Η συλλογή Bioceramic Scuba Fifty Fathoms -για τους φίλους “Blancpain X Swatch”- πήρε την ιδέα που έκανε το Moonswatch τόσο πετυχημένο και την πήγε ένα βήμα παραπέρα: Αφ’ ενός, βασίστηκε σε ένα θρυλικό μοντέλο, το Fifty Fathoms της Blancpain, με την περιστρεφόμενη στεφάνη του και το μαύρο καντράν με τα φωσφορίζοντα στοιχεία, που έκανε την εμφάνισή του στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και δημιούργησε μια εντελώς νέα κατηγορία ρολογιών, τα καταδυτικά. Αφετέρου, χρησιμοποίησε το βιοκεραμικό για την κατασκευή της κάσας και πολλών εξαρτημάτων του μοντέλου, ένα υλικό που είναι πιο ανθεκτικό και ελαφρύ από το ατσάλι, από το οποίο είναι φτιαγμένα τα περισσότερα ρολόγια, και πιο φιλικό στο χέρι. Ένα υλικό, επίσης, που μπορεί να χρωματιστεί σε πολλές αποχρώσεις, συνεχίζοντας την «ποπ» παράδοση της Swatch. Χρωματιστό και χαρούμενο, αλλά όχι πλαστικό, το κεραμικό είναι το υλικό του μέλλοντος της ωρολογοποιίας.
Το παραπάνω βήμα του Blancpain X Swatch σε σχέση με το Omega X Swatch είναι ο μηχανισμός του: Ο Sistem51 είναι ένας αυτόματος μηχανισμός. Δεν χρειάζεται μπαταρία και -μολονότι, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν ακολουθεί πιστά τις αρχές κατασκευής ενός πιστοποιημένου calibre – φέρνει τη Swatch πολύ κοντά στη φιλοσοφία της υψηλής ωρολογοποιίας. Επισκεφθήκαμε πρόσφατα τα εργοστάσια της ΕΤΑ, της εταιρείας του Ομίλου Swatch που κατασκευάζει τα βιοκεραμικά και τους αυτόματους μηχανισμούς, στο Μπονκούρ και το Γκρένχεν της Ελβετίας, και είδαμε από κοντά όλη τη διαδικασία παραγωγής τόσο των Scuba Fifty Fathoms όσο και των Moonswatch. Και δηλώνουμε εντυπωσιασμένοι.
Αρχικά με τα βιοκεραμικά, που είναι κοινά και στα δύο μοντέλα. Το κεραμικό είναι ένα πραγματικά σπουδαίο υλικό και αυτή τη στιγμή στην ωρολογοποιία το βρίσκει κανείς συνήθως σε ειδικές εκδόσεις αρκετά ακριβών ρολογιών. Όταν έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για μια συνεργασία με την Omega, η Swatch έπρεπε να αναπτύξει κάτι πολύ ανώτερο ακόμη κι απ’ τα καλύτερα πλαστικά που είχε κατασκευάσει μέχρι τότε -όπως μας λέει και ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Alain Villard. Από την άλλη, δεν θα μπορούσε να φτιάξει ένα ρολόι που θα ξέφευγε από τις συνήθεις τιμές των μοντέλων της εταιρείας. Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, κατάφερε να πατεντάρει ένα νέο υλικό και να αναπτύξει μια μονάδα παραγωγής που ταιριάζει περισσότερο στα μέτρα της. Είναι σχετικά εύκολο στην παραγωγή ενώ τα περισσότερα συστατικά του έρχονται από τη φύση, κάτι πολύ σημαντικό για μια εταιρεία με την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση της Swatch.
Τα πρώτα στάδια στην δημιουργία μιας κάσας Blancpain X Swatch είναι σκέτη χημεία (ανάμειξη υλικών και πρεσάρισμα σε καλούπια) ενώ, σε σχέση με τα μοντέλα της υψηλής ωρολογοποιίας, η διαδικασία διαφοροποιείται στα επόμενα στάδια, του γυαλίσματος και του φινιρίσματος. Το τελικό αποτέλεσμα θυμίζει μεν το «πλαστικό» παρελθόν της εταιρείας, αλλά της επιτρέπει να παράγει μαζικά μοντέλα με πιο σύνθετες φόρμες και σίγουρα πιο ανθεκτικά και φιλικά στο χέρι και το περιβάλλον.
Όσον αφορά στον Sistem51, πρόκειται για έναν αυτόματο μηχανισμό που ναι μεν ακολουθεί τις αρχές της παραδοσιακής ωρολογοποιίας, αλλά το κάνει με έναν εντελώς βιομηχανοποιημένο τρόπο. Ο σκοπός της Swatch ήταν και εδώ ο μεγάλος όγκος παραγωγής, που θα επέτρεπε την διατήρηση της τιμής σε προσιτό επίπεδο. Ωστόσο, ένας μηχανισμός Sistem51 φτάνει σε ακρίβεια πολύ κοντά ακόμη και τους κορυφαίους χειροποίητους calibres υψηλών ωρολογοποιών (δεν χάνει πάνω από δύο δευτερόλεπτα τη μέρα σε σχέση με τα πιστοποιημένα χρονόμετρα) που χρειάζονται ημέρες ή και μήνες δουλειάς στο χέρι.
Για να το καταφέρει αυτό η εταιρεία, χρειάστηκε βέβαια μια τεράστια επένδυση. Δημιούργησε μέσα σε δύο χρόνια ολόκληρο εργοστάσιο με μηχανήματα σχεδιασμένα από το μηδέν και μια φιλοσοφία στην κατασκευή που δεν συναντάμε αλλού: 5 συγκροτήματα εξαρτημάτων (51 εξαρτήματα στο σύνολο) που το ένα «κουμπώνει» πάνω στο άλλο. Κάθε φορά που ολοκληρώνεται το ένα (για παράδειγμα το ελατήριο και το σύστημα κουρδίσματός του), ελέγχεται και «κλειδώνει». Η διαδικασία περνάει στο επόμενο. Τα πάντα γίνονται με ρομπότ. Ένα παράδειγμα που μας άφησε με το στόμα ανοιχτό: Για την επίτευξη της επιθυμητής ακρίβειας, σε ένα κλασικό calibre ένας ωρολογοποιός ρυθμίζει το μπαλανσιέ (ας πούμε το «εκκρεμές» ενός ρολογιού χειρός, που δίνει τον παλμό στον υπόλοιπο μηχανισμό) με ειδικό εργαλείο σε μια πολύωρη διαδικασία που απαιτεί τεράστια υπομονή. Στο εργοστάσιο της ΕΤΑ, ένα μηχάνημα μετρά την απόκλιση ακρίβειας και την περνά σε ένα ρομπότ που με μια ακτίνα λέιζερ «γλείφει» το μπαλανσιέ τόσο όσο χρειάζεται για να αφαιρεθεί το ελάχιστο βάρος που θα το κάνει να κινείται πέρα – δώθε πιο αρμονικά. Μέσα σε μια ώρα έχουν ρυθμιστεί πάνω από 30 μπαλανσιέ!
Τελικά πόση τεχνολογία, καινοτομία και ακρίβεια στη μέτρηση του χρόνου μπορεί να χωρέσει σε ένα ρολόι των 400 ευρώ; Η Swatch έχει καταφέρει κάτι που πριν μερικά χρόνια ίσως έμοιαζε ακατόρθωτο. Και δεν έχουμε καν αρχίσει να μιλάμε για τους κώδικες αισθητικής, τα διάφορα χρώματα και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία στο design ενός Blancpain X Swatch…
