Τον Ιούλιο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ έδωσε άδεια κυκλοφορίας στην πρώτη μη συνταγογραφούμενη συσκευή μέτρησης της αρτηριακής πίεσης χωρίς περιχειρίδα – ένα λεπτό λουράκι για τον καρπό, το οποίο ελέγχει αυτομάτως την αρτηριακή σας πίεση έως και 50 φορές την ημέρα. Η συσκευή αυτή, η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2026, ονομάζεται Hilo Band και θα κοστίζει στις ΗΠΑ περίπου 280 δολάρια. Η συσκευή βασίζεται σε έναν φωτοαισθητήρα ο οποίος ανιχνεύει αλλαγές στην ποσότητα του αίματος που ρέει διά μέσου των αγγείων στο εσωτερικό του καρπού, μια τεχνική που ονομάζεται φωτοπληθυσμογραφία (PPG).
Σε φάση ανάπτυξης βρίσκονται επίσης αρκετές άλλες καινοτόμες προσεγγίσεις για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μέσω PPG και άλλων τεχνολογιών. Περιλαμβάνουν συσκευές όπως δακτυλίδια, smartphones, έξυπνα γυαλιά, επιθέματα θώρακα, προσωρινά τατουάζ – ακόμη και ένα κάθισμα τουαλέτας, σύμφωνα με μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο τεύχος της 1ης Ιουνίου 2025 του JAMA Cardiology. Μάλιστα, τέσσερις άλλες συσκευές χωρίς περιχειρίδα έχουν εγκριθεί από τον FDA για χρήση σε ιατρικό περιβάλλον.
«Οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελέσουν επανάσταση στον τρόπο παρακολούθησης και διαχείρισης της αρτηριακής πίεσης. Αλλά η επανάσταση αυτή δεν έχει γίνει ακόμη», σχολιάζει ο δρ Howard LeWine, παθολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και ιατρικός αρχισυντάκτης στις εκδόσεις υγείας του Χάρβαρντ. Ποιο είναι το βασικότερο πρόβλημα; Δεν υπάρχουν ακόμη πρότυπα για την επικύρωση της ακρίβειας αυτών των συσκευών, αν και ετοιμάζονται οι σχετικές επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες.
Η σημερινή πραγματικότητα δεν είναι η ιδανική
Παρόλο που η αρτηριακή πίεση είναι η συχνότερη μέτρηση που λαμβάνεται από τους επαγγελματίες υγείας, αυτοί οι περιστασιακοί έλεγχοι στο ιατρείο δεν είναι απαραίτητα αντιπροσωπευτικοί της τυπικής αρτηριακής σας πίεσης. Η αρτηριακή πίεση ποικίλλει αρκετά στη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, κάποια άτομα έχουν τη λεγόμενη «υπέρταση της λευκής μπλούζας», δηλαδή αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης όταν αυτή λαμβάνεται στο περιβάλλον ενός ιατρείου, εξηγεί ο δρ LeWine. Αυτός είναι ο λόγος που οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης εκτός ιατρείου πριν από την έναρξη ή την προσαρμογή της αντιυπερτασικής αγωγής.
Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι η περιπατητική παρακολούθηση (ή holter αρτηριακής πίεσης), κατά την οποία ο πάσχων φορά μια κλασική περιχειρίδα μέτρησης της αρτηριακής πίεσης στο πάνω μέρος του βραχίονα για 24 ώρες. Η περιχειρίδα φουσκώνει αυτόματα κάθε 20 με 30 λεπτά στη διάρκεια της ημέρας και κάθε 30 με 60 λεπτά στη διάρκεια της νύχτας. Η λύση αυτή, όμως, δεν είναι βολική και συχνά παρεμποδίζει τον ύπνο. Μάλιστα, λίγες κλινικές προσφέρουν πλέον αυτή την υπηρεσία.
Η άλλη επιλογή, η κατ’ οίκον παρακολούθηση, σημαίνει ότι θα πρέπει να μετράτε εσείς οι ίδιοι την αρτηριακή σας πίεση με το δικό σας πιεσόμετρο, συνήθως δύο φορές το πρωί και δύο φορές το βράδυ, για μία εβδομάδα. Οι διπλές μετρήσεις θα πρέπει να γίνονται διαδοχικά και πριν από τη λήψη των αντιυπερτασικών φαρμάκων. «Όμως, το να πρέπει να καθίσετε και να μετρήσετε την πίεσή σας συνολικά τέσσερις φορές την ημέρα για μία ολόκληρη εβδομάδα μπορεί να είναι κουραστικό. Για πολλά άτομα, οι μετρήσεις αυτές αποτελούν επίσης πηγή άγχους», σχολιάζει ο δρ LeWine.
Επιπλέον, οι πάσχοντες δεν μετρούν πάντα σωστά την αρτηριακή τους πίεση, συνήθως επειδή χρησιμοποιούν λάθος μέγεθος περιχειρίδας ή επειδή τοποθετούν τον βραχίονα ή την περιχειρίδα σε λανθασμένη θέση (βλ. «Είναι σωστό το οικιακό σας πιεσόμετρο;» στο τεύχος των Θεμάτων Υγείας που κυκλοφόρησε στις 6 Σεπτεμβρίου 2023). Σε πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε ότι 60% των συμμετεχόντων έκαναν τρία ή περισσότερα λάθη όταν μετρούσαν την αρτηριακή τους πίεση στο σπίτι.
Η ευκολία της συσκευής χωρίς περιχειρίδα
Αντιθέτως, οι εύκολες στη χρήση συσκευές χωρίς περιχειρίδα μετρούν διακριτικά την αρτηριακή πίεση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Δεν προκαλούν αίσθηση πίεσης στον βραχίονα και δεν παράγουν τον ήχο που παράγουν οι φουσκωτές περιχειρίδες – χαρακτηριστικά που, σε ορισμένους ανθρώπους, μπορεί να προκαλέσουν μια αντίδραση συναγερμού που αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Με τη Hilo Band, το πράσινο φως που ανάβει στην εσωτερική πλευρά του περικαρπίου δεν είναι ορατό στον χρήστη.
Όπως επισημαίνει, όμως, η ανασκόπηση στο JAMA Cardiology, οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα έχουν ορισμένα προβλήματα. Επειδή δεν μετρούν την αρτηριακή πίεση μόνο όταν οι χρήστες είναι ακίνητοι σε καθιστή στάση, αλλά και όταν στέκονται όρθιοι, κινούνται ή ξαπλώνουν, η επικύρωση της ακρίβειας των μετρήσεων είναι πολύ πιο πολύπλοκη. Και οι πέντε συσκευές που διατίθενται σήμερα πρέπει να βαθμονομούνται περιοδικά έναντι μιας κλασικής συσκευής με περιχειρίδα. Για τους χρήστες της Hilo Band και τυχόν μελλοντικών μη συνταγογραφούμενων προϊόντων, αυτό το βήμα της βαθμονόμησης μπορεί να είναι δύσκολο, ιδίως για τους ηλικιωμένους.
Στο προσεχές μέλλον, οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα θα είναι πολύ συνηθισμένες και πιθανόν χρήσιμες για όλους.
Επιπλέον, οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα δημιουργούν τεράστιες ποσότητες δεδομένων, τα οποία πρέπει να μεταφερθούν, να αποθηκευτούν και να αναλυθούν με ασφάλεια. Αυτό δημιουργεί ενδεχόμενα προβλήματα που σχετίζονται με θέματα τεχνολογικής συμβατότητας, με τον φόρτο εργασίας των κλινικών γιατρών και με την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Τέλος, δεν υπάρχουν ακόμη κλινικές μελέτες που να δείχνουν ότι οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα είναι εξίσου αποτελεσματικές και με εξίσου καλή σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας για την πρόληψη των καρδιολογικών προβλημάτων με τις κλασικές συσκευές.
Στο προσεχές μέλλον, οι συσκευές χωρίς περιχειρίδα θα είναι πολύ συνηθισμένες και πιθανόν χρήσιμες για όλους, δηλώνει ο δρ LeWine. «Προς το παρόν, θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τα άτομα που αισθάνονται συχνά τάσεις λιποθυμίας, καθώς η άμεση παροχή στοιχείων για την αρτηριακή τους πίεση θα μπορούσε να συμβάλει στην προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής», προσθέτει.
