Το γλαύκωμά σας φαίνεται να επιδεινώνεται, αλλά δεν είστε βέβαιος για την αιτία. Κάνετε ό,τι σας έχει συστήσει ο γιατρός σας για να καταπολεμήσετε την πάθηση αυτή που οδηγεί σε τύφλωση, ωστόσο συνεχίζει να προχωράει. Παρότι ανησυχείτε για τους λόγους της εξέλιξης και πώς να την ανακόψετε, σκεφτείτε την αρτηριακή πίεσή σας: οι γιατροί υποπτεύονται όλο και περισσότερο πως η υψηλή ή η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αποτελεί μια κρυφή, αλλά σημαντική παράμετρο.
Τι είναι το γλαύκωμα;
Το γλαύκωμα είναι ένας γενικός όρος για μια ομάδα οφθαλμολογικών παθήσεων οι οποίες προκαλούν προοδευτική βλάβη στο οπτικό νεύρο (το οποίο μεταφέρει πληροφορίες σχετικές με την όραση από τα μάτια στον εγκέφαλο).
Η βλάβη στο οπτικό νεύρο συνήθως παρουσιάζεται όταν η ενδοφθάλμια πίεση είναι υπερβολικά υψηλή, συχνά λόγω συσσώρευσης υδατοειδούς υγρού η οποία οφείλεται στο ότι τα κανάλια αποχέτευσής του έχουν υποστεί βλάβη ή έχουν απόφραξη. Μερικά παραδείγματα γλαυκώματος είναι το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, το οποίο παρουσιάζεται σταδιακά, και το γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το οποίο συχνά επέρχεται απότομα.
Oι γιατροί υποπτεύονται όλο και περισσότερο πως η υψηλή ή η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αποτελεί μια κρυφή, αλλά σημαντική παράμετρο.
Βλάβη των οπτικών νεύρων μπορεί να παρουσιαστεί και με φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση (γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης), ως αποτέλεσμα ευαίσθητων οπτικών νεύρων, πίεσης στον εγκέφαλο ή μη φυσιολογικής ροής αίματος στο οπτικό νεύρο.
Χαμηλή αρτηριακή πίεση και γλαύκωμα
Τα μάτια σας λαμβάνουν οξυγόνο και άλλα σημαντικά θρεπτικά συστατικά από το αίμα. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι υπερβολικά χαμηλή, η ροή αίματος προς το οπτικό νεύρο μπορεί να ελαττωθεί. Αυτό έχει ως συνέπεια το οπτικό νεύρο να μην τροφοδοτείται επαρκώς και ενδέχεται να υποστεί βλάβη. «Ένα οπτικό νεύρο με γλαύκωμα μπορεί να είναι στη συνέχεια πιο ευάλωτο σε βλάβη από υψηλή ενδοφθάλμια πίεση», λέει η δρ Lucy Shen, οφθαλμίατρος με εξειδίκευση στο γλαύκωμα στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts Eye and Ear. Επισημαίνει ότι η συσχέτιση μεταξύ υπότασης και γλαυκώματος αποτελεί μια ευρέως αποδεκτή ιδέα που έχει επαληθευτεί (αν και δεν έχει αποδειχθεί τελεσίδικα) σε πολυάριθμες μελέτες, σε διαφορετικές ομάδες ατόμων.
Υψηλή αρτηριακή πίεση και γλαύκωμα
Η συσχέτιση μεταξύ γλαυκώματος και υπέρτασης επίσης αποτελεί μια θεωρία, όμως δεν είναι τόσο καλά εδραιωμένη όπως η συσχέτιση με τη χαμηλή αρτηριακή πίεση.
«Θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι η υπέρταση –η ίδια πάθηση που προκαλεί καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό επεισόδιο– προκαλεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν το οπτικό νεύρο, με συνέπεια να μη λαμβάνει αρκετό αίμα, θρεπτικές ουσίες και οξυγόνο», λέει η δρ Shen. «Υπάρχει επίσης η πιθανότητα το υγρό στο μάτι να μην είναι δυνατό να αποστραγγιστεί καλά, γιατί η πίεση είναι υπερβολικά υψηλή στις μικρές φλέβες που απομακρύνουν το υγρό».
Ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η υπέρταση οδηγεί σε ταχύτερη εξέλιξη του γλαυκώματος. Παραδείγματος χάριν, μια μελέτη παρατήρησης περίπου χιλίων ατόμων με επιβεβαιωμένο γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας ή με υποψία αυτού, τα οποία παρακολουθήθηκαν για περίπου οκτώ χρόνια, ανακάλυψε ότι η ύπαρξη υπέρτασης ή μεγάλης διακύμανσης της πίεσης σε βάθος χρόνου φαίνεται να επιταχύνει την απώλεια όρασης από γλαύκωμα. Τα ευρήματα αυτά δημοσιεύθηκαν στο τεύχος Ιανουαρίου 2025 του επιστημονικού περιοδικού JAMA Ophthalmology.
Τι μπορείτε να κάνετε
Εάν το γλαύκωμά σας επιδεινώνεται παρά τη θεραπεία, ρωτήστε τον οφθαλμίατρό σας εάν θα μπορούσε αυτό να οφείλεται στην υψηλή πίεσή σας. Εάν η πίεσή σας είναι υψηλή κατά τη διάρκεια της ημέρας –με τιμή 130/80 χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mm Hg) και άνω– η δρ Shen επισημαίνει ότι θα πρέπει να συνεργαστείτε με τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ή με τον καρδιολόγο σας ώστε να τη θέσετε υπό έλεγχο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την έναρξη ενός φαρμάκου για την πίεση, την προσαρμογή μιας υπάρχουσας αγωγής ή την εξέταση άλλων αιτίων της υπέρτασης, όπως:
• κάπνισμα
• μια συνυπάρχουσα πάθηση (όπως η υπνική άπνοια)
• η καθιστική ζωή
• η ανθυγιεινή διατροφή
• η υψηλή πρόσληψη αλκοόλ.
Ο έλεγχος της υπέρτασης δεν εγγυάται ότι το γλαύκωμα θα σταθεροποιηθεί ή ότι θα μειωθεί η ενδοφθάλμια πίεσή σας, όμως θα ωφελήσει την υγεία σας πολλαπλά.
Εάν η αρτηριακή πίεσή σας είναι φυσιολογική κατά τη διάρκεια της ημέρας, η δρ Shen προτείνει να τη μετρήσετε τη νύχτα, όταν, φυσιολογικά, η αρτηριακή πίεση πέφτει ελαφρά. «Εάν ο κάτω αριθμός στη μέτρηση είναι μικρότερος από 50, τότε είναι πολύ χαμηλή», λέει η δρ Shen. «Ίσως το αντιυπερτασικό σας παραείναι αποτελεσματικό. Ίσως χρειαστεί να το λαμβάνετε το πρωί ή να πάρετε ένα άλλο φάρμακο».
Αυτή η λύση μπορεί να είναι πιο περίπλοκη εάν δεν λαμβάνετε αντιυπερτασικά φάρμακα και η αρτηριακή πίεσή σας είναι υπερβολικά χαμηλή τη νύχτα. Για παράδειγμα, εάν συμβαίνει αυτό και η οφθαλμική πίεσή σας είναι φυσιολογική, η δρ Shen λέει ότι ίσως χρειάζεται να μειώσετε περαιτέρω την οφθαλμική πίεσή σας, ίσως μέσω χειρουργείου. (Ακόμη και η φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε ένα οπτικό νεύρο που δεν τροφοδοτείται με αρκετό αίμα.) «Η αρτηριακή πίεση δεν επηρεάζει πάντοτε την ενδοφθάλμια πίεση, αλλά είναι σημαντικό να την παρακολουθείτε τακτικά».
