Το κουνούπι Aedes aegypti το οποίο προέρχεται από την Αφρική, απαντάται σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές του πλανήτη και είναι φορέας αρκετών τροπικών πυρετών.
Ο Αηδής ο αιγυπτιακός, που ξεχωρίζει από τις λευκές λωρίδες στα πόδια και ένα σημάδι που μοιάζει με λύρα στον θώρακα, μεταφέρει τις ασθένειες δάγκειος πυρετός, τσικονγκούγια, κίτρινος πυρετός, καθώς και άλλες.
Μάλιστα αναφορά για το Aedes aegypti γίνεται και στις επικαιροποιημένες οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων για την αντιμετώπιση ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια στην Ευρώπη.
Παρότι το κουνούπι δεν είναι ενδημικό στην Ελλάδα, υπάρχει ο κίνδυνος για εισαγώμενα περιστατικά μέσω ταξιδιωτών από ενδημικές περιοχές.
Γι’ αυτό και πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) που εξέδωσαν πέντε υπουργεία (Υγείας, Εσωτερικών, Υποδομών και Μεταφορών, Εθνικής Αμυνας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων) επιβάλλει αυστηρά μέτρα απεντόμωσης στα αεροπλάνα που προέρχονται από χώρες με αυξημένο επιδημιολογικό κίνδυνο.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «με την παρούσα προβλέπεται η υποχρέωση των αεροπορικών εταιρειών καθώς και κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου, ιδιωτικού ή δήμοσιου φορέα που διαθέτει ή εκμεταλλεύεται πτητικά μέσα να λαμβάνουν μέτρα ελέγχου/καταπολέμησης των κουνουπιών σε πτητικά μέσα που έρχονται από χώρες/περιοχές με εγκατεστημένους πληθυσμούς κουνουπιών του είδους Aedes aegypti ή με καταγεγραμμένους πληθυσμούς κουνουπιών του είδους Aedes aegypti και αυξημένο εκτιμώμενο κίνδυνο εγκατάστασης αυτών ή άλλου μη ενδημικού στη χώρα είδους κουνουπιού, που ενδέχεται να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία».
Στο πεδίο εφαρμογής «εμπίπτουν όλα τα πτητικά μέσα (ιδιωτικά, ή δημόσιου συμφέροντος, επιβατικά ή μεταφοράς εμπορευμάτων, πολιτικά ή στρατιωτικά) που έρχονται από χώρες που συμπεριλαμβάνονται στη λίστα που αναρτάται από το υπουργείο Υγείας. Δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής τα μονοθέσια και διθέσια μαχητικά στρατιωτικά πτητικά μέσα (jet) και ελικόπτερα μάχης, με εξαίρεση τα πτητικά μέσα που μεταφέρονται και βρίσκονται πάνω σε πλοίο».
🛫 Ψεκασμοί σε αεροσκάφη🛫
Τα αεροσκάφη υποχρεούνται να εφαρμόζουν ειδική απεντόμωση, η οποία μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
–Υπολειμματικός ψεκασμός (residual spray) σε εσωτερικές επιφάνειες του αεροσκάφους.
–Ψεκασμός αερολύματος (aerosol spray) κατά την πτήση ή πριν την επιβίβαση.
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απόφαση:
«Ως ενδεδειγμένη μέθοδος αναφέρεται ο υπολειμματικός ψεκασμός σε εσωτερικές επιφάνειες του πτητικού μέσου […] και ως εναλλακτική η εφαρμογή βιοκτόνων στον αέρα (aerosol spray)».
Σημειώνεται πως σύμφωνα με την απόφαση, οι παραπάνω εργασίες θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται μόνο από αδειοδοτημένα συνεργεία απεντόμωσης, με ευθύνη επιστημονικά υπεύθυνου, ενώ ο ψεκασμός με αερόλυμα από το πλήρωμα προϋποθέτει ενημέρωση των επιβατών πριν την επιβίβαση.
Ελέγχοι
Μετά την εφαρμογή των μέτρων, κάθε πτήση πρέπει να έχει πιστοποιητικό Υπολειμματικής Απεντόμωσης, σύμφωνα με το υπόδειγμα του ΠΟΥ, ενώ αν έγινε ψεκασμός στον αέρα (aerosol), θα πρέπει να καταγράφεται στη Γενική Δήλωση Πτήσης του ICAO. Τα έγγραφα αυτά πρέπει να είναι «διαθέσιμα προς έλεγχο από τις αρμόδιες Αρχές του άρθρου 5», ενώ τηρούνται σε αρχείο για 3 μήνες.
Την ευθύνη για τους ελέγχους θα έχουν:
–Στο Ελ. Βενιζέλος, το Αεροϋγειονομείο του αεροδρομίου.
–Στα υπόλοιπα αεροδρόμια, οι υγειονομικές υπηρεσίες των Περιφερειών.
–Στα στρατιωτικά αεροδρόμια, η αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία του Στρατού.
Αν δεν τηρηθούν τα προβλεπόμενα, προβλέπεται η καθήλωση του αεροσκάφους «έως ότου διενεργηθεί εφαρμογή με αερόλυμα (aerosol) στο αεροδρόμιο άφιξης».
Σημειώνεται πως το κουνούπι τίγρης αποτελεί σοβαρή απειλή, καθώς μπορεί να μεταφέρει ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει εμβόλιο. Με δεδομένο ότι η Ελλάδα έχει εντοπίσει στο παρελθόν εισαγόμενα κρούσματα τέτοιων νοσημάτων, η λήψη προληπτικών μέτρων –ειδικά στα σημεία εισόδου– θεωρείται κρίσιμη. Η ΚΥΑ συνιστά μια προληπτική πολιτική υψηλής σημασίας που ακολουθεί τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και ενισχύει την επιδημιολογική ασφάλεια της χώρας.
Πανευρωπαϊκό SOS
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων(ECDC) εντοπίζει τρία βασικά είδη κουνουπιών ανησυχίας για την Ευρώπη:
Aedes albopictus (κουνούπι τίγρης): μεταδίδει δάγκειο, τσιγκουνγκούνια και Ζίκα· έχει εξαπλωθεί σε 16 χώρες και 369 περιοχές.
Aedes aegypti: μεταδίδει τα παραπάνω, καθώς και τον ιό του κίτρινου πυρετού· έχει επανεμφανιστεί στην Κύπρο.
Culex pipiens: κύριος φορέας του ιού του Δυτικού Νείλου, ιδιαίτερα ενεργός καλοκαίρι και φθινόπωρο.
Στις οδηγίες του ECDC περιλαμβάνονται κατευθυντήριες για τη διαχείριση των κουνουπιών, την ενημέρωση του κοινού, την έγκαιρη διάγνωση και τις τοπικές παρεμβάσεις με στόχο τη γρήγορη αντίδραση και την αποτροπή της εξάπλωσης ασθενειών.
