοιπο στη μελέτη και προβολή των αρχείων του Οίκου. Η αποστολή ήταν από την αρχή διττή: να αναδείξουμε την πλούσια ιστορία μας, αλλά και να ενσωματώσουμε τα ιστορικά μας στοιχεία στα ρολόγια του αύριο – χωρίς να ξαναγράφουμε απλώς το παρελθόν. Σκοπός μας είναι να κατασκευάζουμε ρολόγια, απόλυτα συναφή με τον σημερινό κόσμο. Αλλά πρέπει να ενσωματώσουμε σε αυτά και ορισμένα πολύτιμα στοιχεία που προέρχονται από την κληρονομιά μας. Εν συντομία, φροντίζουμε με ιδιαίτερη προσοχή να διατηρούμε αυτόν τον ευαίσθητο σύνδεσμο μεταξύ του χθες και του σήμερα.
Κατά τη διάρκεια αυτών των 270 χρόνων, υπήρχαν διακριτές δημιουργικές περίοδοι όταν η Vacheron Constantin παρήγαγε κάτι εντελώς διαφορετικό, ή υπήρξε πάντα μια ομαλή πρόοδος από το ένα σημείο στο άλλο;
Για τη Vacheron Constantin — όπως είναι σίγουρα και για άλλες ελβετικές μάρκες — είναι πολύ σημαντικό να μπορεί να αντικατοπτρίζει τα γούστα και τις προσδοκίες των πελατών της. Προφανώς οι προσδοκίες των πελατών μας πριν από 100 χρόνια ήταν εντελώς διαφορετικές από σήμερα. Οπότε η προσπάθειά μας πάντα είναι να αιχμαλωτίσουμε, κατά κάποιο τρόπο, το πνεύμα της παρούσας στιγμής και να το ενσωματώσουμε στα ρολόγια μας χωρίς να χάσουμε τη σύνδεση με τις αξίες μας στην ωρολογοποιία.
«Πιστεύω ότι τα ρολόγια μας αντανακλούν έντονα την εξέλιξη των κοινωνιών μας, και είναι πολύ σημαντικό να προσαρμόζουμε το σχεδιασμό και τη δημιουργικότητά μας ώστε να συνάδουν με το παρόν».
Γι’ αυτό, για παράδειγμα, αν κοιτάξουμε το παρελθόν της Vacheron Constantin, και επιστρέψουμε στη δεκαετία του ’20 και το American 1921, που είναι ένα από τα εμβληματικά ρολόγια κατά την άποψή μου, θα δούμε ότι το ρολόι αντικατοπτρίζει πολύ την ταυτότητα της Vacheron Constantin από πλευράς σχεδιασμού. Αλλά την ίδια ώρα, όταν το κοιτάς, σκέφτεσαι αμέσως τη δεκαετία της υπερβολής και της υπερδημιουργικότητας, όχι μόνο στην ωρολογοποιία αλλά και στην αρχιτεκτονική, στο σχέδιο, στην τέχνη, στη μουσική κ.λπ. Πιστεύω ότι τα ρολόγια μας αντανακλούν έντονα την εξέλιξη των κοινωνιών μας, και είναι πολύ σημαντικό να προσαρμόζουμε το σχεδιασμό και τη δημιουργικότητά μας ώστε να συνάδουν με το παρόν.
Ας γυρίσουμε τώρα στο 2025 και ας πάρουμε το παράδειγμα του Overseas. Τη δεκαετία που πέρασε, δημιουργήθηκε μεγάλη τάση για τα sport luxury ρολόγια από ατσάλι ή χρυσό με μπρασελέ. Είμαστε κι εμείς πολύ ενεργοί σε αυτό το είδος, με το συγκεκριμένο μοντέλο. Βλέπετε λοιπόν ότι είναι πάντα θέμα προσαρμογής του σχεδιασμού μας στη σημερινή στιγμή και στις προσδοκίες των πελατών μας.
Αν μπορούσατε να ταξιδέψετε στο παρελθόν και να επιλέξετε πέντε στιγμές από την ιστορία της Vacheron Constantin, ποιες στιγμές θα ήταν αυτές;
Αρχικά θα έλεγα το 1819. Είναι το έτος που ο François Constantin εντάχθηκε στη Vacheron. Ήταν ένας άνθρωπος από το χώρο των πωλήσεων που ταξίδεψε στο εξωτερικό για να προωθήσει τα ρολόγια μας και έκανε τον Οίκο να απογειωθεί.
Μετά θα πήγαινα στην εποχή της Art Deco. Μιλήσαμε ήδη για το American 1921… Από το 1910 μέχρι περίπου το 1925–1930 ήταν μια εξαιρετική περίοδος για τη Vacheron Constantin, με απίστευτες δημιουργίες μαζί με τους συνεταίρους μας στο Παρίσι, τους αδελφούς Verger — φανταστικούς δημιουργούς όχι μόνο ρολογιών, αλλά και άλλων αντικειμένων. Επιπλέον, σε αυτή την εποχή ξεκίνησε το ρολόι χειρός, και η Vacheron Constantin πρωτοπόρησε με πολλά διαφορετικά σχήματα. Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο, όλοι φορούσαν ρολόγια τσέπης, κι αυτή η δημιουργία ρολογιών χειρός άνοιξε τεράστιο κύμα δημιουργικότητας, αφού πια τα αντικείμενα που σχεδιάζαμε ήταν προορισμένα να φαίνονται και όχι να είναι κρυμμένα σε μια τσέπη.
Τρίτος σταθμός: Η δεκαετία του ’50. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο, είδαμε μεγάλη στροφή σε υπέροχα κομψά ρολόγια με πολύ καθαρά, απλά καντράν. Η δεκαετία του ’50 σηματοδοτεί τα “τριάντα λαμπρά” χρόνια της ωρολογοποιίας μέχρι το πετρελαϊκό σοκ του ’73. Ήταν δεκαετία ελπίδας και υπερμοντερνισμού — φανταζόμασταν πυραυλοκίνητα αυτοκίνητα, πόλεις με θόλους, ουτοπίες, αισιοδοξία — και η Vacheron Constantin δημιούργησε εξαιρετικά εκλεπτυσμένα ρολόγια, με απλό αλλά σοφιστικέ σχεδιασμό.
Στη συνέχεια θα πάω στο 1989. Στο τέλος των ’80s ξεκίνησε η επανεκτίμηση της παραδοσιακής ωρολογοποιίας μετά την «κρίση του quartz». Υποστηρίχτηκε κυρίως από συλλέκτες που αναζήτησαν τα prestige maisons όπως η Vacheron Constantin. Αυτό έφερε μια «έκρηξη» στις δημιουργίες με complications και grandes complications στις αρχές των ’90s.
Για το τέλος, θα πω το 2025. Δεν το επιλέγω για λόγους μάρκετινγκ. Το 2025 είναι εφαλτήριο για το μέλλον. Είδατε το Solaria, για παράδειγμα (σ.σ. το ρολόι χειρός με τα περισσότερα complications, που παρουσίασε φέτος ο Οίκος). Και αυτό ήταν τον Απρίλιο, ενώ τα γενέθλια της Vacheron Constantin είναι στις 17 Σεπτεμβρίου. Θα κάνουμε κάτι μεγάλο κι εκεί, ίσως, αλλά δεν είμαι σίγουρος. Ίσως. (γέλια)
Σχεδιάζετε περισσότερα πράγματα για το 2025, προφανώς. Αλλά θα συνεχίζουμε να βλέπουμε μόνο περιορισμένες εκδόσεις, ή θα υπάρχουν νέες προσθήκες στη μόνιμη συλλογή;
Σας διορθώνω: ξεκινήσαμε τη χρονιά της επετείου με την προσθήκη του 222 σε ατσάλι, που δεν είναι περιορισμένη έκδοση. Έπειτα, αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε την αφορμή της Watches & Wonders για να παρουσιάσουμε τις επόμενες κυκλοφορίες. Εκεί επιλέξαμε να το κάνουμε με περιορισμένες εκδόσεις γιατί αυτή είναι μια ξεχωριστή στιγμή στην ιστορία μας. Όπως προανέφερα, η χρονιά δεν έχει τελειώσει. Αλλά, τι να σας πω; Δεν μπορώ να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες για τις επόμενες παρουσιάσεις μας. Πάντως, σε σχέση με άλλους Οίκους, η Vacheron Constantin γενικά δεν παρουσιάζει συνεχώς limited editions. Αντιθέτως προσέχει πολύ τη μόνιμή της συλλογής.
«Αν θα βρισκόμαστε ακόμη εδώ μετά από τέσσερις αιώνες συνεχούς δραστηριότητας, ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής μας; Θα είναι η τεχνική αρτιότητα μας, με άλλα λόγια τα complications. Θα είναι το δικό μας, συνεπές στυλ. Αλλά, αν με πιέσετε στα άκρα να σας δώσω μόνο μια απάντηση, θα έλεγα η δεξιοτεχνία».
Η Vacheron Constantin είναι διάσημη για πολλά πράγματα: από τα καταπληκτικά retrograde ρολόγια της μέχρι όλα αυτά τα απίστευτα complications. Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο που σας ξεχωρίζει από άλλους ωρολογοποιούς — κάτι που κάνετε πραγματικά πολύ καλύτερα;
Η διπλή μας δεξιότητα: υψηλή τεχνική ωρολογοποιία και διακοσμητική χειροτεχνία. Άλλοι Οίκοι μπορεί να πρωτεύουν είτε στην τεχνική είτε στην αισθητική, εμείς όμως, από τις αρχές του 19ου αιώνα, συνδυάζουμε και τα δύο αριστοτεχνικά. Τρία πρόσφατα παραδείγματα που αποδεικνύουν το βάθος και την ευελιξία της τεχνικής μας υπεροχής είναι: Το Réf. 57260 του 2015 με τα 57 complications, το Les Cabinotiers – Grande Complication Bacchus του 2024 και το φετινό Solaria, το πιο complicated ρολόι χειρός στον κόσμο.
Κάτι ακόμη που κάνετε με εξαιρετικό τρόπο είναι η συλλογή Métiers d’Art. Πριν από μερικά χρόνια παρουσιάστε κι ένα εκπληκτικό κομμάτι που τιμά τον ελληνικό πολιτισμό -με τη Νίκη της Σαμοθράκης. Πώς αποφασίζετε από πού θα αντλήσετε την έμπνευσή σας;
Εξαιρετική ερώτηση. Από τον 19ο αιώνα ταξιδεύουμε, μελετούμε και αποδίδουμε φόρο τιμής σε πολιτισμούς όλου του κόσμου. Στα Métiers d’Art η περιέργειά μας γίνεται οπτική γλώσσα: μελετούμε τεχνουργήματα, σύμβολα και αριστουργήματα διαφόρων πολιτισμών και τα μεταφράζουμε σε μικροτεχνία, σμάλτα και περίτεχνα engravings. Αυτό είναι κομμάτι του DNA μας.
Οι φετινές σας limited editions ήρθαν σε 170, 270 ή 370 κομμάτια. Ο τελευταίος αριθμός υπονοεί ότι θα είστε εδώ και σε έναν αιώνα από τώρα. Πώς φαντάζεστε το μέλλον του Οίκου;
Για να βρούμε την απάντηση σε αυτό νομίζω ότι πρέπει να σκεφτούμε ποια είναι, τελικά, τα αξιακά μας κριτήρια. Αν θα βρισκόμαστε ακόμη εδώ μετά από τέσσερις αιώνες συνεχούς δραστηριότητας, ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής μας; Μιλήσαμε για την τεχνική αρτιότητα, με άλλα λόγια για τα complications. Σας είπα επίσης για τη σημασία του να έχουμε το δικό μας, συνεπές στυλ. Αλλά, αν με πιέσετε στα άκρα να σας δώσω μόνο μια απάντηση, θα έλεγα η δεξιοτεχνία. Το χειροποίητο φινίρισμα σε όσα κάνουμε. Δεν θα το έλεγα τέχνη, δεν είμαστε καλλιτέχνες. Είμαστε όμως τεχνίτες που φτιάχνουν αντικείμενα τα οποία μπορούν να διαρκέσουν αιώνες. Νομίζω λοιπόν ότι αυτός είναι ο δρόμος για το μέλλον: να συνεχίσουμε στην ίδια πορεία, να είμαστε πιο συνεπείς από ποτέ, να τιμούμε τις παραδόσεις μας –τις ζωντανές και εξελισσόμενες παραδόσεις μας!
