«Αυτή τη στιγμή που μας καλέσατε, ετοιμαζόμαστε κι εμείς να δημοσιεύσουμε ανακοίνωση». Αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση των περισσότερων επιστημόνων στο κάλεσμα της «Κ» για σχολιασμό όλων όσα ειπώθηκαν διά στόματος Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τη σύνδεση της παρακεταμόλης (ακεταμινοφαίνη) με τον αυτισμό, λέγοντας ουσιαστικά πως οι έγκυες και τα έμβρυα κινδυνεύουν από το πιο συχνά χρησιμοποιημένο φάρμακο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η ερευνήτρια Ηλιάνα Μαγιάτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας και αντιπρόεδρος στην Αυστραλιανή Εταιρία για την έρευνα στον Αυτισμό, επαναλαμβάνει μιλώντας στην «Κ» αυτό που λίγο πριν είχε ανακοινώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αλλά και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, ότι δηλαδή εκτεταμένες έρευνες επιβεβαιώνουν πως δεν υπάρχει καμία συσχέτιση ανάμεσα στον αυτισμό και την παρακεταμόλη.
«Στην επιστημονική κοινότητα σπαταλάμε άπειρες επιπλέον ώρες, ενέργεια και χρήματα για να προσπαθήσουμε να ανατρέψουμε την παραπληροφόρηση, τον φόβο και τη ζημιά που δημιουργούν σχόλια όπως αυτά που τους τελευταίους μήνες έχει κάνει ο πρόεδρος Τραμπ και η κυβέρνησή του σχετικά με τα εμβόλια, και σήμερα σχετικά με την παρακεταμόλη», σημειώνει η ίδια.
Πρόσφατα μάλιστα το περιοδικό Autism: The International Journal of Research and Practice, όπου η κυρία Μαγιάτη είναι συντάκτρια, δημοσίευσε μία περίληψη της επιστημονικής έρευνας σε σχέση με τα εμβόλια και τον αυτισμό ακριβώς για να αποτρέψει την περαιτέρω παραπληροφόρηση.
Αύξηση της διάγνωσης
«Ο αυτισμός είναι μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και προκύπτει από έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων», υποστηρίζει η κ. Μαγιάτη. Η ερευνήτρια τονίζει πως η αύξηση της διάγνωσης του αυτισμού κατά μεγάλο ποσοστό οφείλεται αφενός στη μεγαλύτερη ενημέρωση και επιμόρφωση, αφετέρου στις αλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια. Η ίδια τονίζει πως έχουν πραγματοποιηθεί ήδη εκατοντάδες μελέτες για να διερευνηθούν οι αιτίες του αυτισμού και σε καμία δεν έχει εντοπιστεί περιβαλλοντικός παράγοντας ως σημαντικό αίτιο.
«Πολλά αυτιστικά άτομα αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ειδικά σε ένα κόσμο σχεδιασμένο από και για νευροτυπικούς ανθρώπους, ωστόσο αυτό που χρειάζονται είναι υποστήριξη, συμπεριληπτικά περιβάλλοντα και επιβεβαίωση από τα κράτη και τις κυβερνήσεις της έμφυτης αξίας και σημασίας όλων των αυτιστικών ατόμων. Χρειάζονται υποστήριξη και όχι θεωρίες συνωμοσίας και ατεκμηρίωτες, επιφανειακές, αντιεπιστημονικές δηλώσεις που δεν βοηθούν τα αυτιστικά άτομα και τις οικογένειές τους», καταλήγει.
Φάρμακο πρώτης γραμμής
Σχολιάζοντας τη χρήση της παρακεταμόλης από την ιατρική κοινότητα σήμερα, ο δρ Λουκας Κλέντζερης, πρόεδρος της Ενωσης Μαιευτήρων-Γυναικολόγων Ελλάδος και διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Sheffield της Αγγλίας, αναφέρει στην «Κ» πως πρόκειται για ένα φάρμακο πρώτης γραμμής κατά την εγκυμοσύνη για την αντιμετώπιση πόνου, πυρετού και άλλων προβλημάτων που απαιτούν χρήση αναλγητικών.
«Για να καταλάβετε, το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων και το Βρετανικό Σύστημα της Αγγλίας (BHS) συνιστούν την παρακεταμόλη σαν πρώτης επιλογής φάρμακο για πόνο στην εγκυμοσύνη. Συνιστάται να δίνεται σε όσο το δυνατόν χαμηλότερη δόση. Στην Ελλάδα η παρακεταμόλη διατίθεται χωρίς ιατρική συνταγή σε χαμηλές ποσότητες».
Παραμένει επιστημονικά μη επαρκώς τεκμηριωμένο αν η παρουσία αυτισμού συνδέεται με τη λοίμωξη που υπέστη η μητέρα στην εγκυμοσύνη της (και άρα πήρε παρακεταμόλη) ή με το εν λόγω ή άλλο φάρμακο.
Ρωτώντας τον κ. Κλέντζερη για τους ισχυρισμούς που «ενοχοποιούν» το φάρμακο, απαντά πως υπάρχουν κάποιες έρευνες που δείχνουν πως η παρατεταμένη και συχνή χρήση της παρακεταμόλης σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να αυξήσει ελάχιστα τον κίνδυνο εμφάνισης αυτισμού στο έμβρυο. «Ωστόσο παραμένει επιστημονικά μη επαρκώς τεκμηριωμένο αν η παρουσία αυτισμού συνδέεται με τη λοίμωξη που υπέστη η μητέρα στην εγκυμοσύνη της (και άρα πήρε παρακεταμόλη) ή με το εν λόγω ή άλλο φάρμακο. Αυτό δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς επιστημονικά και γι’ αυτό είναι αυθαίρετη η σύνδεση φαρμάκου», προσθέτει ο μαιευτήρας.
Ο πρόεδρος της Ενωσης Μαιευτήρων-Γυναικολόγων Ελλάδος σημειώνει πως η παρακεταμόλη ήταν και παραμένει ασφαλές φάρμακο για την εγκυμοσύνη, ενώ αυτά που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εκείνη την περίοδο είναι τα αντιφλεγμονώδη και τα αντιβιοτικά συγκεκριμένων ομάδων (τετρακυκλίνες, φθοριοκινολόνες κ.ά.) Επίσης εξηγεί πως ο αυτισμός δεν μπορεί να ανιχνευθεί κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης καθώς είναι λειτουργική διαταραχή και όχι χρωμοσωματική. «Μπορούμε να ανιχνεύσουμε το Σύνδρομο Down και άλλες ανατομικές ανωμαλίες, αλλά όχι τον αυτισμό».
Δεν μπορεί να υπάρξει «οριζόντια» διάγνωση
Από πλευράς του ο Νικόλαος Γκούβας, ψυχίατρος και επιστημονικά υπεύθυνος στην Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών – Οικοτροφείο Αριάδνη, εξηγεί πως ο αυτισμός είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή για την οποία δεν μπορεί να υπάρξει «οριζόντια» διάγνωση για όλους τους ανθρώπους.
«Αναφερόμαστε στη νευροχημεία του εγκεφάλου, δηλαδή σε έναν ολόκληρο επιστημονικό κλάδο. Εάν όντως αυτό το φάρμακο είχε τη δυνατότητα να προκαλέσει τόσο σοβαρές επιπτώσεις, όπως ο αυτισμός στα παιδιά, τότε στους ενήλικες θα προέκυπταν ακόμη σοβαρότερα προβλήματα. Είναι προφανές ότι, στην προκειμένη περίπτωση, επιχειρείται μια ερμηνεία και παρουσίαση στοιχείων χωρίς επιστημονική βάση και με αντεστραμμένη λογική», σημειώνει ο ίδιος.
Εάν όντως αυτό το φάρμακο είχε τη δυνατότητα να προκαλέσει τόσο σοβαρές επιπτώσεις, όπως ο αυτισμός στα παιδιά, τότε στους ενήλικες θα προέκυπταν ακόμη σοβαρότερα προβλήματα.
Ο κ. Γκούβας καταλήγει τονίζοντας πως το φάσμα του αυτισμού έχει διαφορετικά επίπεδα σοβαρότητας και υποστήριξης και άρα ακόμη κι από αυτή την οπτική δεν γίνεται μία ουσία να ευθύνεται για όλα.
Διασπορά φόβου
Οι δηλώσεις Τραμπ προκάλεσαν και την αντίδραση της διεθνούς ένωσης Autism-Europe, που εκπροσωπεί πάνω από 90 συλλόγους σε όλη την Ευρώπη. Σε ανακοίνωσή της η ένωση τάσσεται ξεκάθαρα ενάντια στη διασπορά φόβου και τον αρνητικό δημόσιο λόγο που επιδιώκει να στιγματίσει τα αυτιστικά άτομα και να παρουσιάσει τον αυτισμό ως ένα «πρόβλημα προς επίλυση».
«Καλούμε τους διεθνείς ηγέτες να επικεντρώσουν τις προσπάθειες και τις επενδύσεις τους σε ολιστικές, βασισμένες στα ανθρώπινα δικαιώματα πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν τις διακρίσεις που βιώνουν τα αυτιστικά άτομα σε όλους τους τομείς της ζωής», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
